Hưng Gà Chọi
Thành Viên Tích Cực
Môn Chọi Gà
Lịch Sử và Gà Nòi
Tục truyền Tả Quân Lê Văn Duyệt đã nuôi 5000 con chiến kê để nghiên cứu về các thể loại như Ngũ Hành luận dựa trên sắc lông, phép xem tướng và phép xem vảy. Một trong những thủ bản cẩm nang về gà nòi còn được truyền tụng đến ngày nay là "Kê Kinh" mặc dù do bản sao chép lại đã "tam sao thất bổn" nhưng vẫn còn nhiều giá trị và được các sư kê và các tay chơi gà gối đầu giường và dùng làm "kim chỉ nam" cho việc chọn và xem tướng gà nòi.
Một điển tích khác trong lịch sử Việt Nam vào thế kỷ thứ 13 đó là dưới thời nhà Trần, cựa gà nòi được nhắc đến trong bài Hịch Tướng Sĩ trong Hưng Đạo Đại Vương Liệt Truyện. Vào thời đó, thú chơi gà nòi đã thành một hiện tượng rất phổ thông trong dân gian. Khi hiểm hoạ của giặc Mông Cổ với một đạo quân hùng hậu dưới thời vua nhà Nguyên là Hốt Tất Liệt tràn sang biên giới để xâm lăng nước Đại Việt vào năm 1258. Ở vào tuổi 30 “Tam thập như lập” Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn đã thống lãnh quân đội để chống lại giặc "Thát Đát". Để cảnh tỉnh binh sĩ và dân chúng chỉ lo mải mê với thú chơi gà nòi mà quên đi mối họa "nước mất nhà tan" ngài đã cảnh tỉnh quân lính bằng lời hiệu triệu:
"Hùng kê chi cự, bất túc dĩ xuyên lỗ giáp
Đổ bác chi thuật, bất túc dĩ thi quân mưu."
Diễn thơ
Đúng có lúc quân Mông, Thát tới,
Cựa gà không chọc nổi áo da,
Những nghề cờ bạc tinh ma,
Phải đâu kế hoạch của nhà cầm quân?
Ngày nay các tay chơi gà nòi có thể tham khảo về những kỹ thuật nuôi, tập luyện và chuẩn bị gà ra trường từ các tay chơi gà nòi đầy kinh nghiệm và lão luyện đã từng sống tại Hà Nội với giòng gà Mã lại (Mã mái) vào những năm của thập niên '30. Một số những tài liệu, ấn bản về nghệ thuật và văn chương truyền khẩu qua cách chơi gà nòi đã được ghi nhận lại vào thời kỳ tiền chiến (1945). Vào thời này ở miền Bắc có nhiều trường gà (sới) cho các tay chơi gà nòi so tài cao thấp với số người tham dự lên đến cả hàng ngàn người
Môn Chơi Của Bậc Vương Giả
Các triều đại vua chúa Việt Nam ngày xưa thường dùng súc vật để thi đấu hoặc biểu diễn trong những dịp lễ hội đặc biệt. Có ba loại chính được dùng trong thể loại thi đấu là: Hổ Quyền, Chọi Trâu, và Đá Gà. Hổ Quyền
Năm 1830, vua cho xây "Hổ Quyền" trên bờ sông Hương cách nội thành Huế khoảng 4 kilo mét về hướng Nam. Hổ Quyền rất đựơc các vua nhà Nguyễn ưa chuộng. Hổ đựơc dùng để đấu với voi và thường bị voi quật chết.
Sử ta có ghi lại chuyện con nuôi của Tả Quân Lê Văn Duyệt là Lê Văn Khôi dùng tay không đả hổ trong dịp Sứ Thần Xiêm La (Thái Lan) ghé thăm khiến họ kinh phục.
Qúy độc giả có thể tham khảo thêm về bộ môn này tại các trang sau đây: ^^
Chọi Trâu
Loại trâu cổ, to con với sừng dài vuốt nhọn được dùng để tranh giải giữa các làng vùng Đồ Sơn - Hải Phòng. Ngày nay chính phủ Việt Nam đang khuyếch trương nghệ thuật chọi trâu lâu đời và truyền thống này tại miền Bắc. Một số tỉnh tại miền Nam như Bình Dương, Long Bình - Đồng Nai cũng đã thấy bắt đầu thi đấu và khởi sắc. Qúy độc giả có thể tìm hiểu thêm về môn chọi trâu Tại Đây
Đá Gà
Nhiều chuyện được dân gian truyền khẩu kể lại về Nguyễn Nhạc là người rất mê gà nòi, chính ông là người đã bỏ công ra sưu tầm về môn "Kê Quyền" là môn võ dựa trên các thế đánh và ra đòn của gà nòi. Ngày nay những thế võ này vẫn được lưu truyền lại tại vùng Bình Định thuộc miền Trung Việt Nam.
Muốn hiểu rõ hơn về truyền thống đá gà tại Việt nam thì cần phải hiểu thấu đáo chữ "Nòi" trong văn chương bác cổ. Chữ "Nòi" được dùng cách đặc biệt để nói về truyền thuyết xuất xứ của người Việt ngày nay. Bốn chữ "Nòi Giống Tiên Rồng" mang một ý nghĩa sâu đậm về nguồn gốc và bản sắc dân tộc. Truyền thuyết "Tiên Rồng" được dùng để nói đến người Việt ngày nay là hậu duệ của "Cha Rồng" và "Mẹ Tiên" một giòng dõi có một không hai trong lịch sử nhân loại. Có nhiều điểm tương đồng khi nói đến giống Linh vật như rồng và gà nòi. Rồng là một Linh vật có những đặc điểm nổi bật như sức mạnh vô song, dũng cảm trước kẻ thù và không chịu khuất phục. Gà nòi cũng có những đặc tính tương tự nhưng rồng chỉ xuất hiện trong truyện hay truyền thuyết của văn chương nên gà nòi có thể nói là loài vật mang nhiều đặc tính như loài Linh vật nhưng lại rất gần gũi với con người. Có thể đó là một trong những lý do mà người Việt ưa thích nuôi gà nòi.
Trong lịch sử nước nhà, dân tộc Việt luôn luôn nổi dậy để chống bạo quyền và ngoại xâm không chịu khuất phục trước sức mạnh của ngoại xâm. Sự bất khuất và dũng cảm của dân Việt có những điểm tương đồng với sự bất khuất và dũng cảm của gà nòi. Nếu không kể đến rồng là biểu tượng trong tưởng tựơng thì có thể nói gà nòi là biểu tượng hoàn hảo nhất cho sự dũng cảm và bất khuất của dân Việt. Những người mê gà nòi là những người có những tánh nét đặc biệt hiếm có. Ngay cả những tay mê gà ở Mỹ cũng tự xem mình thuộc thành phần "special breed", (loài đặc biệt.)
