Chim có một nhóm cơ ở bụng (nhóm cơ ở trước ngực) gọi là mề (cái này gọi là diều chứ không phải mề, mề là cái dạ dày của chim), làm nhiệm vụ nghiền nát thức ăn. Các hạt thức ăn rắn có thể được làm vỡ ra một cách dễ dàng bởi enzym tiêu hóa khi chúng đi qua hệ tiêu hóa…
Chim có một nhóm cơ ở bụng (ở trước ngực chứ không phải ở bụng) gọi là mề (diều chứ không phải mề), làm nhiệm vụ nghiền nát thức ăn. Các hạt thức ăn rắn có thể được làm vỡ ra một cách dễ dàng bởi enzym tiêu hóa khi chúng đi qua hệ tiêu hóa. Một số loài chim hoang dã ăn sỏi, vốn sẽ đi qua mề giúp cho quá trình nghiền được tốt hơn. Quá trình này còn giúp loại bỏ các sợi quanh vỏ của hạt (như hạt hướng dương) nếu những thành phần này chưa được loại bỏ trong quá trình nuốt thức ăn của chim.
Loại sỏi
Khi nhắc đến sỏi (sạn), cần chú ý có 2 loại riêng biệt: hòa tan được và không hòa tan được. Loại hòa tan gồm các thành phần vỏ sò, mai mực, đá vôi và thạch cao. Sỏi có thể hòa tan được phân giải bởi axit có trong hệ tiêu hóa của chim, vì vậy không có nguy hiểm to lớn khi có sự tích tụ hay tắc nghẽn gây ra bởi sỏi không tan trong hệ tiêu hóa chủa chim.
Sỏi không tan chứa si-lic, có hình thù từ hạt cát cho tới hạt sỏi. Sỏi không tan được giữ lại ở cổ họng của chim và xem như một bộ nghiền thức ăn.
Khẩu phần ăn và sỏi
Khẩu phần ăn của chim hoang dã khác với chim cảnh. Chim hoang dã ăn bất cứ thứ gì có sẵn, và một số hạt có vỏ rất cứng, do vậy chúng cần đến sỏi. Bồ câu không loại bỏ sợi bên ngoài vỏ, do vậy chúng cần sỏi. Chim cảnh trái lại được cho ăn các khẩu phần hay hạt dễ loại bỏ vỏ hay dễ tiêu hóa mà không cần sỏi. Sỏi không có tác dụng bỗ trợ cho khẩu phần ăn thiếu chất. Với các loại thức ăn tốt cho tiêu hóa, việc quan trọng hơn cả là cho chim ăn các loại thức ăn dễ tiêu hóa, các khẩu phần ăn cân bằng dinh dưỡng bao gồm trái cây và rau quả.
Các tác giả đều đồng ý rằng các con vẹt khỏe mạnh (két, vẹt đuôi dài, vẹt Úc) được cho ăn các khẩu phần ăn mà không cần sỏi. Một vài cuộc nghiên cứu cũng cho thấy các loài chim sẻ (chim hoàng yến, chim thuộc họ sẻ) được nạp vào cơ thể một lượng sỏi hòa tan nhất định và phù hợp với yêu cầu dinh dưỡng. Không có bất cứ đề nghị nào về việc nạp vào cơ thể chim sẻ một lượng sỏi không tan cả, hay thậm chí một lượng dư thừa cũng có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe. Sỏi hòa tan cho chim sẻ phải là liều lượng nhỏ, vài viên trong vài tuần. Chim bị các chứng bệnh liên quan đến tụy (tuyến tụy tiết ra phần lớn các en-zim tiêu hóa) hay các vấn đề tiêu hóa nhất thời có thể bị gây ra bởi sự dung nạp thêm một lượng sỏi trong khẩu phần ăn của chim. Nếu chim của bạn có vần đề về tiêu hóa, hãy liên hệ với bác sĩ thú y ngay về vấn đề cho sỏi vào khẩu phần ăn.
Sỏi hòa tan cho chim sẻ phải là liều lượng nhỏ, vài viên trong vài tuần
Các vấn đề phát sinh với sỏi
Một vài loài chim, đặc biệt là vẹt (thành viên họ két) có thể ăn nhiều sỏi nếu có sẵn một lượng cho chúng. Điều này có thể gây tắc nghẽn hệ tiêu hóa, hay dạ dày. Chim cảnh nếu không được cho ăn uống đầy đủ cũng có thể ăn nhiều sỏi để bù vào nhu cầu dinh dưỡng của chúng.
Sỏi không nên được để dưới đáy lồng chim vì có thể bị bẩn bởi phân. Cũng không nên để trong dĩa vì rất dễ dẫn đến việc cung cấp thừa cho chúng. Nếu một chú chim được cho ăn sỏi và có vẻ như ăn quá mức, nên đem nó đến bác sĩ thú y để kiểm tra. Không cho chim ăn sỏi có hòa với than, vì than có thể làm ảnh hưởng đến việc hấp thu các vitamin thiết yếu như A, B2 và K, dẫn đến suy dinh dưỡng.
Kết luận
Có vẻ như các loài chim sẻ, nếu được cho ăn đúng cách, sẽ không phải cho thêm sỏi. Có thể cho một lượng sỏi hòa tan vừa đủ cho chim. Nếu vẫn còn phân vân thì hãy hỏi ý kiến bác sĩ thú y của bạn.
Sỏi và hệ tiêu hóa của chim cảnh
