Tổng hợp các bài viết hay về Cu gáy

ĐỜI SỐNG SINH HỌC CỦA CHIM CU GÁY

MÔ TẢ

Cu gáy ( Streptopelia chinensis tigrina) là loài chim cỡ trung bình có trọng lượng từ 180 đến 200 g. Con đực và con cái có lông đầu màu xám tro, gốc cổ có vòng lông đen chấm trắng. Thời kì sinh sản ở con đực vòng này nổi lên rất rõ người ta gọi là cườm. Lưng và mặt trên cánh lông mà xám hung nhạt, ngực và bụng xám phớt hung. Mặt dưới đuôi có mút lông đuôi màu trắng. Mỏ đen, mắt màu vàng cam hay nâu đỏ, giò đổ tím.

PHÂN BỐ

- Trên thế giới, cu gáy phân bố ở Trung Quốc ( Đông Nam Vân Nam và toàn bộ Đông Nam Trung Quốc), LÀo, Campuchia, Thái Lan, Mianma, Malaysia, Xumaka và Việt Nam.

- Ở Việt Nam, cu gáy phân bố ở hầu hết các tỉnh miền núi, một số tỉnh vùng đồng bằng và ven biển của nước ta không xa nơi trồng trọt.

NƠI SỐNG VÀ SINH THÁI

Cu gáy là chim định cư, đi thành đàn 5 đến 15 con và có khi nhiều hơn nữa, quanh năm không đi xa vùng làm tổ của mình. Chúng thường ở các dải rừng cây bụi, rừng thứ sinh ven đồng ruộng, rừng nương rẫy và các bụi cây, bụi tre quanh vườn làng và cả trong thành phố. Không gặp cu gáy trong rừng sâu.

SINH HỌC

- Thức ăn: Thức ăn chính của cu gáy là các loại hạt quả, quả cây, hạt cỏ và hạt các cây lương thực như lúa, ngô, đậu xanh, đậu tương, lạc, vừng,... khoai lang, sắn. ngoài ra chúng cũng thích ăn quả đa. Nhiều khi trong diều và dạ dạy còn thấy mối, ấu trùng côn trùng và ruồi nhặng.

- Sinh sản: Tới tháng 2 hàng năm, con đực tách khỏi đàn và cùng với con cái ghép thành từng đôi. Con đực, con cái theo nhau đi tìm nới làm tổ. Suốt thời gian ghép đôi con đực gáy rất nhiều. Con đực và con cái cùng hợp lực xây tổ. Tổ cu gáy xây rất đơn giản, đặt ở các chạc cây kín đáo như cây duối, bụi tre, cây vải, nhãn, găng,...Tổ chỉ là những đoạn thân cỏ khô hay các cành que nhỏ đan lại thưa thớt đủ để trứng khỏi rơi loạt qua.

Mỗi lứa cu gáy đẻ 2 trừng, vỏ trừng màu trắng ngà. Kích thước trung bình của 15 quả là ( 27,6 x 21,8 mm). Cả chim đực và chim mái cùng hợp lực tham gia ấp trừng. Chim đực thường tham gia ấp trứng vào buổi trưa và chiều. Có khi đang ấp, chim đực vẫn gáy. Thời kì sắp nở, con mái ấp thường xuyên hơn. Cu gáy con mới nở được nuôi bằng dịch "sữa" tiết ra từ diều bố mẹ giống như bồ câu nhà. Sau một tuần lễ chim non được nuôi giảm trọng lượng và tăng phần thức ăn bằng gạo, ngô, đậu, côn trùng.

Cu gáy con mới nở còn yếu ớt và trải qua thời gian chim bố mẹ chăm sóc , khoảng 2 tháng mới có đủ khả năng bay khỏi tổ đi kiếm ăn cùng bố mẹ.

- Tình trạng hiện nay của đàn chim gáy trong tự nhiên:

Nhìn chung chim cu gáy rất phổ biến ở nước ta, nhưng do mức độ săn bắn ở các địa phương mà số lượng của chúng nhiều ít khác nhau. Nhiều vùng ở Tây Bắc, Đông Bắc nước ta như Lạng Sơn, Tuyên Quang, Bắc Cạn, Thái Nguyên, Quảng Ninh, Phú Thọ, Vĩnh Phúc,... và một số vùng thuộc Bắc và Trung Bộ do săn bắt bừa bãi nên số lượng cu gáy nhiều nơi đã bị giảm nhiều.

THỨC ĂN VÀ CÁCH CHĂM SÓC

Chim cu là giống ăn hạt, hạt không được bóc vỏ (xây sát) trước khi cho chúng ăn. Hầu như người nuôi chim thích làm thức ăn bằng cách kết hợp nhiều loại hạt khác nhau. Lúa hạt ngắn, trước khi cho ăn, họ thường rữa sạch bụi và những cọng cỏ, phơi khô rồi cất giữ chúng nơi khô ráo hay bỏ vào chai lọ rồi đậy kín lại để tránh ẩm móc và côn trùng. Rất nhiều loại hạt có thể giữ cho chim cu sức khỏe tốt, như bông cỏ giúp tiêu hóa, lúa mạch đen giúp chất bổ cho bộ lông, đậu thì dồi dào chất bổ, mè thì có chất dầu nên giữ cho lông bóng và cứng hơn. Hầu hết các loại hạt thông thường dùng cho chim cu có kích thước trung bình ( chim ngói, chim gáy ... ) là bo bo, lúa mì và hạt kê. Còn những loại chim có kích thước nhỏ ( cu pháp, cu gầm ghì ... ) lại ưa thích các loại hạt nhỏ như là kê hay hạt bông cỏ, nhưng chúng sẽ ăn bobo hay lúa mì nếu chúng ta cho chúng ăn. Ở thailand, lúa là món ăn chính cho chim cu, những loại hạt khác chỉ món ăn phụ. Chứa đựng thức ăn trong hủ riêng. Không được trộn hạt với lúa bởi vì chim cu chỉ ăn ngũ cốc thôi, như vậy sẽ làm chim cu mập và không khỏe mạnh được.

2. Nước cho chim cu uống phải là nước sạch, nếu dùng nước máy thì đừng che đậy và chờ cho chất clo bốc hơi hết mới được dùng. Nếu lòng chim thường treo ngoài nắng, thì nên thay nước mỗi ngày để ngừa triệu chứng khô cổ họng.

3. Chim cu phải cần được nhận ánh sáng mặt trời vài tiếng mỗi ngày. Treo lồng những nơi khác nhau sẽ làm cho chim cu có khí thế và sung hơn, không được để ánh sáng trực tiếp chiếu hết lồng mà phải có bóng râm để có chổ cho chim cu vào khi cần thiết. Chim cu khi phơi nắng thường nằm xòe cánh và đuôi dưới đấy lồng để tống khứ những côn trùng ( ve ) ra khỏi lông chúng. Nếu không có ánh sáng mặt trời thí phải mua bóng đèn ( spectrum light) để chiếu sáng cho chim cu để thây thế ánh sáng mặt trời.

Nếu để lồng những nơi tối trong nhà hay là những nơi lạnh, bạn có thể mắc thêm bóng đèn cho mỗi cái lồng với khoản cách phù hợp.

4. Đất đen - ở Thailand, công thức làm đất đen thật đặt biệt, đất đen được làm ra từ cây cỏ và khoán chất, làm nền tản vững chắc cho sức khỏe và giọng gáy cho chim cu. Nó bao gồm chất vôi, trộn với đất và một ít than đập nhỏ ( hay mồ hống ). Chim cu trong thiên nhiên ăn đất và đất núi lửa ( đất đỏ ) đôi khi liếm muối để bồi dưỡng chất dinh dưỡng và sức khỏe.

5. Chim cu trong tự nhiên rất cần ăn sạn để nghiền nát thức ăn nhất là những hạt già và cứng. Chim cu cần chất vôi để tạo vỏ trứng và sú thức ăn cho chim con. Đặt biệt cho việc sinh sản và tạo xương của chúng. Sinh học của chim cu mái sẻ lấy chất vôi từ xương chúng để cung cấp đủ cho con cái, bởi thế sự sinh sản sẽ dừng lại đến khi nào có đầy đủ chất vôi chúng cần cho cơ thể. Than củi giúp tiêu hóa và sạn giúp nghiền nát hạt trong mề của chim cu. Đất sạn không nên trộn chung với thức ăn mà phải chứa vào cóng riêng.

6. Muối là chất khoán cần thiết. Chim cu thường hấp thụ những khoán chất vi lượng từ thức ăn nhưng không đủ những phân tử như là iod, mangan, coban ... thận trọng cho ăn thêm muối cho vật nuôi rất tốt. Muối biển nguyên chất rất có nhiều khoán chất cho chim cu, nhưng nếu ta cho ăn nhiều quá sẽ làm giảm chất giọng. Tốt nhất cho chim cu ăn muối mỗi tuần một lần, muối cho vào cái dĩa cho chim ăn và ngày hôm sau nhớ lấy dĩa muối ra .

7. Sự hoản sợ ban đêm - Trong thiên nhiên khi chổ ngũ bị đe dọa ( hoản sợ ) chúng sẽ bay lên để thoát khỏi sự đe dọa nguy hiểm của chúng. Thỉnh thoản chim trong nuôi trong lồng cũng bị hoản sợ ban đêm. Sự hoản sợ này có thể lảm gảy lông cánh, lổ đầu hay rách mình chảy máu. Sự việc xảy ra khi chim cu ngủ những nơi rất tối hay là những con chim mới đặt trong tình cảnh mới ( đổi chổ, chim bổi mới...). Chim cu nhìn đêm tối rât kém nên chúng dễ bị hoản sợ, khi chúng nghe ồn ào và chúng sẽ nhảy ngay và kết quả là bị thương. Dĩ nhiên chim cu càn cố thoát khỏi cái lồng, thì những chắn song lòng sẻ làm chim cu bị thương tồi tệ hơn.

Cách giải quyết là mắc bóng điện ngủ sao cho vừa đủ ánh sáng cho chúng thấy chung quanh vào ban đêm. Nếu ánh sáng quá mạnh sẽ làm chim khó ngủ, nếu vậy thì tốt nhất trùm tấm màng để có bóng tối cho chúng ngủ. Tiếng động, đồ đạc trong nhà có thể làm chim hoản sợ.

8. Nhiệt độ - Chim gầm ghì và cu cườm chịu nhiệt rất kém. Khi nhiệt độ hạ xuống 10 độ C chim cu sẻ bị cú rũ, nếu nhiệt độ hạ hơn nữa thì chim cu sẻ chết. Người nuôi nên đặt một bóng điện trong lồng. Vì chim cu là loại sống ở khí hậu xích đạo nên chúng có thể sống ở môi trường mà nhiệt độ lên tới 42 độ C.

 

Ðề: Tổng hợp các bài viết hay về Cu gáy

MỘT SỐ BÀI THUỐC THẢO MỘC CHO CHIM CU CỦA THÁI LAN

Đây là những phương pháp chế thuốc được truyền từ những trang trại của Thailand cho chim cu. Phương pháp chế thuốc này được viết từ hàng trăm năm, mà tất cả thành phần của chúng lấy từ những cây cỏ, chất trong thiên nhiên nên chúng giúp nâng cao chất lượng giọng gáy và thể trạng cho chim cu tốt hơn.

1. Vài lá chanh, ít lá khế, ít lá é ... trộn lại, giã nát rồi vắt lấy nước, sau đó trộn nước này với lúa rồi hông nắng ( phơi trong bống râm ). Khô rồi lấy cho chim cu ăn.

2. Lấy ít đất trong gò (tổ) mối, sau đó sấy (đốt) trong lửa nóng. Trộn đất này với rượu gạo rồi cất giữ chúng một ngày. Sáng hôm sau lấy chúng ra nướng. Trộn chung với nước mì cà ri ( nước mì ca ri được làm từ ớt "cay" , củ gấu " gừng núi, cỏ cú ", thịt cá ... ). Trộn tất cả thứ này vào chảo và cho thêm tí nước mắm, tí me, tí muối. Nếm có vị nóng mặn và cay, sấy khô rồi cho vào chai đậy kín.

3. Cắt nhỏ vài lát ớt, rồi ngâm chúng vào mật ong một ngày. Cho chim cu ăn 4 hay 5 miếng ( lát ). Bài thuốc này sẽ giúp cho chim cu sạch cổ họng, tiêu hóa nhanh và nâng cao chất giọng.

4. Ngâm lúa vào nước và làm sạch. Sau đó trọn lúa với tròn đỏ trứng gà ( có thể dùng tròn đỏ trứng của các loại khác như vịt, chim...). sấy khô rồi bỏ vào hũ đậy kín. Đây là loại thức ăn đặt biệt để làm cho chim cu năng động và sung hơn.

5. Trộn gan cá rô với nước mắm 1 ngày. Cho chim cu ăn 4 hay 5 miếng ( lát ). Thuốc này sẽ tốt cho hệ tiêu hóa của chim cu.

6. Trộn Bull drop * khô với mật ông, rồi nướng với lửa lớn. Để một miếng nhỏ trong nước cho chim cu uống. Bài thuốc này sẽ giúp cho giong chim cu gáy tốt hơn vì bull-drop chứa nhiều dinh dưỡng từ thực vật
Bull drop : mình không biết nghĩa chính xác, đó có phải là nhung hươu nai, sừng nai hay là thuốc bổ gì đó của thailand. Có Bác nào rõ thì ý kiến nhé.
Cái này hình như EM có đọc đâu đó, theo Em biết thì nó gọi là gạt nai (sừng nai già rụng bỏ).

Hiện tại Em thấy người ta dùng thứ này để xông mũi trị viên xoang.

CÁCH CHĂM SÓC CHIM GÁY THEO MÙA

Chăm sóc chim gáy theo mùa (trong năm), theo giai đoạn trưởng thành của nó ra sao?

Về vấn đề này ở miền Nam thì mong các bác trong miền Nam chỉ giáo giúp ạ. Em xin được đưa ra những vấn đề sơ bộ của việc chăm sóc chim gáy theo mùa ở miền Bắc thôi.