Trong thời gian dịch cúm gà hoành hành tại Việt Nam vào năm 2003, chính quyền đã tịch thâu và hủy diệt một số gia cầm rất lớn nhằm chận đứng bệnh dịch có thể lan tràn ra những vùng khác. Có những người yêu gà nòi đã bất bình thốt lên: "Gà nòi còn, nước Việt còn. Gà nòi mất, nước Việt mất". Câu nói này nói lên tinh thần bất khuất của gà nòi trong mỗi người dũng sĩ Việt Nam mà gà nòi là biểu tượng thực tế. Một khi lòng dũng cảm đấu tranh của con người mất đi thì tổ quốc của họ cũng sẽ bị mất.
Mặc dầu được dựa trên một thành ngữ đã có sẵn và thay đổi hai chữ “tiếng Việt” thành hai chữ “gà nòi” trong câu "Tiếng Việt còn, nước Việt còn, tiếng Việt mất, nước Việt mất" nhưng nếu xem lại lịch sử nước nhà trong quá trình dựng nước và giữ nước, Việt Nam đã đánh bại nhiều kẻ thù có khả năng về quân sự và nhân lực gấp bội lần. Những dũng tướng điều binh góp phần để bảo vệ giang sơn gấm vóc được biết trong lịch sử Việt Nam như Lê Văn Duyệt, Nguyễn Nhạc là những người am tường về cách nuôi cũng như thú chơi đá gà. Đặc tính can đảm của gà nòi có thể nói phần nào ảnh hưởng đến cá tính và gây phấn khích trong cuộc chiến nhưng nếu gà nòi bị tuyệt chủng hay mất đi thì tinh thần chiến đấu và sự hứng thú của người trong thời thế cũng bị ảnh hưởng ít nhiều.
Trong nghệ thuật gà nòi, các tay chơi mới vào nghề tỏ sự kính trọng và khâm phục đến các sư kê và lớp đàn anh trong nghề lâu năm là một trong những đặc tính ‘bất di bất dịch’ trong võ thuật và truyền thống chơi gà nòi của người Việt Nam. Người chủ kê chỉ được các tay chơi gà biết đến nếu con gà lập được công trạng. Qua kinh nghiệm và cách săn sóc luyện tập mỗi một con gà nòi ra trường đều mang niềm tự hào cho người chủ kê. Các tay chơi gà thường bỏ nhiều thời gian chăm sóc gà nòi và đôi khi dẫn đến sự ham mê thái quá. Khi nghe tiếng một con chiến kê tài giỏi thì dầu xa xôi đến đâu cũng tìm đến và nài mua cho bằng được. Người chủ kê mà có một con chiến kê quý thì ngoài vấn đề tiền bạc bỏ ra, chủ kê còn giành nhiều thời gian để chăm sóc cho con gà của mình và đến nước này thì vai trò có thể đảo ngược lại và không biết người làm chủ gà hay gà làm chủ người.
Những người trẻ tuổi chập chững bước vào thú chơi đá gà thường "tầm thầy học đạo" trong quan hệ sư phụ và đệ tử. Đối với một sư kê thì nỗi sung sướng và tự hào lớn nhất của họ là khi dòng gà của mình ra trường đá thắng một con gà lừng danh khác đã có tên tuổi trên chốn giang hồ. Những trận gà "để đời" như thế được kể lại và truyền miệng trong giới mộ điệu, tên tuổi của họ được nhiều người nể nang và biết đến.
Các sư kê thường giữ dòng gà riêng cho mình và không muốn thất thoát ra ngoài, đây là lý do tại sao gà mái gốc không được bán ra. Họ lo ngại khi dòng gà lọt ra ngoài sẽ giúp cho các đối thủ khám phá ra thế đá riêng của giòng gà đó và tìm cách khắc phục. Câu thành ngữ của ông bà ngày xưa “Biết người biết ta, trăm trận trăm thắng” không những chỉ áp dụng trong binh nghiệp mà còn được áp dụng trong phép đá gà. Các dòng gà nổi tiếng vô địch thường vô gía và không thể nào mua cho dù ngay cả từ bạn bè thân.
Ngày nay người Việt Nam vẫn tổ chức các buổi thi đá gà vào những dịp Tết đầu năm để giữ tập tục cổ truyền của cha ông. Các nông gia trong làng mạc cũng thường tổ chức những buổi đá gà để giao lưu và phát triển dòng gà của mình.
Gây Giống và Tuyển Chọn
Cách thức nuôi gà nòi đòi hỏi nhiều công phu. Một cẩm nang trọn bộ về cách săn sóc và tuyển lựa gà nòi là một đề tài sâu rộng mà bài viết này không thể đề cập hết được. Tài liệu này chỉ trình bày những điểm căn bản để cho quý độc giả có một hiểu biết khái quát về gà nòi và những phương pháp ứng dụng sẽ được đề cập đến trong những phần sau.Gây Giống.
Những con gà mái gốc vừa bền vừa dữ cộng với một số đặc tính trổi vượt khác về ngọai hình và diện mạo như đầu mỏ, trường đòn, vai vóc và sâu lườn sẽ được tuyển chọn. Gà mái gốc được chọn trong khỏang từ 1 đến 6 năm tuổi. Gà trống để đổ dòng là những con đã có thành tích vẻ vang ngoài trường gà, ít nhất là đã ăn từ 2 độ trở lên. Tuổi từ 1 năm rưỡi đến 5 năm và thuộc dòng gà khác. Thời gian để thả gà phối giống là từ cuối tháng Mười Hai trở đi cho đến đầu tháng Giêng. Các phần dinh dưỡng cao được thêm vào khẩu phần của cặp gà giống gồm có rau, trái, thóc lúa, các hợp chất vôi và tôm tép hay cá. Các dinh dưỡng này thường được vỗ cho gà khỏang 1 tháng trước khi cho chúng phối giống. Gà sẽ bắt đầu ấp và nở vào đầu mùa Xuân.
Cảm ơn trời đất, chân tôi không có vảy xấu !!! Ảnh của Sdykes Vòng lọai đầu :
Cách thức lọai gà trong vòng này tùy thuộc vào mỗi kinh nghiệm riêng của các sư kê. Tuy nhiên dựa theo “Kê Kinh”, một số các sư kê đã lọai bỏ gà con vào lúc 2 tháng tuổi nếu những con gà con này có vảy xấu. Có khỏang chừng 13 vảy xấu để các sư kê dựa vào đó để “xem gà xét vảy” để lọai bỏ.
