HƯỚNG DẪN CHỌN VẸT AMAZON
Bởi John Geary — người dịch Tiến Bùi _ Câu Lạc Bộ Yêu Vẹt
Khi chúng ta liên tưởng đến hình ành của một chú vẹt, nỏ thường có dạng một con tiểu quỷ lông xanh ngạo nghễ đậu trên vai tên cướp biển. Hay nói cách khác, ta thường hình dung về một con vet Amazon.
Trong khi ngày nay loài vẹt Amazon hiếm khi đậu trên vai cướp biển (thực tế thì để vẹt đậu trên vai thường không được khuyên khích), những chú chim cảnh này quả thực có tiếng là tinh quái và ngổ ngáo. Loài vẹt Amazon là loài vật nuôi rất thông minh và nổi trội. Tuy nhiên, chúng có thể là một thách thực thực sự và cũng không dành cho những người yếu tim, thậm chí chủng cũng không phải là vật nuôi thích hợp nhất cho người không có chút xíu kinh nghiệm nuôi vẹt nào.
“Vẹt Amazon cực kì ngạo mạn” bà Diana Holloway, chù tịch của Hiệp hôi Amazona nói. “Chúng thích được chú ý, thích nói và ca hát — chúng thực sự là những “diva”
“Chúng đã được mô tả như những chủ chim nuôi để tiêu khiển, và tôi thực sự đồng ý với điều đó” Sussanne Hardy, nhà chuyên môn về sức khỏe động vật và nhà tư vấn về hành vi loài chim tại bệnh viện Vancouver Night Owl Bird nói thêm “Chúng yêu đời và thích sự vui vẻ”.
Tính ham vui này của chúng chi là một trong các yếu tố khiến con người cảm thấy rất thu hút ở loài vẹt Amazon. Bộ lông sặc sỡ kết hợp với khả năng nói chuyện tốt cũng khiến chúng là loài chim cành đáng được khao khát. Mặc dù có một số người tranh cãi rằng chúng nói không tốt bằng những con vet xám châu Phi, họ vẫn thấy rằng bộ lông của vẹt Amazon hấp dẫn hơn.
“Vẹt xám Châu Phi là những kẻ nói phi thường nhưng chúng lại xám xịt” Wayne Davey, giám đốc tiền nhiệm người Canada của World Parrot Trust và quản lý cấp cao của Niagara Falls Aviary cho biết. “Con người thường có xu hướng bị lôi cuốn bởi màu sắc của vẹt Amazon. Khi một con vẹt xám Châu Phi nói, chúng thường biết chúng đang nói cái gì, nhưng khi một con vẹt Amazon nói, chúng chỉ đang nhại lại. Nhưng khả năng nói của vẹt Amazon vẫn rất cao”.
LOÀI VẸT AMAZON ĐỘC NHẤT.
Chủng đặc thù có thân hình ngắn, mập mạp với đuôi ngắn và vuông. Bộ lông của một chú vẹt Amazon chủ yếu là màu xanh mặc dù chúng thường được tô điểm bởi vô số màu khác gồm, vàng, đỏ, xanh da trời, cam, mận, nâu và tím hoa cà. Phần lớn các chú vẹt Amazon là loại đơn dạng, có nghĩa là cả con cái và con đực đều có màu lông giống nhau; chúng ta không thể phân biệt điều này chỉ đơn giản bằng trực quan ở bộ lông của chúng, như trong những trường hợp của các loài vẹt luông hình, ví dụ như vẹt Eclectus.
Loài có khả năng nói tốt nhất thường là vẹt Amazon loại trán xanh dương, loại cổ vàng và loại đầu vàng. Mặc dù vậy không phải tất cả các chủng loại đều nói tốt. Loại xanh nhạt và loại cánh màu cam, như quy luật, thường nói không tốt bằng loại trán xanh dương và cổ vàng.
Bên cạnh màu lông và khả năng nói chuyện, những đặc trưng hấp dẫn khác của vẹt Amazon bao gồm khả năng học các mánh khỏe và thiên tính tình cảm của chúng.