Ở miền Bắc, khí hậu được chia làm 4 mùa rõ rệt, trong đó ta thấy rất rõ có 2 khoảng thời gian trong năm khí hậu tương đối thuận lợi cho việc chăm sóc chim gáy ( Cuối xuân đầu hạ ( khoảng từ 20 tháng 2 đến 15 tháng 7 dương lịch) và trong khoảng thời gian ngắn của một phần cuối mùa thu và một phần đầu mùa đông ( khoảng từ 20 tháng 9 đến 30/11 DL) và có 2 khoảng thời gian còn lại của năm là bất thuận trong việc chăm sóc chim gáy.

Khoảng thời gian từ 20 tháng 2 đến 15 tháng 7 dương lịch là khoảng thời gian khí hậu tương đối thuận lợi cho chim gáy, đầu mùa này rét đã gần như không có rét đậm, rét hại. Chim gáy là động vật đẳng nhiệt, có hệ tuần hoàn tiến hoá, thân nhiệt không phụ thuộc nhiệt độ môi trường. Tuy nhiên theo quan sát trong tự nhiên ta thấy ở khoảng thời gian này chim bắt đầu phát dục mạnh và chuyển từ việc ăn đàn ( sống tập trung thành đàn 10-15 con) sang việc tìm đôi làm tổ.

Trong khoảng thời gian này các bác lưu ý là có giai đoạn cuối mùa xuân, chim thay lông. Giai đoạn chim thay lông là giai đoạn chim dễ suy nhất cần chú ý chế độ dinh dưỡng hợp lí, nếu cần thì bổ sung thóc tẩm trứng, vừng,... đỗ,... (để bổ sung chất dinh dưỡng cho chim giúp cho chim thay lông nhanh và chóng đạt được phong độ,...), tránh mưa dầm, gió thốc cho chim, nên treo lồng ở nơi không có gió lùa và tận dụng nhiều thời gian cho chim tắm nắng buổi sớm mai ( ánh nắng buổi sớm mai có thể nói là tốt cho rất nhiều loài động vật kể cả con người).

Vào giữa và cuối mùa hạ, cần lưu ý trong những ngày nắng nóng tránh việc treo chim ngoài trời nắng nóng và cần đặc biệt lưu ý đến việc cung cấp đủ nước cho chim sử dụng ( Chim gáy có thể nhịn ăn 2-3 ngày không chết nhưng vào mùa nắng nóng chỉ cần phải nhịn khát 1 ngày là có thể chúng sẽ vĩnh viễn từ biệt chúng ta đấy các bác ạ!)

Đặc biệt đối với việc luyện chim mồi thì phải tập cho chúng khả năng chịu nắng để khi vào trận được khỏe mạnh và không bị chim rừng làm bể mồi các bác nhé!. Tập chịu nắng cho chim bằng cách dần dần, từ từ, nay một tí mai một tí chứ đừng ham kéo dài thời gian mà lợi lại bất cập hại đó các bác nhé!

Vào lúc mùa hạ nắng nóng và mùa thu ở giai đoạn cuối tháng 7 đầu tháng tám có thể có mưa bão kéo dài cần cẩn thận trong việc phòng chống nắng nóng và mưa bão cho chim. Các bác cũng lưu ý cho là cuối mùa thu trước khi bước sang mùa đông rét mướt, chim gáy có thêm một lần thay lông trong năm đó ạ.

Về mùa có rét đậm, rét hại các bác nhớ chăm sóc chim cẩn thận và chu đáo bằng cách bổ sung nguồn dinh dưỡng thật tốt cho chim để chim có đủ calo chống rét ( Thóc trứng, vừng, lạc,...) mặt khác xin các bác treo chim chỗ tránh được gió lùa, mưa tạt. Tốt nhất là phủ áo lồng cho chim và cho chim đi ngủ sớm ( treo vào chỗ ít ánh sáng ấy) đồng thời các bác nhớ cho chim tận dụng tối đa thời gian tắm nắng nhé.

Cho ăn. cho uống đầy đủ, hợp lí, khoa học, chống nắng nóng, mưa bão và chăm hạ thổ, tăng cường tắm nắng cho chim sao cho phù hợp với khí hậu của mỗi mùa là biện pháp hay giúp chim căng lửa và kéo dài tuổi thọ cho chim giúp người chơi được sở hữu một cách lâu dài những chú chim quý!

Kinh nghiệm của em đã được áp dụng trong thực thế gần mười năm nuôi dưỡng và chăm sóc chim gáy. Thực tế thì chim mồi của em thường do có lẽ được chăm sóc khá chu đáo nên gáy rất sung sức kể cả những lúc gặp thời tiết bất lợi cũng không gáy kém đi là mấy. Có vài dòng gọi là xin được mạnh dạn đưa ra để các bác tham khảo, nếu có gì khiếm khuyết xin các bác tiền bối bổ sung giúp ạ.

 

Ðề: Tổng hợp các bài viết hay về Cu gáy

CÁCH CHỌN CHIM MỒI LỒNG

I. Kĩ thuật chọn chim mồi lồng

Việc đầu tiên để chọn một con chim mồi đó là phải kiểm tra các nước đấu của nó ngay từ ngoài rừng. Ở ngoài rừng với điều kiện tự nhiên là lúc chú chim này căng lửa nhất, người nuôi phải có nhiều kĩ năng mới giúp chúng ta khi được bắt về nuôi mới đạt được đỉnh cao này.

1. Chọn tiếng gáy.Tiếng gáy của chú chim mồi tương lai không càn giọng thổ đặc (chim giọng thổ thường chậm tiếng), không nên chọn giọng kim ( vì bé quá nên khả năng thách thức đối phương trong phạm vi quá hẹp mà gặp lúc có gió thì hiệu quả gọi chim rừng thấp) tốt nhất là chọn giọng chim mồi là thổ pha hoặc kim pha,...

Gáy gọi: phải là con đắt khách, cất tiếng lên là nhiều con chim khác lên tiếng và muốn lại đấu ngay ( cái này anh cả trong hội của em có thể biết nhưng bảo anh mô tả thì anh chịu, em cũng cảm nhận được nhưng diễn tả bằng lời thì hơi khó. Ví dụ: cúc cu cu...cù tiếng cù sau cùng rất có uy lực,...).
hoặc các bác nên chọn chú mồi gáy gọi 3 tiếng (gọi là gáy mổ ba, trơn ròng, gáy hụt, hay gáy thiếu,...) hoặc mổ đôi ( gáy gọi có 2 tiếng cúc cu....) đây là những chú chim mồi rất đắt khách đấy ạ!

Gáy trận: phải cực kì nhặt, nhặt nhưng mà không gắt phải chọn chim có lèo, càng nhiều lèo càng tốt. Chim mồi phá lèo nhiều thì bổi càng nhanh nhảy vào đánh chim mồi.

Gù: Không nhất thiết phải là con có nhiều gù, chim mồi lồng thì các nghệ nhân đều không đánh giá cao những chú nhiều gù mà thường là sau đó kiểm tra bằng cách đánh thử xem nó có biết gù đúng lúc không (khi chim rừng vào cành thế ấy). Và nhất định phải là con có nước gù rất êm ( không được gắt gỏng, nếu gù gắt quá, rát quá làm cho chim rừng sợ hoặc ngại không dám tiếp cận để chiến đấu.
Được con chim có các nước gáy, nước gù như trên là các bác đã có kết quả bước đầu của công việc chọn và luyện chim mồi rồi ạ!

2. Chọn cách ứng xử.

Thực ra thì ngay từ khi bẫy, các nghệ nhân cũng đã sơ bộ đánh giá được cách ứng xử của chú mồi tương lai khi lâm trận rồi. Thường những con chim này phải đấu, chuyền cành, chuyền cây xung quanh vị trí của mồi lồng rất là nhiều để quan sát và chọc tức con mồi (nó là con chim khôn), có lúc lại bay vút lên cao như là bay đi, có lúc lại có thể sà xuống đất giả vờ kiếm ăn,...cũng ở giai đoạn cận chiến các bác cũng đã có thể quan sát thấy có nước sa cầu máy cánh hay không ( nước này rất quan trọng với một chú chim mồi) còn những con lao vút ngay lại cành thế rồi chui tọt vào lưới ngay thì chả tính làm gì các bác ạ!

Khi bẫy về được rồi, sau khi nuôi nấng cẩn thận và chim đã tương đối dạn dĩ (có thể là chưa cần gáy ngay) thì cho vào lồng bẫy ( hoặc lồng nhỏ) sạp (kê gần) lại với chim mồi, khi thấy chim mồi gáy mà nó xoay ngang, xoay dọc, bước lên, bước xuống cầu và sàn lồng nhẹ nhàng khoan thai tuyệt đối không chòi lồng để lăn xả ra đòi chiến với chim mồi (chim chân dài như người mẫu các bác cũng cứ sạp thế này nhé, nhiều con không chòi lồng đấu ạ, dùng làm mồi vẫn tốt đó ạ) .

3. Chọn tướng chim mồi ( cái này trong diễn đàn có rồi các bác ơi, em thôi không nhắc lại nữa nhé!) hoặc anh em ta nhờ Thầy KIWI chỉ giáo giúp ạ!

4. Chọn nết ăn uống và khả năng thích nghi của chim mồi!Có một số người không quan tâm đến vấn đề này, vì vậy khi có một chú mồi rồi mà không quan tâm đúng mức, chăm sóc cẩn thận có thể chim mồi sẽ không còn sức chiến đấu nữa.
Mỏ thẳng để không chòi lúa ( nếu chim mỏ cong thì ống mồi phải làm miệng chum), Phải là con chim chịu lồng nghĩa là nó phải thích nghi với lồng bẫy bé nhỏ cùng điều kiện mà con người tạo ra cho nó trong lồng. Nó phải là con phàm ăn (ăn được nhiều loại ngũ cốc) , ăn nhiều. (nó biểu hiện bằng màu sắc lông mượt mà)
siêng gáy,...

Phải chịu nắng, phải hiền chim, dạn người, bền chim ( chim ít gù thì đi bẫy được hàng tuần ( tiêu hao năng lượng ít, không bã chim còn chim nhiều gù thì ngược lại),...

5. Một số lưu ý khi chọn chim mồi

Khi chọn chim mồi lồng, các bác lưu ý giúp em là phải phân biệt được chim mồi với chim chiến ạ:

Chim mồi: Là chú chim phải có đủ các nước dụ chim rừng mà đỉnh cao là bất kì con nào khi gặp nó phải chịu khuất phục các nước dụ của nó và phải vào nằm gọn trong lưới để nhập hộ khẩu nhà ta ạ.

Chim chiến: là chú chim có nhiều nước dọa các chú khác làm cho phải sợ uy lực của mình (bằng tiếng gù, bằng vỗ cánh, bằng chòi lồng sang để chiến,...) những chú chim chiến này nếu dùng để bẫy chim thì ít hiệu quả trong số đó có những chú có nước gù nhiều và gù gắt ạ.

 

Ðề: Tổng hợp các bài viết hay về Cu gáy

Chim mồi đất

Muốn làm mồi đất dễ thôi
Con nào mã phấn thì tôi bắt về
Mã phấn màu trắng trông xa
Bốn phương dễ thấy để mà đấu tranh
Tranh thung, chiếm cứ một vùng
Con nào bay đến thì lùng đánh ngay.
Thấp chân mà lại sa cườm
To đuôi, kín cộm, cánh thì chéo sang
Đứng trên hòn đất rõ ràng.
Múa manh đôi cánh nhịp nhàng cả đuôi

CÁCH CHỌN CHIM MỒI ĐẤT:

Cũng như cách chọn chim mồi lụp, nhưng có vài điểm hơi khác.
Vóc dáng: chim lớn con,dài dọc, lông đỏ (chịu nắng tốt hơn).
Giọng: thổ, sấm(bền chim. giọng đồng, son , kim, chơi nhanh, bắt chim nhanh nhưng không bền chim,)

Chân : chân cao hay thấp không quan trọng,miễn đừng sục bội là được(thúc ra đòi đá chim bổi) đôi khi mấy con chân ngắn cứ yên một chỗ thúc, không chịu đi lại, làm chim bổi không thấy chậm rớt.

Gù: không cần gù dài, quan trong là không được bỏ gù nửa chừng, (chim đánh lụp thì con nào cũng gù hết, nhưng thả đất không phải cũng gù, bỏ gù là chuyện thường sảy ra)

Các tiêu chuẩn ở trên gút lại là tìm một con mồi có sức bền là cốt lõi. vì không như chim đánh lụp, lúc nào lúa, nước cũng bên cạnh, cần là uống. không như chim đánh đất, đổ ra bội là chỉ có chơi, không nước, không thức ăn, kèo nào mau không sao, có những kèo 2-3 tiếng là mất sức rất nhiều.(nên không ai cho chim mồi ăn cám bao gió cả) chim mồi đất gặp rất nhiều nguy hiển, chồn, chó, bù cắt, kiến, rắn, thuốc xịt cỏ dại.

Mồi đất Hay :

Một con mồi đất hay là khi úp dưới đất vẫn gáy gọi như trên cây(giọng tốt, rõ, sát bổi) nếu không được như vậy thì phải biết rước (gù, thúc khi thấy chim bổi về cây) về nước gù thì biết gù căn( chim bổi đang gù thì mồi không gù, căn bổi vùa gù xong thì gù) và biết dẫn bội( chim mồi vừa gù vừa đi vòng quanh bội, chim rừng đi vòng vòng theo sẽ mau dính dò hơn)

Tóm lại lựa theo tiêu chuẩn của một con mồi lụp hay + với những tiêu chuẩn trên đây sẽ có một con mồi đất xuất xắc, hè...hè.

Đào tạo một con mồi đất khó khăn hơn mồi cây, chim phải có it' nhất 4 năm lồng mới thuần thục được, thông thường nuôi hai năn lồng người ta gác lụp 2-3 năm nữa mới thả đất.