Vòng lọai hai :
Khi được 7 tháng tuổi, các con gà tơ sẽ phải vượt qua vòng hai. Những con bị vẹo lườn, vẹo cổ, và hở xương ghim (xương chậu bên dưới gần hậu môn) sẽ bị lọai bỏ.
Chuẩn Bị
Hớt Lông
Như đã trình bày; có nhiều lọai gà đòn khác nhau do đặc tính di truyền riêng của mỗi dòng. Có lọai gà nòi ít lông và trần trụi hơn lọai khác. Để chuẩn bị gà trước khi mang ra trường thì các tay chơi gà thường hớt lông đầu, lông tơ và lông dưới cánh. Thông thường thì gà nòi không cần phải hớt lông nhiều vì các phần như cổ, đầu và đùi thường trần trụi sẵn. Lông đầu và cổ của gà nòi dòn dễ gẫy nên sau nột vài lần xổ (vần) là gà thường trụi lông nơi đầu và cổ. Qúy độc giả có thể xem thêm quá trình trụi lông của gà Tại đây -xem phụ lục
Đối với những loại gà có nhiều lông và cần tỉa thì các bạn có thể tỉa như sau:
Đầu – Lông đầu thường được tỉa và hớt sát để các sư kê dễ bề mổ xẻ hút máu bầm và khâu vá. Ngoài ra, sự tỉa hớt cũng giúp cho gà không bị gà đối phương núm lông để đá.
Cổ và đùi – Lông ở cổ và đùi gà nòi thường được hớt để vô nghệ và thuốc cho da gà dầy dạn chịu được những cú đá hay cào (bằng móng) của gà đối phương vào những phần dễ bị trúng đòn như cổ, đầu, đùi và ngực. Gà còn đựơc tắm nghệ để teo mỡ. Qúy độc giả có thể xem thêm công thức thoa nghệ tại đây - xem phụ lục
Lông tơ – lọai lông này mọc dưới cánh bên trong nách gà và hai phía bên hông cũng như dưới bụng gà. Khi ra trận gà được hớt lông tơ mềm để sư kê hay nài nước dễ dàng trong lúc làm nước, lau rửa làm gà mát gà vì thời tiết vào những tháng gần Tết bắt đầu nóng, hơn nữa sẽ không làm gà thấm nước vào lông khó bay nhảy trong lúc thi đấu.
Lông ngực – Phần lông ở ngực thường được giữ nguyên không hớt.
Các Phương Pháp Tập Luyện
Đi hơi: Phương pháp này còn được gọi dưới nhiều tên khác như vần hơi, xoay hơi, xổ hơi, quần hơi v.v,… gà tơ vào khoảng 7 hay 8 tháng tuổi trở lên là bắt đầu vào việc tập luyện. Gà được bịt mỏ và cựa (nếu có) và chỉ có thể dùng cổ để xoay trở đối phương vì không dùng mỏ để cắn, ghịt gà khác để ra đòn. Phương pháp này giúp gà quen dần với sức chịu đựng, bền sức và giúp chủ kê khám phá ra tính nết và nước đá của gà nhà nếu nó thiện nghệ một mé hay hai mé khi xoay trở.Chạy Lồng:
Một con gà mồi sẽ được nhốt trong một cái bội tre, phía bên ngoài chụp thêm một cái bội tre lớn hơn để gà không thể mổ hay cắn lẫn nhau. Con gà bên ngoài sẽ chạy quanh bội gà vì tức khí và muốn tìm cách chui vào bên trong gặp đối thủ. Phương pháp này có thể tập luyện cả giờ và giúp cho gà phát triển bắp thịt nơi đùi và chân.
Vô Nghệ: Tất cả gà chuẩn bị ra trường đều được vào nghệ có pha lẫn với các vị thuốc để giúp cho phần da lộ ra không những mau đỏ da thắm thịt mà còn giúp cho lớp da được chai sạn lại để chịu đòn.
Dầm cán: Chân gà được ngâm vào một dung dịch thuốc pha với nước tiểu hay muối để giúp cho chân gà săn chắc lại. Có thể ngâm chân gà ngày hai lần sáng và tối mỗi lần 30 phút. Phương pháp này giúp cho các ngón chân và quản gà rắn chắc khi ra đòn đá đau và chắc hơn
Quần Sương: Các sư kê tin rằng sương buổi mai tinh khiết giúp cho gà khỏe mạnh trong lúc tập luyện. Mỗi sáng khi gà cất tiếng gáy đầu tiên là gà được thả ra sân sớm trong lúc trời còn đang tờ mờ để vươn vai, đập cánh gáy đi lại trong sân khi sương chưa tan.
Om: Gà được tắm rửa và xông hơi hằng ngày bằng khăn ấm với một nồi nước nấu bằng các vị thuốc Nam như trà xanh, gừng, ngải cứu, v.v,… để gíup gà khỏe mạnh.
Xổ: Gà được cáp với gà cùng chặng, cùng tuổi để “đá thử sức” và tập cho quen dần với cách giao nạp, nhập trận thế và cách làm nước của sư kê. Mỗi lần xổ gà thường là một đến hai hiệp.
Gà nòi có bộ xương rất lớn do đó muốn gà phát triển đúng mức cần phải có thời gian và đủ kiên nhẫn để gà lớn lên một cách bình thường. Trung bình vào một năm tuổi (12 tháng) là lúc gà đã cứng cáp và bắt đầu vào chương trình tập luyện chuẩn bị cho việc ra trường. Sau 6 tháng áp dụng những phương pháp huấn luyện trên, khi được 1 năm rưỡi (18 tháng) là gà đã rắn chắc như một thỏi sắt toi luyện và có nội lực và ngọai hình sung mãn sẵn sàng ra trường đụng gà khác. Các sư kê dầy dạn kinh nghiệm thường nuôi và tập luyện gà đúng độ mới mang ra thi đấu, trong khi các tay chơi gà trẻ tuổi không có nhiều kinh ghiệm và háo thắng hay ép gà đá non chưa đủ lực thường chịu thảm bại dưới tay các bậc đàn anh trong nghề.
