Tìm hiểu về chim Khướu
Chim Khướu thuộc họ chim, thuộc bộ Sẻ gồm các loài chim rất đa dạng, có cỡ trung bình, một số loài chim khướu cỡ nhỏ. Bộ lông khướu mềm, dày, xốp, thường có màu xỉn, cánh tròn, chân khỏe và cao, thích nghi việc di chuyển trên mặt đất và trên các cành cây, có tiếng hót rất hay.
Có bao nhiêu loại chim khướu?
Trên thế giới có 254 loài chim khướu. Việt Nam có 95 loại, được xếp vào loài đặc hữu Việt Nam, chim Khướu phân bố ở các tỉnh miền Trung, đặc biệt ở Lâm Đồng và Nam Trung Bộ.
Ngoài ra, còn có 2 loài chim khướu có giá trị nữa trong 95 loài khướu ở Việt Nam là khướu mỏ dẹt đuôi ngắn và khướu xám.
Khướu mỏ dẹt đuôi ngắn: Tên khoa học là Paradoxomus davidianus tonkinensis, cũng là họ Timaliidae, thuộc bộ sẻ Passeriformes. Chim này có đầu hung nâu tươi, đuôi nâu thẫm, cánh viền màu hung tươi, mắt khướu màu nâu, chân khướu xám hồng. Chúng sống ở các bụi tre nứa trên các vùng đồi có độ cao 600-1000m, có rất nhiều ở Bắc Cạn.
Khướu xám: Tên khoa học là Garrulax maesi, đây là loài chim khi trưởng thành, phần lông trước mắt dưới mắt, má và cằm cùng dãy lông mày có màu đen nhạt. Hai bên đầu có vệt trắng rộng chạy từ phía sau mắt đến cổ; tai xám nhạt; bụng và ngực phớt nâu. Mắt nâu hoặc đỏ. Chân xám đen.
Khước xám sống ở rừng rậm thường xanh nguyên sinh, thứ sinh và rừng khai thác. Người ta gặp những chú chim khướu ở khu vực Lài Cao, Yên Bái, Bắc Cạn, Thái Nguyên… ở độ cao 1600m. Đây là loại chim khướu quý hiếm.
Làm thế nào để thuần dưỡng một chú chim khướu?
Chim Khướu rất nhát người, thấy người đến gần lồng là chim khướu nhảy tứ tung, dễ gãy đuôi, tróc trán. Nên phải cần có áo lồng và đặt nơi yên tĩnh. Khi quen dần mới tháo áo lồng.
Chim Khướu mới mang về rất nhát và rất yếu vì mất nhiều nước. Lúc này ta nên pha sữa đút cho chim khướu uống từ từ (chim sặc là chết ngay). Sau đó để vào nơi yên tĩnh cho chim khướu mau lại sức. Chim khướu trống chú ý vùng lông bao phủ hậu môn, lông có màu vàng khét.
Thức ăn cho chim khướu cũng dễ kiếm, ít tốn kém. Chỉ cho chim khướu ăn chuối trộn với cám Ba Vì, hoặc hỗn hợp gạo trộn trứng. Có thể dùng bột đậu phụng (lạc rang) trộn chung với lòng đỏ trứng vịt cho chim khướu mau căng, hót hay. Chim khướu càng căng lửa sẽ càng hót hay, cung cấp thêm gián đất, dế, cào cào, thằn lằn hoặc thịt bò xé nhỏ để chim tăng thêm sức đề kháng.
Khi chúng ta tìm hiểu Chim khướu uống rất nhiều nước. Thiếu nước, chim khướu thường há hốc mỏ để thở và sẽ chết ít lâu sau đó. Vì vậy cần chú ý cung cấp nước đầy đủ cho chim khướu uống. Nuôi chim khướu cần phải vệ sinh lồng và năng tắm nước thường xuyên. Khi tắm nước cần phải sưởi ấm cho chim khướu ngay.
Chim khướu trưởng thành khó nuôi hơn. Chim khướu sẽ bay nhảy tứ tung để thoát thân nên dễ bị bể đầu sứt móng, có con vài hôm lăn ra chết. Vì vậy, để hạn chế phản ứng, ta nuôi chim khướu trong lồng được phủ kín có để sẵn nước, thức ăn, chuối chín. Lồng chim khướu phải treo nơi thanh vắng… đở cho chim hỏang hốt. Vài ba hôm, hạ lồng xuống thay thức ăn rồi treo lên chỗ cũ..áo phủ lồng hé dần cho chim quen với bên ngoài. Thường thì mất 4 tháng chim Khướu mới quen, nửa năm chim khướu mới thuần thục.
Khi thuần thục rồi, chim Khướu hót rất hay và giữ được ”giọng rừng”, khác với chim khướu non ta nuôi từ bé giọng hót không điêu luyện. Vì vậy, nghệ nhân thích thuần dưỡng chim Khướu bổi hơn.
Chim khướu thường đẻ vào mùa hè, tức là từ tháng 4 đến tháng 6. Ổ thường được làm trên các cây cao trên lưng chừng núi. Mỗi ổ chứa khỏang 3 – 5 quả trứng. Chim ấp 15 ngày trứng nở. Chim Khướu non sau 45 ngày có thể tự kiếm ăn. Đến 4 – 5 tháng tuổi, chim khướu thay lông trưởng thành. Lúc này chim non bắt đầu tập hót, giọng sẽ từ từ lớn dần.
Người nuôi chim khướu thường khó tính, mua, họ, chọn mỏ, mắt, lông, chân, ngón, móng… phải hòan chỉnh, còn có chút ”tì vết” dù hót có hay ta cũng….thả, không tiếc vì ít giá trị.
Cuối cùng, qua tìm hiểu về chim Khướu các nghệ nhân nuôi chim Khướu cho biết: Chim hót rất ưa tắm, vài ba ngày phải cho chim khướu tắm một lần, mỗi lần 15 phút. Khi tắm phải sang lồng chim khác cho chim khướu, phải giữ lồng cho sạch sẽ, nghĩa là vệ sinh cho chim khướu.