Còn về cách chăn sóc thì về phần lúa thì các bác đã nói cả rồi, em chỉ góp ý chút xíu thôi:

Không nên trộn lúa với trứng, hay bị kiến bu(có ngày chúng nó thịt con chim của các bác luôn ý)cứ ăn lúa mẩy là đủ rồi.

Không nên cho ăn mè thất thường, nếu cho ăn thì phải có thường trực, cho ăn thất thường chim thay lông(nếu chim đang thay lông thì cho ăn) nên thay bằng kê, mổi ngày hay vài ba ngày một thìa cà phê kê. Đậu xanh, đậu phộng(lạc), bắp thỉnh thoảng cho vài hột.

 

Ðề: Tổng hợp các bài viết hay về Cu gáy

CÁCH BẪY CHIM BẰNG MỒI LỒNG

Các bác chọn ngày đẹp trời và vào đúng mùa bẫy gáy (ở Miền Bắc vào khoảng từ 10/03 đến hết tháng 09 âm lịch hằng năm) tìm chỗ có chim gáy rừng và treo chim mồi để bẫy!

1. Chọn cây để treo mồi lồng: Cần chọn cây có nhiều cành chuyền. Phần đồng các nghệ nhân đều đánh giá cao những cây có nhiều cành chuyền trong khi chọn cây để treo mồi lồng.

Cành thế: Là cành người bẫy gáy tìm được ( hoặc phải cải tạo để có được), là cành mà chim rừng sẽ bước lên đó và nhảy vào bàn sập để sa lưới.

Vị trí của cành thế: cách bàn sập của lưới khoảng 30-35 cm và cao hơn bàn sập khoảng 25-30cm.

Theo kinh nghiệm thì các bác nên chọn cây rậm ngoài mà thoáng trong ( tức là rậm lá để chim rừng khi vào mà ngại bay ra, thoáng cành để việc chuyền từ cành này đến cành khác của chim rừng diễn ra một cách dễ dàng).

Cây nhiều cành chuyền Tức là có nhiều cành tương đối gần nhau để chim rừng dễ dàng chuyền từ cành này sang cành khác và tiếp cận với cành thế.

2. Chọn chim rừng để bẫy: Thực ra thì ở đây ý của em không phải là chỉ khuyên các bác chọn chim hay để bẫy (điều này thì đương nhiên rồi) mà còn một vấn đề nữa là: chọn chim rừng đúng vào lúc căng lửa nhất để bẫy thì mới được).

Cách chọn:: Khi treo chim mồi lên chim rừng bay lại đấu nhưng phải vừa đấu, vừa chuyền từ cành này sang cành khác, từ cây này sang cây khác liên tục và phải chung cây rồi chuyền cành liên tục thì mới là con chim rừng chịu đánh với chim mồi. Nếu điều nói trên mà không xảy ra, chim rừng cứ gáy đấu xa xa hoặc nếu có lại gần thì chỉ đứng yên một chỗ mà gáy đấu, rất hạn chế di chuyển, tiếng gáy không có gì là gấp gáp mà chỉ gáy đấu cho có lệ ( có lẽ hoocmon testocteron tiết ra ít quá không đủ làm chim căng lửa). Thì tốt nhất là các bác nên tìm con chim rừng khác mà bẫy nhé, nếu bẫy những chú chim có biểu hiện như vậy thì các bác sẽ mất ngày mất buổi với nó đấy, hôm đó nó sẽ không vào lưới đâu cho dù chim mồi có hay bằng mấy đi nữa. Các bác nhớ nhé!

Một lưu ý nữa là: Nếu gặp phải con chim quá già rừng (chim mồi gáy gọi nó đến nhưng khi nó đến đấu thì chim mồi im tiếng như là sợ nó thì có 2 lí do để các bác nên tìm chú chim rừng khác mà bẫy đó là: Nếu bẫy được nó thì cũng phải rất khó khăn, phải đổi mồi già rừng,... nhưng khi bắt được nó rồi thì nó rất dễ tuyệt thực đến chết, giả sử nó có sống thì khi ta thuần được nó tuổi thọ của nó ở với ta cũng chẳng bằng những con chưa quá già rừng. Lí do thứ hai là: Hôm đó ta phải về mang mồi khác đến bẫy có khi lại mất cả buổi ấy chứ lại, nên để dành nó đó hôm khác mang chim mồi già rừng đến bẫy còn hôm đó thì nên tìm chú chim rừng khác mà bẫy cho khỏi mất công các bác nhé!

Người mới bắt đầu chơi thường thiếu kinh nghiệm bẫy chim, có khi gặp con chim quá già rừng, chim mồi không dám đấu lại đổ tại chim mồi kém mà tức chí rồi sa thải chim mồi,...

Có khi cả tuần gặp toàn chim rừng rách lưới, chim già rừng hoặc gặp hôm thời tiết không tốt chim mồi và chim rừng không ham đấu ( nếu hôm trời sắp mưa kéo dài thì chim rừng ham ăn để tích trữ năng lượng mà chỉ có mình chim mồi độc thoại thôi, vì kho lương thực của chim mồi đang còn dồi dào mà,...)

Vì vậy, người chơi chim mồi phải là người có kinh nghiệm, biết đánh giá chim mồi đúng " năng lực" thực tế của nó và quan trọng hơn nữa là phải thận trọng trong quyết định sa thải chim mồi... kẻo khi sa thải rồi lại hối hận ( nói thì vậy nhưng em cũng đã phải đóng học phí nhiều cho những vụ như thế này rồi đó các bác ạ!)

3. Việc treo chim mồi ở các cây vào các thời điểm khác nhau trong ngày cũng không giống nhau: Buổi sáng nên treo vào những cây tương đối thoáng đãng và có nhiều ánh sáng, buổi trưa nên treo mồi lồng vào những cây có tán rậm, tạo cảm giác mát mẻ cho mồi và chim rừng, buổi chiều cũng vậy.

Điểm lưu ý cuối cùng là treo chim mồi lồng phải không được làm chói mắt chim rừng ( đảm bảo cho ánh sáng truyền theo thứ tự ưu tiên là: Mặt trời -> chim rừng -> chim mồi).

Chúc các bác có những buổi săn tìm và bẫy chim gáy thật hiệu quả.

 

Ðề: Tổng hợp các bài viết hay về Cu gáy

CÁCH BẪY CHIM BẰNG MỒI ĐẤT

1. Chọn con mồi để đánh đất :

- Con mồi đất phải là con chim thật dữ, chịu đá lộn ...thế thì nhìn ở đâu mà ta biết được con mồi chịu đá lộn hay không đá lộn :

+ Lông dày , to bản ...
+ Phần đầu chóp cánh phải trắng sát , kéo càng dài càng tốt.

Đó là đặc điểm của con mồi đá vô địch , loại này nếu để ý ta phát hiện ra ngay vì khi chim khép cánh lại thì đường trắng hay chòm lông trắng ở đầu cánh vẫn nổi trội hơn những con chim khác trong chuồng ...nhớ nghen !

- Quy càng đóng dày chừng nào càng tốt chừng đó , đó là sức bền của con mồi ,sự chịu đựng bền bĩ , dẻo dai cần có của con mồi đánh đất .... ( À các bạn nên để ý thêm chọn những con mà phần quy có màu đậm ,xẫm...loại này chịu nắng rất tốt ...)

- Chọn những con khi ta cho nó gù với những con mồi khác , nó chỉ đứng 1 chổ gù , không lội , lao ra cắn ... nhìn chung phải chửng chạc ... phải có tư thế của con mồi hay .

2. Chọn vị trí để thả mồi : đây là mấu chốt của sự thành hay bại ...nếu con mồi hay mà thả nó ở vị trí bất lợi , dù hay cỡ nào cũng khó mà bắt được con bổi ...Nguyên nói thêm thế nào là vị trí có lợi và vị trí bất lợi .

+ Vị trí có lợi :

- Nơi thả con mồi phải là khu đất trống ,cao hơn , dễ nhìn hơn từ trên cao ,ở mọi tư thế , mọi góc độ ...bổi đều phát hiện con mồi được ngay mà không cần phải tìm kiếm ....( đông -tây - nam -bắc ) ...

- Cây thế hay cội thế , ta chọn những cây độc lập hay cây khô đứng giữa những cây xanh khác nhưng phải có chiều cao vừa tầm 5-10m , cây này phải thông thoáng , quan đản ( không chọn những cây rậm ) ...khi thả mồi ta phải canh sao cho khoảng cách từ cây , độ cao của cây , độ hạ xuống của con bổi sao cho thật hợp lý ...

- Ngụy trang thật đơn giãn nhưng phải gần giống với ngoài thiên nhiên .

+ Vị trí bất lợi :

- Dưới gốc một cây thật cao mà lại rậm rạp ... con mồi gáy muốn chết luôn mà con bổi vẫn không tìm thấy ...
- Con bổi từ trên cao cứ bay vòng vòng hồi lâu mới phát hiện con mồi ...
- Đừng bao giờ thả con mồi gần nơi có ổ kiến , nơi có nhiều hang ,lổ to ( coi chừng rắn và chồn đó nghen ) hay nơi quá rậm rạp hoặc nơi quá nắng ...nên nhớ nhé ...
Nói tóm lại khi ta thả con mồi ra mà nó chịu gáy ngay thì nơi đó đã an toàn ...còn khi ta thả con mồi ra mà nó cứ teo cái cần cổ lại nguy hiểm đó bạn , chọn ngay vị trí khác ...phần này thì linh cảm của con mồi hơn hẳn quan sát của chúng ta ... ( có lần mới mua con mồi về khi thả mồi ra đất nó cứ nhón cao cổ không chịu gáy ...Nguyên giận quá định đập cho nó 1 cái nhưng khi ra thì phát hiện con chó đang đứng rình ...khi mồi nằm mọp xuống là có bồ cắt ...cứ xoay lòng vòng , tung bạch bạch là có kiến hoặc quá nắng ...từ đó trở đi Nguyên cứ nhìn vào đầu con mồi là biết có nguy hiểm hay không ...) nhớ nghen nhìn vào đầu con mồi ....

3. Cách giăng dò : đối với mồi có chụp

Ta chọn vị trí thuận lợi thả mồi ...nhưng ta phải đoán được hướng rơi xuống , sà xuống của con bổi ...ta giăng 1 bộ dò từ chụp thẳng đến hướng cây thế "hướng Bắc 1 bộ giăng thẳng " . Hướng Nam ta ngụy trang bằng cỏ ,sao cho bổi không tấn công được con mồi từ phía sau lưng ...Hướng Đông ta giăng dò hình chử L hơi nghiên hay chử C cũng được ...Hướng Tây tương tự như hướng Đông ...

- Chú ý đừng giăng dò đầu tiên sát lụp quá vì con mồi lúc buồn buồn nó thò mỏ gấp mấy cọng cỏ , gấp luôn mấy cọng dò...rồi ta tự hỏi tại sao con bổi cứ đi qua đi lại mà vẫn không dính ...

Đi rừng ta chỉ cần giăng 1 bộ dò là đủ nhưng phải giăng hình chữ U ( dò đầu và cuối sát lụp , khúc cong ở giữa quay đến hướng cây thế ...) .

4. Cách giăng dò đối với mồi đánh trần :

Con mồi đánh trần rất dễ gặp nguy hiểm ...vì nó bị cột 1 chân nên khi giao đấu với con bổi thường bất lợi ...

Bộ thứ nhất ta giăng hình bán nguyệt , canh sao cho con mồi đánh trần khi đi lại đuôi nó không quẹt vào các chân dò ...
Bộ thứ hai ta giăng hình chữ chi .
Bộ thứ ba ta giăng ngay phần cỏ ngụy trang sau lưng con mồi , bộ này chuyên bắt mấy anh bổi trận ...

- Cách giăng khác ba bộ đều giăng chử L ...

* Nhìn chung giăng dò là cả một quá trình nghệ thuật , không phải chỉ là học một ngày ,một bữa mà lĩnh hội được ngay mà phải trãi qua thực tế , chiêm nghiệm từ từ ...từ đó chọn lọc ra cách hiệu quả nhất , ưng ý nhất ...tại sao có người giăng ba bộ dò mà bắt được cả ba con... có người cũng giăng ba bộ , mới bắt được có một con mà đã dính với nhau hết rồi ...lo gở dò mệt nghĩ luôn ...có đôi lời gởi đến bạn mê cù cú cu , cu .... cù cụ , cù cụ ...thân chào

 

Ðề: Tổng hợp các bài viết hay về Cu gáy

THẾ NÀO LÀ CON GÁY HAY

Gáy gọi: Đây là tiếng gáy lúc sáng sớm, buổi trưa hoặc chiều. Giọng gáy này anh em ta vẫn gọi là bổ. Cuc cu cu cu là bổ tứ. Cúc cu cu…cu là bổ ngũ v..v.. Tất cả chim gáy cả trống và mái đều gáy được kiểu này.

Gáy trận: Đây là tiếng gáy mà các nghệ nhân, hoặc người chơi chim gáy có kinh nghiệm dùng để đánh giá con chim hay dở. Chỉ chim trống mới gáy kiểu này cũng có những con mái sắp đẻ nuôi nhốt cũng gáy tiếng trận nhưng tiếng nhỏ và không sung. Một con chim gáy được đánh giá là chim hay khi phải có đủ: chu, lèo, vấp nhưng rất hiếm con gáy nào có cả chu lèo vấp

Khi gáy trận chim nằm xuống sàn lồng và máy nhẹ hai cánh và gáy: cúc cu cu, cúc cu cu liên tục có khi hàng giờ đồng hồ

+ Chu: là khi gáy trận sau ba tiếng cúc cu cu thì thừa hơi và thêm 1 tiếng cu rất nhẹ
VD Cúc cu cu, Cúc cu cu..cu,Cúc cu cu..cu

+ Lèo: là khi gáy trận sau ba tiếng cúc cu cu con chim gáy thêm 1 nhịp cục cù cù hoặc cục cù gần giống với tiếng gù nhưng nhanh hơn. VD Cúc cu cu, Cúc cu cu… Cục cù cù. Đa số chim thỉnh thoảng mới ra lèo rất hiếm con có lèo dặm tức là gáy Cúc cu cu, cục cù cù, Cúc cu cu, Cục cù cù liên tục.