VẸT AMAZON THÔNG THƯỜNG
Có hơn 60 loại vẹt Amazon. Những loại thường được nuôi làm cảnh nhất bao gồm loại trán xanh, cổ vàng, đầu vàng, trán trắng cánh cam và loại xanh nhạt toàn thân. Đa loại đầu tiên cho đến nay vẫn là những loại vật nuôi được ưa chuộng nhất, những loại kém phổ biến hơn khỉ làm vật nuôi gồm loại mặt vàng và loại đỉnh cánh vàng.
Dưới đây là một vài nhừng mô tả ngắn gọn về một vài loại nuôi làm cảnh phô biến hơn.
- Loại Amazon trán xanh(tên khác là Amazona aestiva xanthopteryx và A.a. aestiva): những loài này có thề trình diễn những màn nhún nhảy tình cảm phóng khoáng, đặc biệt trong mùa sinh sản. Chúng nhìn chung là những con chim nói xuất sắc.
- Loại Amazon đầu vàng(tên khác là A. ochrocephaỉữi): những con chim này nổi tiếng về sự kết hợp giữa khả năng nói chuyện và màu lông đẹp. Chúng có thể hơi nóng nảy chút, nhưng cái này vẫn kém hơn so với loại cổ vàng.
- Loai Amazon cổ vàng(tên khác A. ochrocephala auropalliata): chúng cũng là những con vẹt nói xuất sắc, nhưng chúng cần có những người chủ thông minh, mạnh mẽ vì chúng có thể dễ dàng lấn át những người nhút nhát.
- Loai Amazon cánh da cam(tên khác A. Amazónica): con chim này có thể là một tay nói khá, dù chúng không được biết đến bởi khả năng nói. Được báo cảo là tốt với nhừng đứa trẻ, loại cảnh cam thường đấu quyền với chính cái bóng của chúng hay với những kẻ địch tưởng tượng trong không khí.
- Loai Amazon trán trắng(tên khác A. albifrons): đây là loại nhỏ nhất được nuôi làm cảnh ở Mỹ. Chúng là loại có thể phân biệt giống bằng trực quan, bởi vì con đực sẽ có vệt màu đỏ trên cánh của chúng trong khi con cái có vệt màu trắng ở vị trí tương tự. Chúng có xu hướng thích thú việc được chăm sóc hơn so vói loại đầu vàng hay đầu xanh.
- Loai Amazon nâu – tím(tên khác A.finschi): đây là loại thường được coi là khá im lặng và hiền lành . Âm thanh của chúng phát ra thường mềm mại hơn so với những loại Amazon khác.
- Loai Amazon thân xanh nhat(tên khác A. farinosa): đây là loại Amazon to nhất được nuôi làm cảnh. Chúng ít có xu hướng cắn người hơn so với các loại vẹt Amazon khác. Loại vẹt thân xanh nhạt này không được coi là một con vật nói tốt.
NHỮNG CON VẸT AMAZON TRONG NGÔI NHÀ CỦA CHÚNG TÔI
George Rason, người phụ trách trông nom các loài chim ở Niagara Falls Aviary đã làm việc suốt 30 năm với loài vẹt Amazon với vai trò một người phối giống và trông giữ tại công viên Toronto. Ông ấy tin rằng nhừng đặc tính tự nhiên nổi trội của loài vẹt Amazon có thề giúp chúng phát triển mạnh trong môi trường nuôi nhốt chuồng. “Một chuồng nuôi là môi trường sống lộn xộn, và những con vẹt Amazon cũng là loại chim lộn xộn ”
Có thể chính đặc tính tự nhiên ưa lộn xộn này cho phép những con vẹt Amazon có thể thích ứng với con người dề han so với các loại chim cảnh khác như vẹt xám Châu Phi hay chim chào mào, một điểm hấp dẫn khác nữa đối với ai đang tìm nuôi một con vẹt cảnh.