Cáp Độ
Cách cáp độ gà ở Việt Nam rất khác nhau tùy theo từng địa phương. Tài liệu này không có đủ dữ kiện để phân tích chi tiết về sự khác biệt giữa các trường gà đang sinh hoạt đều đặn tại các miền Bắc, Trung và Nam. Những chi tiết trình bày trong tập tài liệu này được thu thập tại một số trường gà tiêu biểu và có thể không hoàn toàn đúng cho từng miền hay những trường gà cùng một địa phương. Tại miền Nam Việt Nam, trước năm 1975, (Năm 1975 đánh dấu một giai đoạn lịch sử Việt Nam khi chính quyền miền Nam mất quyền kiểm soát miền Nam về chính quyền miền Bắc. Cuộc chính biến này đã thay đổi nhiều trên đất nước và thú chơi đá gà cũng không thoát khỏi những thay đổi về cách thức và luật lệ sau năm 1975.) các tay chơi đá gà thường không dùng cân để cân trọng lượng của gà. Tuy nhiên, cũng có sới dùng cân, tỷ như sới gà của cựu Phó Tổng Thống Nguyễn Cao Kỳ thì có dùng cân khi qua cổng.
Thường thì các tay chơi gà định lượng con gà đối phương bằng cách dùng mắt quan sát để cáp độ. Những tay cáp độ gà sẽ mang gà ngồi vào bồ (vòng) có nơi đào lỗ sâu xuống đất để làm đấu trường, để so kè chiều cao và bề ngang của lưng gà để bắt chặng. Mỗi trường đá gà có những luật lệ riêng do chủ trường gà đặt ra. Có nơi cho phép chủ kê được đụng chạm, rờ tay trên con gà đối phương. Có nơi cấm không cho vì lý do an toàn cho gà của khách mang đến.
Trong những nơi cho phép chủ kê được phép lấy tay để đo lưng con gà đối phương để đoán chừng "mấy phân xương" lưng, còn được gọi là "cái ngang" tức là chiều ngang của lưng gà. Những nơi không cho phép đụng chạm gà đối phương thì chủ kê phải dùng mắt để phỏng đoán chiểu ngang cũng như cân nặng của con gà kia. Trong trường hợp này chủ kê có quyền yêu cầu chủ kê phía bên kia kéo cánh xuống để quan sát kích thước lưng của con gà đối phương. Chiều cao của hai con gà được xem xét rất kỹ, thường thì hai con gà được chủ kê đâu lưng lại để so kè chiều cao và chiều ngang của lưng gà.
Chủ trường sẽ đóng góp ý kiến thêm về cáp chặng để cho có độ gà đá. Gà có chiều cao hơn thường có lợi thế khi ra đòn, do đó các tay chơi gà có câu "một phân vai bằng hai phân xương"; có nghĩa nếu con gà có 2 phân (2cm) lớn chiều ngang hơn vẫn không bằng con gà tuy kém 2 phân ngang nhưng hơn 1 phân về chiều cao. Tuy nhiên trong vấn đề cáp độ, hai đơn vị đo lường về chiều cao và chiều ngang như thế bù qua xớt lại thì vẫn được coi là đồng chạng gà và có thể cáp độ được.
Luật Trường Gà
Miền Bắc
Ở sới Yên Sở, mỗi hiệp đấu được ấn định là 15 phút. Nghỉ và làm nước là 5 phút. Không có giới hạn mỗi độ gà là bao nhiêu hiệp. Số hiệp của độ gà có thể được thỏa thuận giữa hai chủ kê. Các chi tiết như khớp mỏ, chắp lông, may mắt v.v. có thể khác biệt giữa các trường gà.
Miền Trung
Ở tại tỉnh Bình Định, mỗi một hiệp (ôm) được ấn định là 20 phút. Gà ra hiệp làm nước cho nghỉ 5 phút. Gà nòi ra trường cáp độ được phân loại theo sức nặng như sau :
- Hạng nặng - trên 3.5 ký
- Hạng trung - từ 3 đến 3.5 ký
- Hạng nhẹ - dưới 3 ký
Các trận đá gà thường được tổ chức vào dịp trước Tết và tiếp tục cho đến tháng Tư.
Miền Nam
Tại Sài Gòn, mỗi hiệp là 15 phút, làm nước nghỉ cũng 5 phút như các nơi khác. Các tay chơi gà thường dùng chữ "chặng" (đọc trại thành chạng) để phân loại gà thành 3 cỡ như sau :
- Chặng Nhất: trên 4 ký.
- Chặng Nhì: từ 3 đến 4 ký
- Chặng Ba: dưới 3 ký.
Trong khi phép phân chặng và cáp độ của gà đòn rất cầu kỳ và tốn thì gìơ thì phép cáp độ của gà cựa đơn giản và nhanh chóng hơn nhiều. Các tay chơi gà cựa thường dùng cân để cân trọng lượng của cả 2 con, vừa nhanh vừa giản tiện. Thường thì gà được cân tại nhà và cả hai bên đều đồng ý cáp gà qua điện thoại hay bằng miệng tại quán cà-phê hay các quán ăn rất nhanh chóng trước khi mang gà đến điểm hẹn để xem lại lần chót trước khi vào độ. Nếu cả hai bên đồng ý họ sẽ mang gà đến một điểm hẹn khác được dùng làm trường gà. Trận chiến kết thúc nhanh chóng cho các trận gà dùng cựa sắt để tránh sự theo dõi và bắt bớ của lực lượng công an, cảnh sát. Trước đây những trận gà cựa đá bằng cựa thật thường được cáp tại trường gần giống như lối cáp của gà đòn nhưng sau này không thông dụng do lệnh cấm của nhà nước nên hiện nay các trận gà cựa được tổ chức tại các trường di động.
Đấu trường là nơi gà tranh tài trong những trận đá được gọi là "sới gà" (tiếng miền Bắc) hay "trường gà" (tiếng miền Nam). Các đấu trường ở miền Bắc và Trung đặc biệt dành riêng cho gà đòn. Thú vui đá gà ở Việt Nam mặc dầu vi phạm luật pháp và không được chấp nhận nhưng nhà nước cũng dễ dãi cho thể loại đá đòn.
Trước năm 1975, hầu hết các trường gà tại miền Nam đều giành riêng cho gà đòn hay gà cựa. Có rất nhiều trường gà nổi tiếng quanh vùng Saigòn, Biên Hòa, Hóc Môn,...v.v. Các đại gia giầu có ở miền Nam thường thích đá gà cựa hơn vì có kết quả ăn thua nhanh chóng. Vào giai đoạn này gà cựa thường ra trận với cặp cựa thiệt của nó. Rất nhiều câu chuyện trong các sách truyện kể lại những trận gà cựa nổi tiếng trong những vùng như Cao Lãnh, Bến Tre và Bạc Liêu.