+ Vấp: Khi gáy tiếng trận đột nhiên con chim ngừng như bị ai đó chẹp ngang cổ họng sau đó lại lên tiếng trận bình thường. Vd Cúc cu cu, cúc…….,cúc cu cu

Gù: Chim trống gù chim mái hoặc đánh nhau. Đa số chim thường gù: cù …grù . Nhưng có những con chim gù ngắt ra thành 2 nhịp trong cùng 1 hơi gù: Cụ …grù..cù. Gù kiểu này gọi là gù chồng đấu

Nói tóm lại đây là kinh nghiệm của tôi được các cụ chơi chim gáy ở Hà Nội truyền lại (Có ai chơi gáy ở HAN nghe tên Ô Sâm, Ô Giàng không nhỉ). Có gì anh em bổ sung dùm với. Mô tả tiếng chim bằng chữ thì rất khó hiểu. Nếu có dịp mọi người liên hệ với tôi vào mùa bẫy chim gáy sang năm (Tháng 3-6 âm lịch) đi bẫy chim, nghe và xem chim mồi thi đấu thì mới thấy cái thú nuôi và đi bẫy chim gáy.

Đi sâu vào cu gáy khi đã hiểu càng ngày càng thích,nên kiếm được con cu có tiếng gáy hay lại hội đủ tiêu chuẩn CHU, LÈO, DẶT, VẤP khác nào đi tìm hoa hậu vừa đẹp người lại đẹp nết

Hình thức phải đẹp,thân mình cân đối,lông sáng màu,đầu nhỏ,mắt bé,ko được lồi,con ngươi đen nhiều,chân cao màu đỏ son đặc biệt lông che kín xuống qua đầu gối,lông hậu nở kéo gần hết đuôi,cườm dầy,hạt đen nhỏ quấn gần như kín cổ thì là đích thị là con cu gáy có hình thức quá đẹp

Tiếng gáy ta có thể chia làm 2 loai chính

Thứ 1 là chim gáy có tiếng Thổ có nghĩa là giọng trầm, ấm,(âm thanh ở tần số thấp)
Thứ 2 là chim gáy có tiếng Còi có nghĩa là giọng thanh ,cao (âm thanh ở tần số cao)
Còn chim gáy có tiếng gáy ở giữa 2 thứ giọng trên là gọi là tiếng Pha(Thổ nhiều Còi ít gọi là Thổ Pha hay Còi nhiều Thổ ít gọi là Còi Pha)

Thường thường mình thấy cu gáy tiếng Thổ bao giờ cũng gáy chậm ko nhanh như tiếng còi và hay có Dặt và Chu

Còn cu gáy tiếng Còi hay gáy mau hơn và ra nhiều tiếng Nhịu và Vấp
Thực ra để chọn được 1 con cu gáy hội đủ các tiêu chuẩn trên thật khó,mỗi con mỗi giọng chẳng con nào giống con nào,con chim hay chơi được là con chim gáy có tiếng và luyến láy nhiều giọng lên cao xuống thấp đừng gáy đơn điệu giọng đều đều là chim chơi được

Mà chim cu gáy thường thì chim già mình bẫy về nuôi dù có hơi vất vả thuần nó lúc đầu nhưng về sau tiếng gáy của nó hay ,bền và ổn định hơn chim nuôi non
Chim nuôi non lên tiếng gáy của nó thường ko bền ,thất thường(VD chim già gáy đấu(gáy trận) liên tục ít khi đang gáy đấu chuyển sang gáy gọi chứ chim non nuôi lên đang gáy đấu 1 lúc lại chuyển sang gáy gọi và tiếng ko bền, đặc biệt cu gáy non nuôi lên khi gặp con gáy già đánh bẫy thường hay chịu thua tiếng gáy hễ con già gáy đấu căng là im tiếng luôn thỉnh thoảng mới mở mồm gáy gọi vài tiếng)

Bây giờ mà kiếm đủ được bộ cu gáy hay có nhiều tiếng có các chất giọng

Tạm ví mạo muội

THứ 1 :Đặc thổ (giọng hát ca sỹ nghệ sỹ ưu tú Trung Đức )
Thứ 2:Đặc còi (giọng hát nghệ sỹ nhân dân Thu hiền)
Thứ 3:Thổ Pha (giọng hát ca sỹ Nguyễn Phi Hùng)
Thứ 4:Còi Pha (giọng hát ca sỹ Mỹ Tâm)
VD cho sinh động thôi

 

Ðề: Tổng hợp các bài viết hay về Cu gáy

CHIM GÁY CÓ DỊ TƯỚNG

Em định không viết về đặc điểm của những chú chim gáy có dị tướng nhưng sợ thầy KIWI bỏ sót ( chả mấy khi thầy đãng trí vậy nhưng em thì... cẩn thận vẫn hơn các bác nhỉ!) chỉ sợ trong tay cá bác có những con chim có dị tướng mà lại bỏ đi thì cơ may hiếm khi trở lại thêm một lần đúng không các bác!

Ngoài những chú chim có đặc điểm đặc biệt các bác đã nói trong diễn đàn rồi thì em xin bổ sung thêm ạ!

Một là: Chim có lông mũi. Đây là chú chim có đặc điểm đặc biệt, có một hoặc cả 2 lỗ mũi có lông ( bằng sừng, nhỏ, dài và có thể có cầm và kéo dài ra. Khi buông tay ra thì lại được trở về vị trí cũ. Chú chim này bình thường thì lông mũi có thể không thò ra nhưng sẽ thò ra vào lúc đấu với chú chim khác hoặc bất chợt thò ra, phải quan sát kĩ mới thấy được các bác ạ!

Hai là: Chim chéo cánh. Là chú chim khi xếp cánh lại thì 2 đầu cánh bắt chéo nhau rõ rệt.

Ba là: Chim sa cườm ( đỉnh cao là liên cườm) còn bình thường thì những chú chim có phần cườm gần ngực phải rộng, càng rộng càng tốt. Dễ nhận ra nhất là khi gáy, nó phồng lên trông thật chiến.

Bốn là: Chim có lông chân. Phần chân có vảy của chim thường thì không có lông nhưng trong trường hợp này chim có lông mọc lẫn trong vảy chân.
Trên đây là những chú chim dị tướng. Có thể đã có các bác khác đề cập tới , cũng có thể là chưa nhưng em cũng xin bổ sung để mọi người cùng biết theo kinh nghiệm của các cụ bô lão quê em ạ!

Xin lưu ý các bác là: tất cả những chú chim kể trên phải đều là chim trống mới có giá trị trong chọn chim mồi ạ! Và ngoài ra thì còn có rất nhiều những chú chim khác như là: mỏ đỏ ( hay còn gọi là chim sát thủ), bạch đề ( có móng trắng), gián cánh ( có lông trắng ở cánh), ... hoặc là chim cu bạch. Tất cả những chú chim kể trên ( chim trống) đều có giá trị cao trong việc nuôi chim mồi được các nghệ nhân quê em đều muốn có trong " sự nghiệp" chọn và luyện chim mồi của mình!

Các cụ quê em đã đúc kết trong việc chọn chim mồi ở câu ca dao:

Thứ nhất lông mũi mọc ra
Thứ nhì chéo cánh, thứ ba sa cườm
và còn nữa Bạc má - loan đầu , sa cầu nhịp cánh ...

Chim có lông mũi là con chim mồi cực hay, đã có một người trong hội chơi chim của Thanh Hóa từng có được nuôi và được đánh nhưng sau đó cho người khác mượn và do chăm sóc không cẩn thận nên sau đó không còn nữa. Chim chéo cánh thì em đang nuôi một con bổi và mới chưa đầy 2 tháng nhưng đã có dấu hiệu rõ rệt của một chú mồi hay trong tương lai. Chim sa cườm thì các bác biế rồi, trong rất nhiều những con chim mồi hay được các bác post lên đều có rất nhiều chim sa cườm ạ
Và một điểm nữa xin các bác lưu ý cho là: Chỉ cần một đặc điểm nêu trên ở chim là đủ nó đã là một con chim hay rồi, các đặc điểm còn lại như: cườm ( trừ chim sa cườm), chân, mỏ, đầu, phao,... không cần quan tâm nữa đâu ạ ( tất nhiên là có đủ càng hay, có lẽ nó sẽ bổ trợ cho đặc điểm chính chăng).

Trên diễn đàn các bác cũng bàn nhiều về đặc điểm phao chim, nhiều bác đều ưng chú chim có phao xám. Em chưa hoàn toàn nhất trí như vậy. Ở quê em đánh giá cao chú chim mồi phao đỏ ( rất ít chú chim mồi có phao xám) chim mồi của em hiện nay toàn phao đỏ ( có lẽ nó sẽ không bền chim chăng) nhưng có những chú chim mồi 17 năm rồi phao vẫn là phao đỏ đó ạ. Chim phao đỏ lâu nổi chăng? Không ạ! 2 chú chim phao đỏ của em mới chưa đầy một năm là đã bắt đầu nổi rồi ( có chú mới 2 tháng thôi ạ). Hay là đặc điểm của chim Thanh Hóa là như vậy?! thú thực là em chưa lí giải nổi!

Ở quê em có một câu thơ trong bài thơ em đã đưa hầu chuyện các bác:

" Dù kim hay là thổ, pha.
Con nào đít đỏ tiếng ca hiền lành"

Từ đít đỏ là tiếng địa phương, ý các cụ muốn nói đến phao chim đó các bác ạ!
Trong khi chờ bác KIWI viết về kinh nghiệm chọn chim mồi qua tướng mạo. Em xin phép có vài ý kiến nhỏ về kinh nghiệm chọn những chú chim có dị tướng và là những con mồi hay mà em trong thực tế em đã có dịp được chiêm ngưỡng hoặc là nghe các bậc tiền nhân kể đi kể lại nhiều lần như là một niềm tự hào khi đã được nuôi một con mồi hay nổi tiếng một vùng hoặc là thoảng trong lời kể là một niềm tiếc nuối,... biết đến bao giờ mới gặp được những con như vậy!

Em cũng muốn viết về kinh nghiệm nuôi chim mồi ( sau khi đã chọn được) như là một sự chiêm nghiệm, hoặc là như một sự đúc kết, chắt lọc kinh nghiệm của các bậc tiền nhân quê em. ( cảm ơn Lôc abc đã cơ bản cung cấp những kiến thức rất khoa học trong việc chon thức ăn nuôi chim, cảm ơn bác KIWI đã bổ sung, còn các bác khác nữa chứ ạ, xin mời các bác cùng bổ sung cho ạ,... em mong là không ai giấu nghề chứ ạ!)

Em cũng muốn viết về nghệ thuật bẫy chim gáy và đạo nuôi và thưởng thức thú vui đặc biệt nay nhưng thú thực là hiện nay phần thì em chưa đủ tư liệu (kinh nghiệm của em thì vẫn còn non nớt và các nghệ nhân thì đang suy ngẫm đúc kết để phổ biến cho em khi em đặt vấn đề về sự phát triển của trang ABV này ) và một phần nũa là do em cũng đang rất bận các bác ạ.

Tất nhiên là em cũng sẽ rất cố gắng không dám để các bác chờ lâu đâu ạ, nhưng em cũng xin nhờ các bác khác lên tiếng giùm với, tham gia cùng với cái chính là không giấu nghề mới được ạ và mục đích cuối cùng là dành cho người mới bắt đầu tiếp cận thật nhanh ạ.

 

Ðề: Tổng hợp các bài viết hay về Cu gáy

CÁCH CHỌN GIỌNG QUA HÌNH DÁNG

Vài cảm nhận về chim giọng thổ và giọng kim qua hình dáng bên ngoài.

Em cũng xin thưa trước là ngoài những đặc điểm về cườm ( nhỏ, dày, nền đen nhiều, cườm vàng nhiều,...), dặm cánh nhặt, đều ( xếp như ngói lợp), mỏ đinh, phao đỏ hoặc phao xám ( có nghệ nhân không quan tâm nhiều đến phao, thậm chí chim mồi của bác này vẫn có phao trắng mà em không lí giải nổi ??!, chân thấp và to ( nếu có vảy ngang thì càng sát bổi), sắc lông xanh xám ( nhìn như có phủ một lớp bụi cám mốc trắng xanh và tuyệt đối không chọn con chim có sắc đỏ sắt vì nếu nuôi nó thì nó sẽ giãy đến khi chết chứ chắc là không thuộc được - nó là con chim nhát), hình dáng chim phải thuôn dài, mắt không lộ mà phải đóng ( nếu khi mình xách lồng chim lại gần mà mắt của nó lòng đen thu nhỏ lại, lòng vàng phần ngoài rìa mắt to rộng ra thì đó là con chim căng lửa đấy), đầu chim phải nhỏ,...

Thì theo kinh nghiệm mà em học được từ các nghệ nhân thì qua nhìn nhận hình dáng bên ngoài chim giọng thổ và chim giọng kim có nhiều điểm khác nhau, ở đây em xin đưa ra những đặc điểm bên ngoài có liên quan đến một con chim thổ hoặc chim kim mà các nghệ nhân vùng Thanh Hóa cho là hay mà nếu giọng của nó ( kim hoặc thổ )mà không có những đặc điểm đi liền thì các cụ thường tránh và không chọn.

Chim giọng thổ: Ngoài những đặc điểm trên ra còn phải có những đặc điểm như, nhỏ con hơn, trường chim hơn, chân dài hơn ( nếu chim thổ mà chân thấp, ngắn là không chọn). Cũng xin lưu ý về khái niệm chân thấp: chân thấp là khi con chim đứng, trọng tâm cơ thể được hạ xuống ở mức thấp, chân chim dài nhưng khi đứng nó hạ thấp song song với sàn lồng làm như là nó chuẩn bị nằm xuống sàn lồng ấy... thì vẫn được gọi là chim chân thấp.