Hơn rất nhiều những loài vẹt lớn khác, vẹt Amazon thích ứng rất tốt với gia đỉnh chúng ta. Thậm chỉ trong những điều kiện kém lý tưởng, chúng có vẻ bật lại rất nhanh. “Vẹt Amazon không có vẻ cần mang theo những vật dụng như những loài khác” Holloway nói. “Chúng tôi có những chú vẹt Amazon sống ở những điều kiện khủng khiếp trong hơn 20 năm, và chúng đến với chúng tôi y như những con thỏ nhồi bông. Đạn thấy chúng vượt ra khỏi tình trạng đó. Chúng là những kẻ sổng sót tuyệt đối ”
VẸT AMAZON, NHỮNG KẺ ĂN UỐNG NHIỆT TÌNH
Trong thiên nhiên, vẹt Amazon ăn các loại hạt, quả mọng, trái cây và rau củ bao gồm cả chổi non, nụ, vỏ quả, hạt và hoa. Chủng không hoàn toàn chỉ ăn chay, chúng sẽ ăn ấu trùng, và cả xác thối nếu có. Vẹt cảnh Amazon cần một chế độ ăn viên được tính toán với các loại hạt, cừng với một loạt các thức ăn tươi như hoa quả và rau, ăn sống hoặc nấu chín. Điều này giúp cung cấp một chế độ ăn cân bằng và giúp lũ vẹt luôn thấy thích thú. Vẹt Amazon có xu hướng ít kén chọn hay thận trọng với thức ăn mới như các loài chim cảnh khác, nhưng chúng có thể thấy chẩn với một loại thức ăn y nhau nên cần thay đổi chế độ ăn của chúng thường xuyên. “Bạn cứ đưa ra là chúng sẽ thích” bà Holloway nói ‘Tôi chưa bao giờ thấy một con vẹt Amazon từ chối cái gì.”
Ông Rason thấy rằng các con vẹt này ưa rau quả hơn nhiều loại vẹt khác. “Tôi đề xuất một phần ba chế độ ăn của chúng nên là các viên thức ăn theo công thức, hai phần ba còn lại là hoa quả và hẫn hợp các loại đậu như đậu hà lan, đậu nành và đậu hồi.” Ông nói
Tất cả các con vẹt đều cần rất nhiều vitamin A, K, E và canxi trong chế độ ăn của chúng. Cà rốt, bỉ ngô, bí, khoai lang, đu đủ, dưa vàng và xoài là nguồn cung cấp vitamin A rất tốt. Canxi cỏ trong các loại thức ăn như đậu Hà Lan, bông cải canh, hạnh nhân và hạt dẻ Brazin. Ớt chuông cũng là một nguồn vitamin A. K, E dồi dào.
Thỉnh thoảng cung cấp các bữa như những mẩu thịt nạc, trứng luộc kỹ và hạt dẻ. Dù vậy không nên chó chúng ăn quá nhiều hạt dẻ trong khi phần lớn chúng giàu protein, chúng cũng chứa một lượng khá chất béo. Vẹt Amazon có thể bị béo phì nếu chúng không vận động thường xuyên.
Trinh bày món ăn cũng làm phong phú hom môi trường sống cùa vẹt Amazon. Cung cấp thêm sự kích thích và những cơ hội lục lọi cho những chú chim cảnh thông minh bằng cách dính các miếng trái cây tươi và rau vào một cái xiên treo trong lồng hay trên những món đổ chơi thể dục.
VẸT AMAZON TRONG TỰ NHIÊN
Vẹt Amazon là chim của “lục địa mới”, cư trú tự nhiên ở nhừng rừng mưa nhiệt đới của Mexico, quần đảo Caribe và khu trung, nam Mỹ. có một số bầy vẹt Amazon không phải bản địa ở những phần khác trên đất Hoa Kỳ.
Trong khi tất cả các loài chim hoang dã đối mặt với vấn đề mất đi môi trường sống, ông Wayne Davey chỉ ra rằng hầu hết các con vẹt Amazon không gặp phải nguy cơ này trong tự nhiên. “Những loài trên đào là loài có nguy cơ cao nhất, ở những vùng như Dominica, St. Lucia, St. Vincent – chúng đang bị đe dọa nặng nề” ồng nói “Phần đông các loài trên đất liền đều có sức khỏe khá tốt ngoại trừ loại vẹt Amazon đầu vàng, loại vừa mới gần đây được đưa vào CITES (Công ước về buôn bán quốc tế các loài) phụ lục I [loài có thể bi đe dọa tuyệt chủng hoặc có thể bi ảnh huỏng bởi thương mại quốc tế].”
Tất cả các loài vẹt Amazon đều nằm trong phụ lục II (loài không được coi là nằm dưới sự đe dọa tương tự như những loài trong Phụ lục I, nhung mà có thể trở thành như vậy nếu việc buôn bán không được quy định). Một số loài khác, bên cạnh vẹt Amazon đầu vàng, nằm trong Phụ lục I.