Ngày nay, giới trẻ chơi đá gà cựa tại miền Nam thường gắn dao, căm nhọn để tranh tài cao thấp trong khi các tay chơi gà thuộc thế hệ lớn tuổi thường trung thành với môn đá đòn truyền thống.
Hội Gà Nòi Việt Nam được thành lập không ngoài mục đích bảo tồn và phát triển giống gà nòi Việt Nam và văn hoá Đạo Kê. Qúy độc giả có thể tìm hiểu và tham gia hội chúng tôi trong Diễn Đàn. Dù với kinh nghiệm và hiểu biết hạn hẹp, chúng tôi cũng sẽ cố gắng giải đáp những thắc mắc ưu tư của quý độc giả.
(Sưu Tầm)
Phụ lục: Quá trình trụi lồng của gà chọi
Sự Thất Thoát Lông
Các sư kê thường xổ gà vài ba hiệp, mỗi hiệp 15 phút trong thời gian tập luyện.
Chương trình luyện tập có thể kéo dài 6 tháng để chuẩn bị ra trường.
Sau khi xổ chừng vài lần thì gà thường bị mất lông ở phần đầu và quanh cổ.
Con gà này mất hầu hết lông đầu chỉ sau 2 lần xổ.
Các sư kê thường xổ gà vài ba hiệp, mỗi hiệp 15 phút trong thời gian tập luyện.
Chương trình luyện tập có thể kéo dài 6 tháng để chuẩn bị ra trường.
Sau khi xổ chừng vài lần thì gà thường bị mất lông ở phần đầu và quanh cổ.
Con gà này mất hầu hết lông đầu chỉ sau 2 lần xổ.
Con gà này của cụ Tú Xương nuôi.
Gà được nuôi ở Hoa Kỳ có thời tiết lạnh nhưng cổ vẫn trụi khi chưa đủ một năm tuổi.
Con gà này của Cụ bị rụng hết lông đầu và cổ vì đá nhau qua lưới sắt.
Gà nòi của Cụ Tú Xương nuôi tại Hoa Kỳ. Lông của nói trụi tự nhiên, không bị tỉa.
Tiếp theo:
Phụ lục: Đạo Kê
[FONT=times new roman, arial]Tả Quân Lê Văn Duyệt [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Kê Kinh[/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Đây là bản Kê Kinh được đăng trên báo Nông cổ mín đàm, 1902.[/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Có ít nhất là hai bản Kê Kinh với nội dung khác nhau chút đỉnh. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial]Theo nhiều tài liệu thì tác giả của Kê Kinh chính là Tả Quân Lê Văn Duyệt. (1763-1832 )[/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Trời xuân nương ngọn đèn hoa, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Thừa nhân xem thấy sách gà Phạm Công [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Dạy răn chẳng sót mảy lông, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Từ đây mới hãn phép trong rất mầu. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Trước phân văn võ làm đầu, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Kim, mộc, thủy, hoả, thổ hầu phân minh. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ngũ thể là ứng ngũ hành [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Tương sanh, tương khắc cho đành can chi. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hình công, hình phụng, hình qui, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cần trên cần dưới coi thì cho thông. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Lại tường từ cái thép lông, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hạt mao trước võ phẩm đồng phước kê. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Gặp gà võ thử nên ghê, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Tượng mao viên phát ai hề dám đương. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Bất câu ô, xám, ó, vàng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Một mình năm sắc rõ ràng gồm văn. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Lông đuôi mà có quầng trăng, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Mã dài chí gối thiệt là tước linh. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cánh lông trổ chín lưu tinh, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hai bên mười tám tài tình xiết bao. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Thuần văn thuần võ làm sao, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Văn pha võ lộn dường nào vẽ cho ? [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Mã kim nhỏ nhẻ không to, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Lông ngời cho ướt thiệt đồ thuần văn. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Lá tre to trọi hai phần, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Sắc không khô ướt nó rằng văn pha. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Thép lông thuần võ kể ra. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Màu khô mã lại ấy là võ tinh. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Lại mã dài ướt hoà mình, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Võ pha là thế phải nhìn mà phân. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Sắc lông bày tỏ ân cần, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Lỡ văn lỡ võ sao rằng lỡ pha. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Mồng co, mồng lái văn hòa, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Mồng chóc, mồng trập danh là võ quan, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Mồng khe, mồng trích rõ ràng văn pha. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðầu mình đã tỏ gần xa, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Sau này ta sẽ bảo mà bộ chơn. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Sao rằng văn giáp danh xưng, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Sao rằng võ giá rằng thuần rằng pha ? [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Bất câu xanh, xám, trắng, ngà, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðường đất cho nhỏ, vảy mà cho trơn. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ngón dài thắt nhỏ thời hơn, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cựa kim đóng thấp ấy chơn văn thuần. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Khai mương vảy dóng khô vi, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Chơn như gà chết võ thuần chẳng sai. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Còn như đại giáp bài khai, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðường đất sợi chỉ thiệt tài văn pha. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Chơn dầu vảy cọp tỏ ra, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðường đất thô lớn ấy là võ xen. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cựa mà có đóng trong huyền, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nhọn cũng như buá võ tuyền vậy vay. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cựa đao hoặc lớn mà ngay, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Thấy thời cho biết nó rày võ pha. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Văn thuần ăn võ thuần mà, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Võ thuần ăn đặng văn pha rất mầu. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Văn pha với võ địch nhau, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Thắng vì nhờ vảy ai hầu hơn ai. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy lông trái thế một hai, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Kém vảy bổn mạng dễ nài đứng lâu. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Phải tường bổn mạng ở đâu, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cứ vảy ngón giữa kể hầu chẳng sai. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hai mươi hai vảy sấp ngoài, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Mười bảy mười tám thường tài thiếu chi. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy độ cứ xuống mà suy, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðừng cho núng dập phải ghi vào lòng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hậu cước liên lộ song song, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy thời trên cán cho thông một đường. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðừng cho nát nẩm loạn hàng, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðứng càng lâu nước, lại càng đá năng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy hậu một đàng thẳng băng, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] No nê khỏi cựa mới rằng bền cho. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Dầu mà khai hậu nhỏ to, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Phía bên vấn cán chẳng lo chút nào. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Phép vảy không kể xiết bao, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Thương người lầm lỗi phải trao tâm truyền. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cho tường là vảy tam truyền, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cho tường là vảy chướng thiên chỗ nào. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Câu loan tình trạng làm sao, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ngư lân, yến nguyệt tài cao thế gì, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ba hàng rốt chậu vảy qui, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hoành hoành chỉ địa ai thời dám đương. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Châu giáp, huyền giáp phải tường, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Châu hơn đã hãn huyền nhường lại châu. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nhựt thần vảy đóng ở đâu, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðóng mà ngang cựa để hầu phòng thương. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Lạc mai giáp đóng phi thường, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hoặc bày dưới cựa hoặc tường lên trên. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Khai vương giữa chậu hoặc bên, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Chẳng sớm thời muộn chẳng quên đòn tài. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hai hàng dầu cách dặm dài, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nhứt cách nhứt chiếu quầng hoài phải kiêng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Long ẩn mà có ẩn huyền, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nước ba thời thấy đá phiên một đòn. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cao nào ngón giữa ẩn son, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Qua khuya một chút chúng lòn chạy ngang. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Bạch giáp hoa hồng ai tày, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðá hầu một nước chơn rày như son. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Suất châu ba giáp sổ tròn, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ai chịu cho nổi ba đòn Từ cung. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Sát chậu một vấn bít bồng, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðá xen đá bại anh hùng phải kinh. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Bát chỉ nhơn tự gá danh, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðôi chơn nhựt nguyệt anh linh chẳng vừa.[/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hổ đầu ngón giữa chẳng chừa, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðá sơ chẳng chết cũng ngơ ngẩn đầu. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Liên giáp vảy ấy thiếu đâu, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðóng mà ngang cựa ai nào dám trông. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðã phần phép giáp phép lông, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Lại dạy một phép cho thông lựa gà. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ăn thua vì bởi người ta, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Gà hay thất cách ắt là phải thua, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hiệp cách dầu mấy cũng mua, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Thất cách đem tới mà cho chẳng màng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Chẳng lựa ô, tía, xám, vàng, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Mã nhỏ mà ướt lượng toan lượng tào. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cổ cần đoạn một liên nhau, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Mỏ xuôi, mình phụng, mồng dâu, mình dài. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hai vai cánh thiệt hai vai, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy đóng cho mỏng chơn dày phân ba. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ngón dài nhỏ thắt tằm nga, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðường đất như chỉ đóng sà cựa kim. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cần tròn hay lận hay lanh, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðùi thời đùi ếch mắt thêm hoả tròng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cằm thời cho khít làm song, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Sâu lườn xương rộng sức trong như thần. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cho hay là thể thuần văn, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðịch cùng võ thể mười phần toàn công. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Con nào đầu lớn khô lông, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Mình mà tròn tượng, chơn phồng phân hai. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy mang ngón chẳng đặng dài, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Mồng chóc mã lại dưới hai cựa tròn, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Mắt thời lớn loả ngoài khuôn, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy thời to kịch hình dung võ toàn, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðá thời động địa kinh thiên, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Sánh cùng căn thể thủ thành đặng đâu. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Thuần văn thuần võ dạy đầu, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Văn pha võ lộn sau hầu biện phân. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hỡi xin giữ dạ ân cần, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Từng chơi biện đặng, phải từng xét suy. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Dạy cho đủ trạng gà kỳ, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Thủ vĩ tương cận thấy thì phải kiêng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Danh là gà thể triều thiên [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cổ trên cất đứng, đuôi liền cúi cung. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hình như phụng võ phong trung, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Phép gà cho gã anh hùng không hai. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Mồng rồng mà ngón lại dài, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Chơn dầu hèn xấu danh ai dám đồn. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Con nào gối chí hậu môn, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hình như Lữ Vọng câu buông Vị hà, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Một đời cho nhẫn đến già, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Mỗi trường mỗi cậy, tài mà đòn sau. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Gà tréo tay trói càng mầu, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Tài hay sanh sát gẫm âu khác thường. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Gà nào chơn đóng hai hàng, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Về tên ngang cựa đâm càng nên ghê. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Coi gà biến hoá nhiều bề, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðành rằng sanh khắc chớ hề mạng chi. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Tại mình coi chẳng hay suy, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Có thua rồi trách, trách thì dở hay. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Xin coi hiệp cách như vầy, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Bách chiến bách thắng phép nay đã bàn. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Sách xem phải nghĩ thời tường, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hữu trung hình ngoại rõ ràng chẳng sai. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Người hiền coi mạo biết tài, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vật hay nó cũng bày ngoài hình dung. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Giống gà rất đỗi anh hùng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cũng gồm năm đức cũng thông trăm tài. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cổ liền, lườn thẳng lớn dài, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vụ xương nặng đúc, ức hai bên dày. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cổ cần càng vắn càng hay, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Khô chơn, thắt ngón cho gầy thời hơn. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Mình như bắp chuối chẳng nhường, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy nước dưới cựa có tường hay chăng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vừa đóng tới cựa thời ăn, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Bằng không tới cựa nhọc nhằn công nuôi. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Phao câu liền chặt bền rồi, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Lừa mình, qui bối hẳn hòi cả gan. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Xám khô, Ô ướt ai ngang, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Danh rằng khuyết thạch danh vang bằng truyền. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Gà trên gà dưới phải bàn, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cổ trường mà dẹp băng ngang thượng hành. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cổ môn mà vắn ngỡ ngàng, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Lội lặn ở dưới khó dằn lên trên. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Dạy cho các thứ hư nên, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Chơn mình tốt cả, sắt bền như cưa. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ô ăn gà tiá có thừa, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Tiá ăn gà nhạn một giờ chẳng lâu. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nhạn ăn gà xám rất mau, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Xám ăn vàng ó, vàng hầu ăn ô. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Bảo cho mấy kế ăn thua, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nằm lòng gắng gỏi cũng mua mà dùng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Thế ấy mấy ai đương cùng, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Xa quăng mới dám chẳng dung giao đầu. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Xa quăng cầu ít đặng đâu, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nằm lòng: cấn gối thấy hầu phải kiêng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Gà quăng mười nước chẳng hiền, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Các thế phải nhường cả trường đều kinh. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Kiếm cho gà trụ tài tình, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Người đá như sấm trong mình chẳng hư. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nằm lòng trụ dập, trụ quanh, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Trụ dập các thế thế nào cũng hơn. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Chấm bợ ai thấy cũng nhờn, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðá mé ăn đặng bởi hơn ngang đòn. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðá ngang ăn đá sỏ non, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Mé rồi thêm bợ thì còn sỏ đâu, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Gà sỏ tài đâm rất mầu, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðậm ăn gà mé thế hầu chẳng sai. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Mé ăn gà sỏ hoài hoài, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Sỏ ăn hầu, vậy hầu ăn chong. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Thế nào giữ thế cho ròng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Kẻo nó hay phản phép trong không thường. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Trước đà phân thế xa gần, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Lại truyền phép vảy vân vân tỏ bảy. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Trăm hay chẳng bằng độ may, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Tam tài hễ có thời may muôn phần. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ba cái kề xuống ân cần, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðã ròng sỏ mé sút bằng cũng ăn. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Dặm chiếc ba cái răn răn, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Tam tài chánh hiệu mười phần chẳng ngoa. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðóng liền ba cái kề ba, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] May đá lịch bại nữa mà hãy quăng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy ấy nó ăn không chừng, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nó đá có cái thiệt chưn, gãy cần, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hồng sa phủ xuống sống chơn, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Khum khum vòng trái mười phần độ may. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nguyệt luân vảy tợ hưng đoài, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Biết đá lịch bại thấy hoài chẳng không. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ẩn tinh to nhỏ không cùng, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nó ẩn dưới chậu danh đồng ẩn long. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Thỉ dực vầy tên làm song, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Tài hay lịch bại, đá thì hay quăng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nguyệt phủ la vảy buá trăng, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Thân nội cái vảy dường chưng buá hình. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hai hàng vảy đóng rành rành, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hai bên đâu lại hiệu danh giao đầu. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ác tinh vảy ấy cũng mầu, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðóng bằng hột tấm : đá đâu cũng tàng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Những trên mấy vảy nhứt ban, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Thảy tài lịch bại rõ ràng phải âu. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Thứ ba chỉ vảy nhiệm mầu, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Thần cơ tỏ hết trước sau phải bày. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nghịch lân là vảy dư thay, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hể đá thì hại ai hầu chẳng kiêng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Phân nhau nó đóng dị hình, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Bất luận hàng ngũ biết tình khúc lân. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nhơn tự nội đóng răn răn, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy ấy tài bợ dữ bằng thần lôi. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Huyền châm vảy tượng lắm ôi, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cáp gà ta phải thông coi kẻo lầm. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vẩy ấy nó ăn vảy son, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Son ăn vảy mực, mực còn ăn vương. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vương ăn nhựt tự tài thường, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nhựt ăn công tự cho thường mới hay. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Công ăn bán nguyệt chẳng chầy, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Bán nguyệt ngoại lộ ăn rày kim qui. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Kim qui ăn khẩu tự di, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Khẩu tự nó chẳng kể gì cúc kim. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cúc kim là vảy đàn em, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Trời sanh phải chịu thua dèm vảy kia. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy song nhiều vảy éo le, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Phải truyền cho biết mà đề ăn thua, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy nhỏ thì ăn vảy to, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy dưới hộ trì nó chấp vảy trên. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy khô ăn ướt đã liền, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Tả biên ăn đặng, hữu biên là thường. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Dạy bày vảy độ cho tường, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðóng trên ngón nội một đường mọc lên. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Gà may vảy độ nảy liền, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Mấy vảy mấy độ ăn toàn chẳng chơi. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nhơn tự hoặc chỉ ngoài này, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hoặc năm ba vảy như ngòi tự nhơn. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Mấy chữ mấy độ là chừng, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ăn đã hết độ thì đành đem ra. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy may vảy rủi đâu là, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hư có vảy ngoại thiệt là chẳng may. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ngoài chỉ một hai vảy rày, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ấy là vảy rủi kể bày chớ nuôi. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vấn ngang trên cựa rủi rồi, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Tam tài dầu có chẳng bồi đặng đâu. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Tam tài ngăn xuống thêm sầu, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ngăn trên may độ gẫm âu hoài hoài. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Áp khẩu đường chém chẻ hai, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðóng trên các vảy sổ dài xuống nay. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy độ nó chỉ ra rày, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ấy là nó đó như dày cái kim. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hoặc ngang hoặc chánh trung tâm, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nuôi thì tốn lúa, đá thêm thua tiền. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðã phân vảy rủi vẽ viên, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Lại dạy lựa ngón móng biên, móng rồng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hình tằm, đầu trích độc hung, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ngón nhỏ nhặt vảy ai hầu dám qua. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Lưỡng nghi vảy đá mé mà, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðóng đôi trên dưới thuận hoà đệ huynh. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy chẻ nhơn tự quấn xen, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy nguyên mà chẻ như hình tự nhân. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nguyệt luân đóng vảy tròn hơn, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðóng trên đóng dưới cửa thần thinh không. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nhơn tự cả thảy song song, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nguyệt luân đôi cựa cũng dòng trúng đôi. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Móng ròng đá ẩn mà thôi, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Giao đầu nhập nôị cũng nòi đá ngang. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nhập nội thế bảo cho tàng [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hàng vảy biên ngoại đổ tràn vô trong. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Tròng không thì dạng cũng không, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Thượng hạ có vảy giữa không có gì, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy nghiên vảy phúc chia đi, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðá ăn người thấy cũng vì bộ chơn. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy phúc rạch nhứt rành rành, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy cái nó đóng như hình phát biên. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy chưa một sắc vạn tuyền, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Dáng trổ một vảy sắc liền khác đi. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Sát nhơn chánh hiệu phải ghi, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hai vên đều có phải vì phải kiêng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hai chưn vảy cút đôi bên, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hiệu là song cút đá liên đá chồng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Dưới cựa ba vảy song song, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Lại dặm một vảy nằm cùng một bên. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nó là tứ thánh thiệt tên, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hoặc ngang qua cựa dưới trên có thường. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Lên thì thấy nó đá ngang, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Dưới thì đá bợ, lại mằn hầu chơi. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ngón giữa vảy đóng an nơi, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Tướng lân là hiệu đời đời nghe danh. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Như khẩu có vảy giăng ngang, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy xa ra khỏi thấy càng hay quăng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Gà người dày lớn mấy phân, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vấn xương kiếm vảy chớ cân chớ nài. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Dị hình vảy đóng cũng tài, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Thấy nó dị diện nào ai biết gì. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy nào vấn ra một khi, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hình như nhơn tự càng thi diệu tài. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Trên cựa thắt lắm rõ ràng, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hoặc nó đâm mắt cho tàng mà phân. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ngang cựa dưới cựa ân cần, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Thắc lắm đâm mắt mười phần nào e. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy hình kim đóng ngang bìa, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vấn ngang là vảy chữ đề bình an, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy nào mà thấy đóng ngang, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðá nhằm một cái nửa bên ngặt nghèo. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðôi vảy chen lại tự nhơn, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Chỉ ra áp khẩu nên thân đâu là. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ngón nội thấy vảy chỉ ra, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Gà ấy ăn độ phải ghi tấc lòng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy độ chỉ ra rành rành, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Gà đà ăn độ lời đành bảo cho. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vảy độ mấy vảy chẻ ra, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðà ăn mấy độ coi qua thì tường. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Dạy rằng cho độ mọi đường. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Tương sanh tương khắc có tường hay chưa ? [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Từ nay cho những ngàn xưa, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Phong trần đã lắm bây giờ mới tinh. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Tùy cơ ứng biến rất xinh, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ăn vì dày trí, phải gìn lời khuyên. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hoài chi tấm bạc đồng tiền, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Trông gặp thì đá thua phiền đặng sao ! [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Lựa cho hiệp cách con nào, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðá thì thấy thắng phép trao chẳng lầm. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Dám khuyên những khách hùng tâm, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Của này xin nhớ giá cầm là chơi. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ô thủy, tía hoả, tánh trời. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nhạn kim, xám mộc, thổ thì huỳnh kê. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Gà ó thổ vượng tư bề, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cùng vàng đồng mạng chớ hề nghi nan. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Gà bông gà chuối, xám, vàng, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Gà lau, gà chuối, cùng chàng cú kê, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cứ theo sắc chánh mà suy, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ngũ hành ngũ sắc kể gì dáng lông. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Xám son, cú chuối nổ bông, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Thiệt là sắc dáng phải ghi tỏ tường. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Giả như xám trổ mã vàng, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Thiệt là sắc mộc màu vàng kể chi. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Bông nổ mã ô đen sì, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Màu thời chẳng kể, kể thì thủy ô. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Như vàng mã chuối trỏ vô, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Kể là sắc thổ chuối dò làm chi. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Gà tiá trổ lau một khi, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðành rồi hoả mạng ai thì kể lau. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Gà nhạn trổ đen vàng màu, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Chánh sắc kim thiệt ai hầu vàng đen. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Sắc dáng cũng ăn sắc toàn, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Tương sanh tương khắc cậy liền can chi. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Hoặc là thủy vượng hoả suy, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cũng hay tương khắc tứ thì chẳng không. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Mùa xuân mộc thạnh khôn cùng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Gà nhạn tuyết ấy khắc đồng mấy cho. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Mùa hè khí vận lửa lò, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Gà tiá hoả mạng ấn phu với hè. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Qua thu âm khí nặng nề, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ó gà thủy cũng sánh kề kém đâu. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðông lai thủy thuộc ruộng sâu, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðừng cho gà xám mạng sanh phải mùa. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ó vàng hai sắc một pho, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Thổ vượng tứ quí bốn mùa có vay. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Cho hay thổ mẫu sanh ra, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Kim nhờ thổ mạch mới là có kim. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Kim lại sanh thủy chớ hiềm, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Thủy thời sanh mộc, hoả hiềm mộc sanh. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ấy là ngũ hành tương sanh, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Lại dạy tương khắc sẵn dành đinh ninh. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ðã hay thua đã tương sanh, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nhưng mà tương khắc tắc tình lạ thay. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ô thủy ăn tiá hoả ngay, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Tiá ăn kim nhạn ngày rày chẳng lâu. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nhạn ăn xám mộc rất mau, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Xám mộc ăn thổ ó, lau, với vàng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nó hay phản khắc ghe (nhiều) đàng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ó thì ăn tiá vàng thường ăn ô, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nhựt thần cho đặng cũng phò, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Can chi hiệp nó chẳng lo nỗi gì. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Giáp ất là mộc vân vi, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Bính đinh ngày ấy hoả thì chẳng sai. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Canh tân vốn thiệt kim hoài, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nhâm quí thuộc thủy mà ai chẳng tường. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Mậu kỷ thổ vượng trung ương, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Tương sanh đặng nó, nó càng thêm xuê. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ngày thời lấy thế mà suy, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Kim, mộc, thủy, hoả, thổ thì phải coi. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ngày sanh hay khắc mấy ngôi, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Phải phân cho rõ hẳn hòi mà toan. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Giả như ngày thuộc kim toàn, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Vàng tiá thì hơn, xám nhạn thì thua. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ngày nào thuộc mộc tía no, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Xám nhạn cũng thắng, ó đùa chạy ngay. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ngày mà thuộc thủy nhẫn ngày, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ó, Ô đều thắng, vàng rày lại thua. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ngày nào thuộc hỏa ngày mô, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ó vàng đều thắng, tía đồ vô công. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ngày mà thuộc thổ vun trồng, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ó nhạn đều thắng, ô thua chạy dài. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Phép xem này nữa chẳng sai, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Kim, mộc: ó, thổ : ô nhai thủy trầm. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Thổ , kim, hoả, vận tam lâm, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nhựt thần là thủy khắc thâm ba chàng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Xám, mộc, nhạn, kim rõ ràng, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ngày lại gặp thủy phải toan trở về. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ô thuộc mạng thủy thường lề, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nhạn tài cho lắm mựa hề giao phong. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ó thổ gặp ngày mộc xung, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nhựt thần thọ khắc, thế phòng bị thương. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Tiá thuộc mạng hoả là thường, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ô thủy gặp hoả phải nhường anh va. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ô là mạng thuộc thủy hòa, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Xám mộc đầu gặp nẻo xa cũng về. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ó, vàng đều thổ một bề, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Gặp đặng ngày hỏa ăn dè thủy ô. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Tuổi già đã tám mươi lăm, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Dọn đặng một cuốn cầm bằng ngàn cân. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Chỉ bày đã hết xa gần, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Nghề chơi song cũng tinh thần vậy vay, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ai dầu coi đến sách này, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Trăm người xin thấy công dày mà thương. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Phong lưu tài trí cao cường, [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Ngàn năm xem xét thì tường tài năng. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Chữ rằng đỗ vật tư nhơn [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Tiên giác, hậu giác ân cần một chương. [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] CHUNG [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] Giao Hòa, lão nhiêu Nguyễn Phụng Lãm [/FONT]
[FONT=times new roman, arial] (Báo Nông cổ mín đàm, 1902)[/FONT]
(St)
Chỉnh sửa lần cuối bởi người điều hành:
Relate Threads
) lúc trưa về cụ lại ko có ở CH