Chim giọng kim: thì ngược lại, chân càng ngắn càng quý, mình chim củ đậu là tốt nhất, nom con chim rất to, rất bệ vệ.

Thường những con chim hay thì dù là thổ, dù là kim đều được quý trọng như nhau theo tiêu chí sát bổi. Hiện nay em có một chú chim mồi giọng kim mới nổi mà khi treo đấu với chim khác nó có đặc điểm là khi nghe chim khác gáy ở hướng nào thì nó lại quay đuôi của nó lại hướng ấy để đối đáp, em quý nó chính vì cái đặc điểm "ngược đời" này của chú ta các bác ạ!

Em xin đưa ra vài ý kiến nhỏ này về chim giọng thổ và chim giọng kim để mời mọi người cùng thảo luận cho vui ạ!

Hãy nhìn cổ - chính xác hơn!

Có thể đoán giọng gáy của chim cu cườm qua ngoại hình, những người đã có quá trình, có nhiều kinh nghiệm trong việc nuôi, thuần chim cu cườm thì việc nhìn ngoại hình mà đoán giọng gáy của nó có khi độ chính xác đạt đến 70; 80 %. Thường thì người ta đoán qua tổng thể ngoại hình của con chim, trong đó bộ cườm cũng là một đặc điểm quan trọng để các “thầy” gieo quẻ.

Vậy cho nên mới có cả một khoa tướng số dành cho loài chim cu cườm, và cũng có nhiều tiệm bói cả chuyên nghiệp lẫn không chuyên trên diễn đàn này.

Song, muốn đoán giọng gáy chim cu cườm (tương đối chính xác vì có cơ sở khoa học, căn cứ môn giải phẩu học) thì không phải từ bộ cườm trên cổ con chim mà là từ cái cổ của nó.

Thật vậy, giọng của con chim thanh (kim), hay trầm (thổ), hay trung tính chẳng thanh chẳng trầm (đồng) là do cấu tạo của thanh quản nằm trong cổ họng của nó. Về nguyên tắc: dây thanh to, dài và chùng thì sẽ phát ra âm thanh trầm (thổ), dây thanh nhỏ, ngắn và căng thì sẽ phát ra âm thanh cao (kim), còn dây thanh không dài, không ngắn, không to, không nhỏ thì con chim thì gáy âm sắc trung tính (tức giọng đồng). Thường thì cổ và dây thanh của con chim tỷ lệ thuận với nhau. Nghĩa là cổ lớn thì dây thanh lớn, cổ ngắn thì dây thanh ngắn.

Như vậy, ta có thể nhìn vào cổ của con chim cu cườm để đoán giọng của nó. Cổ to, dài thì thường gáy giọng thổ; cổ nhỏ, ngắn thì thường có giọng kim, còn con chim có cổ quân bình thì thường là giọng đồng.

Còn điều này cũng rất thú vị, làm sao ta thấy được dây thanh trong cổ của con chim căng hay chùng. Chịu! Chính yếu tố này thường làm tổ trác mấy ông thầy bói cu. Như trên đã nói nếu con chim có cổ to, dài thì thường gáy giọng thổ, nhưng dây thanh của nó căng (cũng giống như ta lên dây đàn căng vậy) thì nó sẽ ra giọng thổ pha đồng, còn dây thanh của nó chùng thì chắc chắn nó sẽ chơi giọng thổ bầu, thổ lùm (thấp hơn cả tiếng violonxen).

Từ những điểm mà tôi vừa trình bày, bạn cũng có thể áp dụng để phán cho những con chim bổi mà bạn chưa có dịp nghe nó cất tiếng gáy. Đoán đúng cỡ 70% là quá đạt rồi./.

Con chim này lông chân phủ kín khủy chân nhảy đêm là chắc.

CÁCH ĐÁNH GIÁ CHIM GÁY QUA BỘ CƯỜM

Xét về cườm của chim cu đất thì có hai màu chính đó là : Đen và Trắng , ngoài ra còn có màu vàng đất hay đỏ đất mà nhiều nghệ nhân cho đây là màu cườm rựng ... Đen là gốc , Trắng là ngọn ....cho nên con nào có gốc cườm đen nhiều thì con đó gù nhiều nhưng nuôi thì lâu lắm mới nổi ...ngược lại con nào có cườm trắng nhiều thì ta nuôi mau nổi nhưng gù không nhiều ... khi ta nhìn vào bộ cườm con chim cu thì màu sắc đập vào mắt chúng ta là màu trắng , sắc trắng chói lòa .... to có , nhỏ có làm sao phân biệt được đây ? Nguyên tôi xin thưa :

- Cườm trắng cũng chia ra làm ba loại :
+ Cườm to như hạt đậu xanh ...
+ Cườm nhỏ như hạt mè , có khi còn nhỏ hơn nữa ...
+ Cườm nát bấy , không phân biệt được hình dáng gì cả ...

Dù to hay nhỏ thì hạt cườm cũng có hình dáng của nó ... cườm chữ u hay còn gọi là cườm vuông loại hạt cườm này chỉ có ở những con mồi gù vô địch , cườm chữ o hay cườm tròn loại này thường , cườm chữ v hay còn gọi cườm mưa rơi ...loại này ít thấy nhưng gù không thua gì loại cườm vuông .... cườm nát bấy không phân biệt được hình dáng loại này tùy thuộc vào khổ cườm ( nếu khổ cườm vuông thì gù vô địch còn khổ cườm bầu bầu thì thua không nuôi ....nhớ nghen ! ) .

- Cườm đen cũng chia làm hai loại :

+ Đen mốc ...khi ta nhìn vào đã không có cảm tình rồi thì làm sao mà chọn nuôi được ..

+ Đen bóng loại này nhiều nghệ nhân chọn nuôi vì nó đẹp , óng ánh ...
nhìn chung con nào có vòng cườm đen bóng thì con đó nuôi lâu nổi nhưng khi nổi thì 10 con hay đủ 10 ...

Ở trên Nguyên chỉ phân tích hai sắc màu đen và trắng thôi ....còn đây mới là vấn đề quan trọng .... tại sao quan trọng nghe nè :

Đã gọi là cu cườm thì không con nào giống với con nào từ giọng gáy đến quy , cườm , hình dáng ...mà chúng chỉ na ná nhau mà thôi cũng vì lẽ đó mà ta khó mà phân biệt được ...con nào trống , con nào mái , con nào hay , con nào dở ... chẳng lẻ bó tay sao ! không đâu đối với những nghệ nhân thâm niên thì thường thôi còn đối với anh em mới vào nghề thì là cả một vấn đề nan giải ...nhưng không sao ... thời gian sẽ trả lời cứ chịu khó đọc các bài viết của Nguyên thì anh em sẽ rõ cả mà thôi ...

Cũng vì sự khác biệt giữa con này với con kia mà các nghệ nhân đã phân ra làm nhiều loại cườm : cườm một dây, cườm hai dây, cườm ba dây, cườm nát ... thế cườm một dây nó ra làm sao?

- Cườm một dây là: loại cườm mà khi ta nhìn vào thì chỉ thấy có một đường cườm từ trên ót chạy dài xuống vai , rõ ràng , mạch lạc ...hết đường này đến đường kia ...không chen lẫn , xen lẫn với các đường khác ...

Loại cườm này mà kết hợp với hạt cườm trắng to , cườm chữ u , cườm vàng đất cao quá nữa khổ cườm thì gù như điện ( gù vô địch )... nên chọn nuôi làm con mồi ...
Cũng loại cườm trên mà kết hợp với cườm tròn , nhỏ hạt thì thường ...đa số bị loại , không nuôi ...

- Cườm hai dây là: loại cườm khi mới nhìn vào trông giống cườm một dây nhưng khi chim nhướng cổ lên ta thấy hai đường song song nhau chạy dài từ ót xuống vai ... loại này thường thấy vì đa số con mồi được các nghệ nhân chọn nuôi đều có cườm hai dây ( chim rất bền ...) .

Loại cườm hai dây cộng với hạt cườm chữ u và cườm rựng cao quá nữa khổ cườm ... loại này gù không nhiều nhưng cứ gù 4-5 tiếng mà gù hoài ...xoay xoay lại gù , nghe hoài không chán ... nên được chuộng nuôi làm mồi ...

- Cườm ba dây: cũng giống như trên nhưng khi chim nhướng cao cổ ta nhìn thấy ba hàng cườm đi song song với nhau loại này hiếm thấy , triệu con có một ...khi nó gù thì khỏi chê ...ai có duyên lắm mới gặp ...

Loại cườm ba dây này kết hợp với cườm chữ u hay chữ o gì cũng được ... chữ nào cũng gù vô địch ....theo các bạn có nên chọn nuôi nó làm con mồi không ?

- Cườm nát , bể , đóng lộn xộn không theo một trật tự nào cả ...nếu vòng cườm đen bóng thì gù nhiều còn đen mốc thì loại ....

Nói tóm lại : Dù là cườm một dây , hai dây , ba dây hay bể nát đi chăng nữa ...ta phải chọn khổ cườm to , vuông vắn ...trên thì cao quá ót , dưới thì xuống tận vai ...nếu thòng hay sa về phía trước ngực thì càng quý ...nhưng cườm vàng đất hay đỏ đất phải đóng cao hơn nữa khổ cườm , nếu tới ót thì càng tốt .... loại này dai như đĩa không bao giờ bỏ bổi nhớ nghen !!!

Có đôi lời gởi đến bạn mê cù cú cu , cu ...cù cụ , cù cụ , cù cụ.... thân chào ...

 

Ðề: Tổng hợp các bài viết hay về Cu gáy

XEM TƯỚNG CHIM GÁY

Việc chim gáy thừa ( hậu đôi, hậu 3,...) có liên quan đến hình dạng đầu của nó. Nếu bác quan sát ngoài thực tế thì những chú chim nào gáy thừa đều có đầu vuông ( phần đỉnh đầu kéo dài ra phía sau như người đội mũ kêpi vậy,... hì hì!)

Cườm nhỏ và nhiều nền đen thì khả năng lớn là khá nhiều gù, mà gù gắt nữa là khác. " chim cườm dắt, gáy gắt gù dai" là câu ca ứng vào với chú chim này đó.

Thường chim bổi mới bắt về, khi các bác lại gần mà nó có động tác cúi cúi thân mình xuống như để tìm chỗ chui thay bằng bay thẳng lên thì có nhiều khả năng là sau này chú ta sẽ có nước sa cầu máy cánh. Nếu chú ta xù lông, rụt cổ lại khi ta đến gần thì đó là chú chim chắc chắn sau này sẽ có nhiều gù!

"nhìn cái mỏ ta biết ngay con đó gáy nhanh hay chậm , nhìn cái lổ mủi ta biết nó gáy to hay nhỏ , nhìn bộ cườm ta biết ngay con đó gù nhiều hay ít , nhìn chóp mỏ + quy ta biết ngay con đó kèm hay không kèm ... nhìn cấp mình là biết ngay con đó có bền hay không ..."

Tại sao khi ta nhìn cái mỏ của chim ta biết ngay con chim đó gáy nhanh hay chậm ?
- Thường thường thì mỏ của chim cu cườm na ná giống nhau ... nhưng nếu bạn là người tinh tế thì bạn vẫn nhận ra được điều đó mặc dù sự khác biệt ấy... rất ... rất .... là nhỏ ....

Ví dụ : mỏ chim thường có màu đen nhưng vẫn có sự khác biệt đó là : đen bóng và đen mốc ...ngoài ra còn có loại mỏ đỏ , trắng nữa nhưng mỏ đỏ và trắng thường rất hiếm .... khi nhìn vào mỏ chim nếu con nào có mỏ đen bóng là con đó siêng gáy nhưng không phải con nào cũng liền kèo ( nhớ cho rõ điểm này kẻo lẩn lộn ... con siêng gáy phải cộng thêm một điểm nữa ....mới trở thành liền kèo ...nhớ nghen !) .

Còn gáy nhanh hay chậm thì ta cũng coi ở mỏ chim nhưng nó lại nằm ở phần hình dáng của mỏ , có con mỏ to , có con mỏ nhỏ , có con mỏ dài , có con mỏ ngắn , có con mỏ hụt ( thiếu mỏ ) , có con mỏ cong , có con mỏ thẳng ....vậy ta phải xem ở đâu đây ?

Con nào mỏ to , bự ,không phân biệt dài hay ngắn nhưng " lổ mủi gồ cao "( cái phần phù lên , cục gù của lổ mủi càng cao thì càng chậm ) ...thì con đó gáy lớn tiếng , gáy chậm ...và không liền kèo .

Con nào mỏ vuốt nhỏ , nhìn từ trong ra ngoài càng nhỏ , có người gọi là mỏ sẻ , có màu đen bóng thì con đó gáy nhanh , mau miệng .... nếu con nào mỏ nhỏ , gọn , ngắn , cộng với mỏ hơi cong ,sống mũi cao hơn phần gồ của lỗ mũi ... thì con này gáy rất nhanh ... khi có bổi về ta đếm không kịp ...nhớ nghen Còn gáy to hay gáy nhỏ thì ta nhìn vào cái lổ mũi .... nhớ nghen cái lổ mũi chứ không phải cái cục gù của lổ mũi đâu nghen .... con nào mà lổ mũi hẹp , ngắn thì gáy nhỏ ...còn con nào lổ mũi dài và rộng thì gáy lớn tiếng ....

Còn khi ta nhìn vào lổ mũi biết ngay con đó kèm hay không kèm ....ta chỉ đoán được 70% ta phải xem kỹ lông quy mới dám chắc 100% ...tại sao vậy ? Nguyên xin thưa : khi nhìn vào chóp mỏ thấy nó hơi gồ cao y như đang ngậm hạt lúa vậy thì ta biết ngay con đó là con chim kèm nhưng kèm nhiều hay ít thì ta phải nhìn vào đầu cánh , xem lông quy mọc ngay hàng hay không ... cái này khó nhìn đây nhưng nếu bạn cố học vẫn học được ...

Còn khi ta nhìn con chim ta biết nó bền hay không bền ( tức là có gáy liền kèo hay không ? hay chỉ gáy 3 đến 4 kèo là nín 1 đến 2 kèo sau đó mới chịu gáy tiếp ...hoặc chỉ gáy từ sáng sớm đến 9 , 10 giờ là gói cánh nghĩ mệt .... đến 3 giờ chiều mới gáy tiếp ...) . Để ý nghen con nào ngực lép là không bền đồng nghĩa với không liền kèo ... nhưng bộ ngực hơi thiếu mà lưng gù thì chơi được nhớ nghen lưng gù ... Con nào ngực to , có người nói ức đôi hay nhìn bộ ngực don don nhưng mình dài đòn thì rất bền .... nhớ là thân càng dài càng tốt nghen !

Nguyên trả lời như vậy có đủ chưa .... nếu vẫn chưa lĩnh hội được thì chịu khó điện thoại cho Nguyên .... chúc sức khỏe ... thân chào

Cách chọn lựa chim bổi

Nói về thú chơi chim gáy, ai cũng mong muốn cho mình có một con mồi hay " trên cả tuyệt vời" để chu du khắp chốn núi rừng, cho thỏa lòng " nghiện ngập"....

Rồi bỗng một ngày đẹp, trời xách con mồi "vừa đủ sài" vào chốn thâm sơn gặp một "anh hùng" một cõi, giọng thổ đồng, tiếng gáy to như "loa" làng, tiếng gù êm như suối chảy, tiếng thúc nhanh như "gõ cây" "mắc me" " gù đấu, gù chồng.... nói chung không thể chê vào đâu được... nên chủ nhân của con mồi "cà tàng" với tài mọn " kém cỏi" thầm khấn vái "thần núi " nồi chè "xui" cho nó " trượt chân" vào cái cầu sáng sáng cong cong ! ? ... có lẽ "thần núi" bận đi canh " lâm tặc" nên không nghe lời khấn vái .... tối về, chủ nhân " than thở" " nhớ về em" không sao mà chợp mắt được, mong sao cho trời mau sáng để hy vọng gỡ ván " bài cào" này.... rồi một ngày, hai ngày, ba ngày ... Với trăm phương nghìn kế, một ngày nào đó em nó nhập khẩu nhà ta .... Đó là một trong những tình huấn mà anh em chơi chim gáy nói riêng và các anh em chim gáy trong ABV nói chung, ít nhất một lần gặp phải.....

Phục được nó đã khó nhưng nuôi nó ra một con mồi hoàn mỹ theo ý nguyện càng khó hơn. Có con một hai năm, sẽ ra mồi, nhưng có con nuôi cả chục năm, thậm chí hơn vẫn hoài công, có con nuôi ra mồi rồi lại " dỡ chứng " chịu đời không thấu... đó là tại sao ??? câu trả lời đơn giãn là không phải tướng mồi, bỡi thế chọn tướng chim gáy quan trọng biết chừng nào !

Banchu tôi may mắn được các tiền bối, bạn bè chỉ " nghề "và một chút đỉnh kinh nghiệm bản thân, nên hôm nay viết cách chọn lựa chim gáy bổi, mong các bác đống góp ý kiến. Thứ nhất là làm diễn đàn sôi động hơn, thứ hai là để chúng ta "nâng tay nghề" cao hơn cho việc chơi chú gáy:

Nói về thú chơi chim gáy, ai cũng mong muốn cho mình có một con mồi hay " trên cả tuyệt vời" để chu du khắp chốn núi rừng, cho thỏa lòng " nghiện ngập"....
Rồi bỗng một ngày đẹp, trời xách con mồi "vừa đủ sài" vào chốn thâm sơn gặp một "anh hùng" một cõi, giọng thổ đồng, tiếng gáy to như "loa" làng, tiếng gù êm như suối chảy, tiếng thúc nhanh như "gõ cây" "mắc me" " gù đấu, gù chồng.... nói chung không thể chê vào đâu được... nên chủ nhân của con mồi "cà tàng" với tài mọn " kém cỏi" thầm khấn vái "thần núi " nồi chè "xui" cho nó " trượt chân" vào cái cầu sáng sáng cong cong ! ? ... có lẽ "thần núi" bận đi canh " lâm tặc" nên không nghe lời khấn vái .... tối về, chủ nhân " than thở" " nhớ về em" không sao mà chợp mắt được, mong sao cho trời mau sáng để hy vọng gỡ ván " bài cào" này.... rồi một ngày, hai ngày, ba ngày ... Với trăm phương nghìn kế, một ngày nào đó em nó nhập khẩu nhà ta .... Đó là một trong những tình huấn mà anh em chơi chim gáy nói riêng và các anh em chim gáy trong ABV nói chung, ít nhất một lần gặp phải..... Phục được nó đã khó nhưng nuôi nó ra một con mồi hoàn mỹ theo ý nguyện càng khó hơn. Có con một hai năm, sẽ ra mồi, nhưng có con nuôi cả chục năm, thậm chí hơn vẫn hoài công, có con nuôi ra mồi rồi lại " dỡ chứng " chịu đời không thấu... đó là tại sao ??? câu trả lời đơn giãn là không phải tướng mồi, bỡi thế chọn tướng chim gáy quan trọng biết chừng nào !

Đầu :

Đầu nhỏ, tròn, cổ lãi, đa phần là chim rất hay, và rất nhanh miệng, nhưng nhược điểm khó ra mồi, ít bền chim, chăm sóc tốt thì chơi bẫy được khoản 5 năm đến 8 năm sau đó sẽ giảm nước và hầu như không được rừng già nữa, lúc này thích hợp nhất chơi bẫy ở rừng thưa, láng, hay đồng bằng

Đầu to, cổ rô, nuôi khó nổi (căng lửa), nhưng nổi căng thì dễ ra mồi. Loại này đa phần gáy, thúc chậm nhưng bền, thích hợp đi bẫy xa và ở bất cú địa hình nào... nên nuôi.

Đôi mắt:

Lồi : không nên nuôi, bởi vì ít đứng chim, xào lồng, nhác, nóng chim, khó thuần...

Mắt lửa; nóng chim, xào lòng, dữ chim, ngu , khi gặp chim ngoài thường bay lòng....không nên chọn nuôi

Mắt vàng: loại này hiền chim, rất sát bổi, nhưng nước gù đấu ít, dặm mắt me nhiếu, nước xa cầu mấy cánh nhiều....

Mắt vàng màu nghệ: ít xào lồng, gù đấu tốt, rất tỉnh chim khi giao đấu... loại này thích hộp nuôi ra mồi.

Khi gù; chim có tròng vàng dãn ra, tròn đen co lại, đây là chim sát thủ ( may bổi )

Khóe chỉ: lông màu đen tính từ khóe mỏ vào nếu :

ngoài nhỏ trong lớn thì có nước hậu, bền chim.
ngược lại ngoai lớn trong nhỏ thì nước hậu kém.

Cấp mình :

Phải chọn con có hình bắp chuối, ngực nở, to con, nên nuôi
nhỏ con thì chơi không có sức và thường bị đứt quãng trong lúc giao đấu, hụt hơi, không nên chọn

Cấp mình ngắn (có nơi còn gọi là mình cù), lóc chóc, ưa xào lồng

Cấp mình dài, chơi bền và rất êm lòng.

Màu lông:

Móc xám là tiêu chí của một con mồi, muốn cho bền và ổn định chim thì phải lựa những con lông mịn, chỉ lông vừa, đen rõ, lông phải bó sát chừng nào tốt chừng nấy.
chim có bộ lông đen quá thì rất khó ra mồi, nếu có ra được cũng khó luyện cho thuần.

Lông màu đỏ quá thì nóng chim, gù không biết đối thủ là ai (ngu chim) và thường xào lồng...

Lông phao trắng nuôi dễ ra mồi, nhưng không bền

Lông phao hồng khó ra mồi , nhưng bên nên đa số các nghệ nhân ưng ý lắm

Đôi cánh:

Hai bên phải no tròn, lông qui phải nhỏ, mịn và phải đều 2 bên, nếu không đều thì sẽ sáng nắng chiều mưa, chơi chán lắm... đôi cánh phải che khuất phần lưng nhiều chừng nào tốt chừng ấy , nếu chéo cánh
càng tốt.

Những con có đôi cánh hở lưng thì rất lười gáy, loại này bắt chim phục cội thì sướng lắm ... nhưng đi chơi hội thì thua.

Còn những em có đôi cánh " mốp" thì đa phần không bền chim. chơi cho giỏi lắm thì 4 năm rớt đài

Đôi chân:

Khô, to, lùn, và đóng vảy nhặc chừng nào tốt chừng đó, nếu có vẩy chẻ vuông góc thì chim có nước phóng, nước rước, con chim có vẩy giao long thì thiên về nước dậm ( mắc me) nghe phê lắm... đôi chân như vậy mà có long phủ xuống gối tý thì quá tuyệt, đa phần là chim hay, siêng.

Chân chim có vẩy ước thì rất dễ bị nhậm mắt, không nên nuôi

Chim co đôi chân màu đỏ nhạt... là chim thiếu chất khoán, nên ít có sung, nên phải cho ăn bổ xung chất khoán gắp.

Chân chim nhỏ, cao, vuông góc thì đừng nên nuôi, đa số chim như vậy thường là chim già, giẫy đêm, khó nổi.... có nổi ra cũng chòi lòng, lúc nắng lúc mưa...

Đuôi :

Đuôi trong to, ngoài nhỏ , le chim, nhanh miệng, liền sào
Đuôi trong nhỏ ngoài to, chim lười gáy, xào lồng khi gặp đối thủ...

Cườm:

Cái này là quan trọng nhất trong tướng con chim ( bởi thế người ta mới gọi là cu cườm) nó là đại diện cho nước non của con chim gáy, nếu chim có cườm thẳng hàng thì có nước rước. nhưng về nước khuya thường hay bỏ vẹt....

Cườm lộn xộn không hàng ngũ thì có nước dặm (mắt me) nhiều hơn

Cườm trắng nhiều hạt to (cườm đá), nước gù đươc nhưng ưa bị đứt nữa chừng

Cườm trắng nhỏ hạt kèm với cườm vàng thì gù nhiều

Cườm lửa (vàng) nhiều gù nhiều nhưng nóng chim, hay xào lồng

Cườm đen nhiều, thường rất êm lồng, gù khá

Cườm có hình chử V thì gù không ra hồn gì cả, không nên nuôi, bởi vì loại này nhác rừng, chơi thời gian ngắn

Nếu biết coi tướng chim gáy vậy, thì tại sao không ra chợ chim " Lê Hồng Phong" gần ngã bảy ( SG ) đễ chọn bổi... cho nó khỏe, chứ lên rừng xuống bằng chi cho nó tốn công tốn sức và tốn xăng...

xin thưa: ......không nên vì xem tướng chỉ đúng tương đối thôi, chim may bổi, nước đấu,chim già ,chim non có thể coi ra được, có thể thành mồi trong tương lai hay không, có thể coi ra được....Nhưng làm sao biết được giọng thổ hay đồng, làm sao biết được nhanh miệng hay không, làm sao biết được tiếng to hay nhỏ, làm sao biết được nó bổ mấy... vân vân và vân vân.

Khổng Minh Gia Cát có luận :

Từ cổ chí kim, người thống binh tự cho mình là tướng soái, như vậy tướng soái chỉ là một con người, chỉ có những võ phu mới có thể biết được, xem trọng binh lực, dũng mảnh thế nào.... những võ tướng như vậy cũng chỉ là bình thường, không có gì đáng sợ.... còn những thống soái cao minh thì phải biết người biết mình, biết dùng binh tướng, phải biết lợi dụng thiên thời, địa lợi, phải biết nhân sanh.... ví dụ như; dụng binh, giữ binh phải có học thức rất lớn, binh giả, có binh có thế nhìn thấy, có binh có thể không nhìn thấy, binh nhìn thấy thì không có mang giáo mang tên, là những con người bằng xương bằng thịt, còn những binh sĩ không nhìn thấy như là nhật nguyệt phong thần, phong linh thủy hỏa, linh khí của núi rừng đều có thể thành binh.....
Vậy thuật chơi gáy cũng như thuật cần binh vây, chúng ta còn phải học và rút kinh nhiệm nhiều lắm lắm...

 

Ðề: Tổng hợp các bài viết hay về Cu gáy

TIẾP THEO CÂU CHUYỆN CHỌN BỔI

Qua đây Nguyên xin nói thêm về cách chọn con bổi : một con bổi được đánh giá là xuất sắc thì nó phải có rất nhiều điểm tốt kết hợp lại ... nhưng cũng có những con có điểm tốt và điểm xấu thì ta hãy sử dụng quy luật bù trừ ... nhưng điểm chính là nó có khả năng bắt bổi được hay không đó mới là điều quan trọng . Cũng có rất nhiều con mồi gáy gù khỏi chê nhưng chả có con bổi nào dám đương cự với nó được 30 phút ... chỉ đấu với nó 15 đến 20 phút là bay mất tiêu ( con này hiện giờ Nguyên đang nuôi nó gáy giọng son đã đôi lần nói về nó trên diễn đàn này , cứ mấy Bác gần nhà hỏi mượn Nguyên cho mượn đi chơi cả tuần ... đi sao về vậy ... nó hay quá , dữ quá ... mà không có gian bắt bổi .... ) .

1. Coi đầu tròn hay vuông : ta nên chọn loại nào đây ?

- Con đầu tròn , nhỏ :

Ưu điểm : rất nhẹm sào , treo đâu cũng gáy , gáy nhanh hay dồn " thúc dồn và gù dồn " và gáy đủ bài bản y như câu thiệu " đầu tròn cổ ngẩn " nếu con bổi nào chịu đấu với nó là nó bắt tốc hành , không rề rà mất thời gian ... loại này đa phần gáy giọng son và giọng đồng .... nên dân chơi hay chọn loại đầu tròn nhỏ là vậy .

Khuyết điểm : rất hay nhưng không bền , có con trưa không gáy ...

- Con đầu vuông :

Ưu điểm : Gáy tiếng chậm chậm nhưng bền bĩ , không nhịn bất kỳ con bổi dữ nào , nó có thể đấu với bổi từ sáng đến chiều , thậm chí ngày mai đấu tiếp .

Khuyết điểm : bắt bổi lâu ... những ai nóng tính thì không chơi loại này được .
Loại đầu vuông thường gáy giọng thổ , sấm thổ và sấm đồng .

Tóm lại con đầu tròn hay đầu vuông cũng có cái hay cái dở của nó cả . Những người nhỏ tuổi thì chọn con đầu tròn vì nó bắt bổi nhanh , còn những người lớn tuổi thường chọn con đầu vuông đầu gồ , nghe đấu cho đã , từ sáng đến chiều cũng được ...

Đây chỉ là quan niệm của Nguyên mà thôi còn hay cở nào thì phải kết hợp nữa Nguyên ví dụ :

- Con đầu tròn mà có mỏ thon nhỏ , đen bóng ( có người gọi là mỏ đinh hay mỏ sẻ ) nếu mỏ ngắn thì khi nó gáy dồn ta đếm không kịp , khi nó kèm ta nghe y như nó gù không vậy ... nếu cộng thêm con mắt nhỏ và sâu , tròng vàng nghệ lớn , cộng lỗ mũi dài và to ... thì cái đầu ấy là 10 điểm ....

 

Ðề: Tổng hợp các bài viết hay về Cu gáy

CÂU CHUYỆN CỦA ĐÔI MẮT

Con chim cũng kỳ lạ thật , chẳng có con nào có tiếng gáy giống con nào , cũng thổ , cũng sấm , cũng đồng , cũng son .... nhưng Nguyên chưa bao giờ nghe hai con bổi nào gáy y như nhau , mặc dù cha với con cũng khác ... chúng chỉ hơi na ná với nhau mà thôi ... từ giọng gáy đến dáng hình , điệu bộ , ngay cả con mắt là phần ta dễ quan sát nhất nhưng cũng chẳng có con nào giống con nào . Cũng từ sự khác biệt đó mà ta đã phân định được sự hay , dở ở trong đó ... Người đời vẫn nói vui rằng " đôi mắt là cửa sổ tâm hồn " đúng vậy , khi ta vui , khi ta buồn , khi ta nóng giận ... tất cả đều thể hiện qua cái cửa sổ đó ...

2. Câu chuyện của đôi mắt nhé

- Nguyên xin diễn giải về các loại mắt nhé :

+ Con mắt to và lộ : Loại này có tính nhác người , lì rừng khó thuần dưỡng , nuôi lâu lắm mới nổi ... nhưng không ai chọn loại mắt to và lộ để nuôi thành con mồi cả . Cho nên khi ta gặp con " mắt to - lộ " là loại ngay đở tốn lúa .

+ Con mắt nhỏ và sâu hay thụt vào trong : Loại này tốt nhất nên chọn nuôi . Cực kỳ gang dạ và bền bĩ , nó không sợ bất cứ con gì ... ( khi bẫy dính con bìm bịp rồi mà nó vẫn gù ) ... khi ta treo nó ở cây rậm hay cây thưa , rừng sâu hay rừng chồi nó vẫn gáy , té xe rớt lồng treo lên nó vẫn gáy ... nếu thấy nó là ta cho nhập hộ khẩu nhà mình ngay nhớ nghen ....

+ Con mắt không lộ và không sâu Nguyên gọi nó là trung bình thì tài năng của nó cũng từ chử trung bình đến khá mà thôi .... cái này tùy ai thích thì nuôi ...

+ Con mắt lé : Loại này nếu ta để ý sẽ gặp , nhưng có nhiều người chê vì cho rằng nó không đẹp ... loại mồi có mắt lé này tinh khôn vô cùng Nguyên dám bảo đảm rằng nếu ai sở hữu được con mắt lé thì khi mang nó vô rừng nó sẽ làm cho ta hài lòng về nó (loại này lúc trước Nguyên cũng từng có một con . Nó chỉ bắt có 4 con bổi sau đó nó qua đời ....nó đã để lại cho Nguyên một niềm đau khôn tả và mãi mãi không thể quên được " con mắt lé " ... các bạn có biết không 4 con bổi đó sau này trở thành 4 con mồi , con nào cũng hay cả ... ).

+ Con mắt có khoen hay có quần : Loại này nuôi uổng công ta nên loại ngay .
- Còn màu mắt thì sao ? Màu mắt rất quan trọng vì nội lực của con mồi đều thể hiện qua màu mắt ấy ... một con mồi bị suy dinh dưỡng thì màu mắt thường là tái tái , khi ta nhìn sâu vào trong đôi mắt ấy không tìm thấy sự tiềm ẩn của sức mạnh bên trong ...

+ Con mắt trắng dã : loại mắt này không nên nuôi vì nó không biết bắt bổi ( mắt trắng + phau trắng ... thì hay cở nào cũng không bắt được bổi ) các bạn nên nhớ kỹ cho điều này .

+ Con mắt vàng nhạt : tạm , loại này nhác rừng . Ở nhà thì gáy gù không ai chịu nổi nhưng khi đem nó vào rừng thì nó cứ run run ... sợ như sợ ma vậy ... cái đồ khôn nhà dại chợ ... chỉ nuôi làm chim kiểng , chim khách mà thôi .

+ Con mắt vàng nghệ hay vàng đậm : loại mắt này nên chọn nuôi , nó không bao giờ sợ rừng , thậm chí vừa tới bìa rừng là nó đã nghe hơi rừng ... nếu lúc này ta dở áo lồng ra nhìn kỹ vào mắt nó sẽ thấy màu vàng ấy đậm hơn và có sát khí hơn ... ( mà hình như loài chim cũng biết nghe hơi thì phải , nó biết chổ nào có bổi và chổ nào không có bổi ... ) . Nói nhỏ nghen cái điều này là Nguyên quan sát thực tế từ con mồi của mình đó nghen ( đây là con bổi bị con mắt lé bắt được đó ... ) . không ai chỉ đâu nhé ....

+ Con mắt đỏ tươi : khi ta nhìn nó như hai giọt máu long lanh , loại mắt này có tính sát bổi cao nhất trong tất cả các màu mắt . Nhớ kỹ nghen nếu gặp là nuôi ngay chứ đừng ăn thịt nhé ... , từ khi nó bị mèo chụp đến giờ Nguyên chưa nhìn thấy được con thứ hai .

+ Con mắt đỏ thẩm y như con mồi của Quang DT (có hình bên dưới) : loại này bền bĩ và gan dạ vô cùng nên chọn nuôi .

3. Những điều cần chú ý :

-Ta nên chọn những con có tròng vàng lớn , càng lớn càng tốt , loại này không bao giờ bỏ bổi cả , có tính sát bổi rất cao . Nếu bạn không tin hãy cho hai con mồi kè lại gù đấu bạn sẽ thấy ngay khi nó gù tròng vàng cứ to dần , to dần , tròng đen thâu nhỏ , nhỏ dần ... nhỏ lại như cây kim vậy . Nếu gặp nên chọn mà nuôi .

- Con mắt hai bên không giống nhau , nhìn kỹ thấy kỳ kỳ ... chẳng hạn một bên tròng đen tròn còn một bên tròng đen bị méo . Ta gọi đó là " Lưỡng nhãn " . Lưỡng nhãn ắt kỳ tài . Nên chọn mà nuôi .

-Con mắt lé : lanh khôn , tinh quái nên chọn mà nuôi .


-Con mắt đen : chỉ có tròng đen không có tròng vàng cái này Nguyên chỉ nghe nói chứ chưa bao giờ thấy ...

Có đôi lời tâm sự gởi đến các bạn ... chúc các bạn có nhiều điều bổ ích khi đọc bài viết này ... hẹn gặp ở bài sau .... thân chào ... chúc sức khỏe !

Trích dẫn:

Theo mình thì : em này lì lợm, rất khó nuôi, chỉ dành cho những tay có kinh nghiệm lâu năm mới thuần hóa được. Cái hay ở em này tướng, đầu, màu lông, qui cánh, cườm đều tốt. Cái dỡ là ở đôi Chân, vảy chân to (thuộc dạng chân Tôm), ngón thới quá dài và vảy của ngón thới thưa ->
Tốt ở chổ : được 1 vảy xẻ đôi (khác vảy hình chữ Nhân), nếu 2 chân giống nhau -> em này gáy 1 tiếng sẽ gù 1 dây 3 tràn trở lên.

Xấu ở chổ :

1.tính gáy hơi đa nghi nên khi treo ở nơi nào đó nó đều phải quan sát xung quanh hồi lâu rồi mới gáy,

2.a)nếu ở nhà không nghe gáy thì ra rừng làm rất dữ

2.b)nếu ở nhà làm dữ, khi ra rừng làm rất ít.
Đôi chân, vảy chân cũng là 1 phần quan trọng để chọn gáy.
chọn gáy, phần đôi chân cũng rất quan trọng.

1.da của chân phải mỏng vảy của chân nhìn gần như chìm hẳn và nổi ***** khô lên càng tốt

2.chân thới phải ngắn, 3 ngón xòe ra thấy góc vuông, vảy của 3 ngón phải nhiều và xếp thật nhặt,

3.móng phải ngắn (móng mèo),

4.vảy xẻ đôi trên chân nhiều càng tốt, (giao long)

5.chân ngắn, to, lông chân phủ xuống

(6.vảy của mặt sau chân có hình hoa thị hoặc lục giác ->tuyệt)
con gáy có đôi chân như vậy ít xoi lồng và nhìn thấy rất oai vệ.

Mỏ chim cu có rất nhiều loại ta nên chọn loại mỏ nào đây ?

1. Mỏ nhỏ và mỏng : tức là cái cuốn mỏ thì vừa phải nhưng sau đó nhỏ dần , nhỏ dần hay thon dần ra đến chóp mỏ , càng vót càng tốt ... loại này có người gọi là mỏ sẻ hay mỏ đinh .
- Loại chim có mỏ nhỏ như trên thường rất được nghệ nhân chọn nuôi vì :
+ Gáy trận rất nhặt hay có vùng gọi là gáy gọi rất nhặt ..... điều này làm cho bổi mau bay về ...
+ Thúc dồn và gù dồn .... làm cho con bổi nôn ... mau đá , mau bắt bổi ....
+ Rất nhẹm xào , treo lên là gáy liền và gáy đủ bài bản ....
Cũng chính vì những ưu điểm đó mà được các nghệ nhân chọn làm...." ưu tiên số một " ....

2. Mỏ trung bình không to cũng không nhỏ thì tùy vào từng con .... ai thích thì nuôi ...

3. Mỏ rất to : đa phần gáy gù đều chậm nên ít người chọn nuôi .

4 . Mỏ ngắn : rất mau mồm mau miệng .... nhưng về chiều khi bổi gù siết thì mồi thường bị hụt hơi .... đa phần những anh có mỏ ngắn là kèm rất át ... nhưng gù thì có hạn .... đặng này thất kia ...

5. Mỏ dài : dài hơn bình thường những anh này rất bền bĩ .... gáy hoài không biết chán , gáy từ sáng đến tối ....

6. Mỏ quéo : chẳng những dài mà còn cong xuống , nếu ta không cắt thì không ăn được ... những con mồi có mỏ quéo đa phần rất hay ... nên chọn mà nuôi ...

7. Mỏ cong : Nếu mỏ cong mà nhỏ thì hay vô địch nhưng nếu mỏ cong mà to là đồ vô dụng ... nhớ nghen !

Các bạn nên nhớ cho một điều : một con chim cu được đánh giá là hay thì phải kết hợp rất nhiều điểm lại chứ có cái mỏ tốt mà cườm lưa thưa vài ba hạt .... liệu nó có hay được không ?

Nhưng theo kinh nghiệm của Nguyên thì loại mỏ nào cũng có hay có dở cả ... tùy vào người chơi mà thôi ... nhưng các bạn nên để ý rằng khi chọn mỏ nên chọn những con có cái mỏ màu đen bóng , óng ánh như ánh than vậy .... mấy anh có loại mỏ đen bóng ấy thường rất siêng gáy và ta treo đâu nó cũng gáy ... còn những anh có mỏ màu ***** trắng thì hãy né ra ... nhớ nghen !
..... còn nhìn mỏ như thế nào mà ta biết nó kèm hay không kèm ..... hẹn lần sau nhé

Ví dụ như màu sắc cái mỏ mà bác đưa ra ở đây thì thú thực là hơi ngược với kinh nghiệm chọn mỏ chim của vùng mình. Màu mỏ chim của vùng mình phải là khô, ta có cảm giác như là có thêm lớp bụi trắng ( ***** trắng) bám vào những con như vậy thì nhanh sào siêng gáy, còn con mỏ đen bóng mà nom như phủ dầu bóng như bác tả thì vùng mình lại không chọn vì gọi đó là mỏ ướt, chim có mỏ ướt lâu sào, lười gáy và không được ưu tiên để chọn chim mồi,...

Vài suy nghĩ đưa ra thảo luận cùng bác, nhưng mình nghĩ là do đặc điểm của mỏ chim từng vùng không giống nhau vậy! với lại mình thiên về mồi lồng hơn nên vì thế nên được nghe đấu rồi đánh giá con bổi kĩ lưỡng hơn cách bẫy của các bác là dùng mồi đất đánh trần bác nhỉ!

Vâng! có thể kinh nghiệm của mỗi vùng mỗi khác, nhưng mình cũng thấy là chim gáy của Đàng trong rất khác chim gáy của Đàng ngoài bác à nhất là màu sắc của chim.
-gáy có nhiều dạng mỏ, có mỏ nhìn từ trên xuống có hình tam giác, phần mép rộng thì gáy to vô địch và rất dữ , nó dám đá và cắn lại người nuôi. du sao dạng mỏ đinh là đẹp nhất. gáy nuôi lâu năm thì mỏ có màu khô trắng, gáy non thì mỏ đen. đặc biệt dù đen hay trắng bụi, mà phần mũi nhăn và nhìn mềm -> mỏ da, thì nuớc gáy rất uyển chuyển, rõ ràng. giọng chim gáy càng rền to thì yếm truớc ngực càng rộng.

- Cái vụ mỏ này hay à nha. Một bên thì chọn đen bóng còn một bên chọn mỏ hơi ***** trắng. hihi.

Mới nhìn vào thì thấy mâu thuẫn nhưng đen bóng hay hơi ***** trắng mà mỏ đinh thuôn đều từ trong ra ngoài, đầu mỏ phải hơi cộm lên ( nhìn giống dính một chút đất vậy) chim như vậy thì đa phần là kèm nhiều. chim có cộm ở mỏ dưới có nhiều nước hơn (khôn hơn) chim cộm mỏ ở trên. Nhưng nếu tìm được chim cộm cả ở trên và ở dưới (giống như đang ngậm một viên sỏi) thì không còn chê chỗ nào hết.

Tất nhiên là kèm thì phải có kèm trong và kèm ngoài điều này còn phải dựa vào đường chỉ mắt.

Đó là kinh nghiệm mà em biết nhưng không đúng hoàn toàn. có một con chim mồi có đuờng chỉ mắt kéo dài, rồi bao quanh mắt (nguyên tròng luôn), kéo chếch ra phía sau một tí nhưng lại chẳng có kèm trong kèm ngoài gì hết. chơi trơn ròng luôn.
mỏ "*****" trắng bụi là gáy nhiều mùa, gáy mỏ này càng nổi thì mỏ càng nhiều trắng bụi, mỏ đen là chim con mới trưởng thành, gáy bệnh suy không ảnh hưởng đến màu mỏ. gáy ở nơi núi thì mỏ thường màu "*****" trắng bụi, gáy ở vùng nước mặn phèn thường mỏ đen. gáy sống ở vùng nước phèn mặn xấu đủ thứ, không nên nuôi...... phải không các bác ???

 

Ðề: Tổng hợp các bài viết hay về Cu gáy

LẠI NÓI VỀ NHỮNG CỌNG LÔNG QUY

Ở đây Nguyên không nói về những tên gọi của lông quy mà Nguyên chỉ đề cập đến sự sắp xếp , trật tự của những cọng lông ấy mà thôi ...

Dù là quy me hay quy ốc , quy hổ hay quy bìa tên ... thì loại quy nào nó cũng có một giá trị của nó cả . Miễn sao những lớp lông ấy chồng lên nhau , cái sau đè lên cái trước 2/3 là tốt ... nhưng lông phải đóng thật dày , thật khít , liền lạc từ trên xuống dưới đuôi cánh mới tốt .

Tuy vậy cách sắp xếp của chúng cũng có lớp có lang , có hàng ngủ rõ ràng nếu ta tinh mắt .... được phân chia làm ba loại :

1. Quy rũ hay còn gọi là quy sụ .
2. Quy ngang .
3. Quy sổ .

Tại sao ta lại gọi nó là quy rũ hay quy sụ ?

- Loại lông quy này đóng không theo một trình tự nhất định nào cả . Khi ta nhìn ngang cũng không được , nhìn dọc cũng không xong ( có người gọi là loạn quy cho dễ hiểu ) . Chim có loại quy này thường rất hay ở dàn ngoài , kèm , bo lia lịa ... nước đưa chim bổi về rất hay ... phóng kèm nghe mê chết ... nhưng nước hậu thì lại dở ... khi bổi nhập tàn thì chỉ gù đôi đạc cho vui ... ( hay còn gọi là tiền khoáng hậu bần hay trước hay sau dở ) ... loại này thích hợp cho những ai mới tập chơi ... và để làm chim bẹo thì khỏi chê vì treo đâu cũng gáy ....

Quy rũ hay quy sụ của MienTay đây (con này 4 tần rất bền chim)

Còn quy ngang thì sao ?

- Loại này khi ta nhìn ngang cũng được mà nhìn dọc cũng được , những cọng lông mọc gần như có hàng ngũ và song song với cánh . Những cọng lông bao cũng nằm ngang không ngã hay rũ xuống .... loại này hay từ đầu đến cuối ... phóng kèm bo nước tiền cũng như nước hậu như nhau , càng về khuya càng hay ... nhưng loại này khó kiếm ... theo các bạn có nên chọn nuôi hay không ?

Còn quy sổ là sao ?


- Loại này không hiếm lắm ... khi ta nhìn từ vai hay từ phần chóp cánh thấy những hàng lông quy chồng lên nhau chạy sổ xuống thành một đường dọc , một đường , hai đường rồi ba đường , càng nhiều càng tốt . Nếu toàn bộ cánh mà có những đường sổ như vậy ... thì đây là con chim vô địch ...

Nhưng nếu chỉ sổ vài ba đường ... còn các hàng khác thì đóng bình thường thì nó chỉ nằm hạng khá mà thôi . Vẫn biết nó gáy đủ bài bản , không bao giờ bỏ bổi ... nhưng không thể vô địch một vùng được .

Nhiều nghệ nhân coi chim đến đây thì đã hết biết rồi , không còn đánh giá được điều gì khác nữa ... nhưng Nguyên xin thưa vẫn còn đó các bạn .

Một con mồi được đánh giá là hay hay dở , bền hay không bền ... câu này đã làm đau đầu các bậc nghệ nhân tại sao vậy ? tại sao có con mồi chơi mới một hai mùa đã xuống chim không còn hay như trước nữa , mới đó mà bỏ bổi rồi .... nhưng có con chơi được 5 đến 10 năm thì tuột dần phong độ , sa sút hẳn ... nhưng cũng có những con chơi vài chục năm , thậm chí cả đời người mà vẫn hay như thường ... tại sao vậy ? ... Nguyên xin thưa điểm then chốt của nó là đây : nhớ kỹ nghen !

Cũng từ những loại lông quy như Nguyên đã trình bày nhưng chúng được sắp xếp theo một trật tự rỏ ràng , có lang có lớp ... nên được chia làm hai loại : Quy tam tần ( 3 lớp ) ; Quy tứ tần ( 4 lớp ) .

- Quy tam tần : Tức là trên bộ lông quy của con mồi được phân chia ra làm ba lớp rõ ràng . Lớp thứ nhất nhỏ , dầy và khít ... Lớp thứ hai thưa hơn một tí ... Lớp thứ ba nằm ở đuôi cánh ....

Loại mồi có quy tam tần thường thấy , cũng rất hay nhưng chơi không được lâu , con nào bền lắm là 7-8 năm thì xuống phong độ ....

- Quy tứ tần hay còn gọi là quy phủ bì :


loại này có 4 lớp lông quy mọc dầy đặc phủ từ trong ra ngoài không gián đoạn ... loại này vừa hay , vừa bền ... nước gù thì khỏi chê ... nhưng hơi khó tìm ... Cho nên ai mà sở hữu được con mồi quy 4 tần thì được cho là có duyên với nghề này ...

 

Ðề: Tổng hợp các bài viết hay về Cu gáy

CU MỒI - THUẬT NGỮ & ĐỊNH NGHĨA

Để các bạn có thể hiểu rõ hơn một số đặc điểm và tiếng gáy của Cu gáy mời các bạn tham khảo một số định nghĩa thuật ngữ các địa phương hay dùng dưới đây:

Nước:

Gáy rao: Mô phỏng: Cục cù cu…cu./ Có nơi còn gọi: gáy gọi, bủa, bổ, gióng…/Mô tả: Chim thường gáy kiểu này khi đứng một mình như một hình thức lên tiếng cho chim xung quanh biết. Có chim bổ hai tiếng sau Cục cù cu…cu cu gọi là hậu đôi (bổ đôi) hoặc hậu tam, hậu tứ.. tiếng gáy rao thường lớn và khoan thai./ Hiệu quả: Người nuôi chim quan niệm chim có tiếng rao càng to càng tốt.

Thúc: Cục cù cu, Cục cù cu…./ Gáy trận, giục/ Sau khi gáy rao, có chú chim khác trong vùng nghe thấy và gáy lại, chim bắt đầu gáy nhanh hơn, liên tục, gịong giục giã hơn nhưng nhỏ hơn gáy rao/ Chim thúc càng nhặt càng tốt.

Lợ: Cục cù cu, Cục cù cù…/Chu, nhịu/ Ở giai đoạn cuối của gáy thúc chim chuẩn bị chuyển sang gù, hoặc gù rước, tiếng thúc nghe tiếng cao tiếng thấp và nhanh hơn nhiều/Có chim có nước lợ, có chim không, càng nhiều lợ càng tốt.

Dặm: Cục cù cu Cục cù, Cục cù cu Cục cù…/ Lèo, kèm mắt me/Tiếng gáy ở giai đoạn chim ngoài đã xung trận, chim thúc một tiếng hoặc vài tiếng thì gù kèm một tiếng/Con nào có nước gáy này nhiều thì rất hay, rất nhiều con mồi bắt chim ngoài ở nước này

Gù: Cục cù, Cục cù…/ Grù/ Giai đoạn chim đấu đối mặt trực tiếp/ Chim gù càng nhiều càng tốt vì đây là nước chính để chim ngoài nhảy bẫy.

Sa cầu: Chim nằm sát xuống lồng, gáy nhỏ, giật giật đôi cánh../ Sa cầu máy cánh/ Sau khi gù mà không thấy ép phê, nhiều con chuyển qua sa cầu/ Đây là nước dụ rất tốt, hay bắt được chim non hoặc giữ chim ngoài ở lại để tái đấu các nước khác.

Gù rước: Phóng/ Nước gù được thực hiện ngay xen lẫn với thúc khi thấy tiếng bủa của chim ngoài

Đấu: là sự tổng hợp một cách hợp lý các nước trên.

Các nước Rao, thúc, gù rước được gọi là các nước đầu. Lợ dặm, gù, sa cầu là các nước cuối, ngoài ra còn có vấp, cà lăm…

Giọng:

Giọng thổ: Giọng nam trầm/ Có thổ rền, thổ sấm (vang, bầu)
Giọng đồng: Giọng nam trung/ Có đồng trơn , đồng vang…
Giọng kim: Giọng cao, the thé như giọng nữ/

Thông thường ít có chim nào có giọng đơn, thường pha tạp giữa giọng này và giọng kia, chẳng hạn Thổ pha đồng, đồng pha thổ, thổ pha kim…Người nuôi thường thích giọng thổ hơn.

Tập tính:

Bền: sự dai dẳng của chim khi đấu/ Chim càng bền càng tốt.

Chòi lồng: Đang đấu nửa chừng thì bỏ gáy, tìm cách trèo lồng ra để đấu với chim ngoài/ Tập tính này rất dỡ, làm chim ngoài sợ lồng, ít khi nhảy bẫy dù chim mồi đấu rất căng.

Phá thóc: Khi ăn hay dùng mỏ móc thóc ra ngoài/ Tính này không ảnh hưởng mấy.

Phá lồng: Chim ít đứng yên, hay lí lắc, thường tìm cách phá lồng ra ngoài/ Dể hư lông.

Nổi: là chim mồi đang căng, đang sung sức/ càng nổi càng tốt

Tuỳ theo địa phương và tuỳ theo ngưòi có thể có các thuật ngữ khác về chim gáy, trên đây chỉ là vài thuật ngữ đơn giản để các bạn ở các miền dễ hiểu nhau hơn khi nói về cu gáy.

1- Về mầu lông:

- Thường ban đầu quan sát mầu lông của cu gáy để chọn người ta kết hợp quan sát cả mầu lông mình chim và mầu lông phao chim. Mầu lông phao chim đã được bạn Lộc abc đề cập khá kỹ. Còn mầu lông mình chim người ta phân làm 03 loại:
+ Mã kẻ mực: Mầu lông xám tối, chim dở nhát giong không hay, không nên chọn
+ Mã phấn hồng: Lông có sắc phớt hồng như có phấn, chim mau nổi, giong thường được nên chơi.
+ Mã sậm tía: là mầu ở giữa 2 mầu trên, lông chim có sắc sẫm tía, chim nuôi lâu nổi nhưng đã nổi rất bền, chim gan, thường làm chim mồi bẫy, chim gáy bất kỳ lúc nào.

2- Cách phân biệt chim đực- cái:

- Chim đực:
+ Đầu nhỏ, tròn, lông đầu xanh.
+ Mỏ to, gồ.
+ Dáng đứng: khi đứng trên cầu đuôi hay cụp xuống (lưng gù, đuôi cụp).
+ Xương bụng phía dưới gần hậu môn chụm.
+ Khi gáy: Chim đực có khả năng đảo giọng.

3- Mầu chân chim:

- Thường người chơi cho rằng chim non là chân đỏ son. Điều này đúng nhưng không đủ, vì theo vùng có chim rất già nhưng chân vẫn đỏ son. Người chơi kỹ lại lấy tiêu chí chim già mà chân vẫn đỏ son để chọn.

- Chim có móng trắng, được cho là chim hay.

4- Hình dạng lông cách chim:

- Có hai loại chính:
+ Loại hình tròn (quy me?): chim nuôi mau nổi, không bền chim
+Loại hình nhọn đầu (quy tràng rên?): chim nuôi lâu nổi, những lại bền chim.

5- Đặc điểm của chim theo vùng:

- Thường người chơi (phía Bắc) chọn chim vùng: Phú Thọ, Thái Nguyên, Hà Nam Ninh (cũ), Thạch Thất Hà Tây. Chim ở miền Trung thường có mép cánh trắng, không phải không có chim có giọng gáy hay nhưng thật xuất sắc thường rất hiếm và chim thường không đẹp,lại nhỏ con hơn chim các vùng phía Bắc.

Trên đây chỉ là một vài ý kiến chủ quan của meetu, rất mong tiếp tục được các cao thủ chỉ giáo thêm.

Đọc các bài viết của các bạn ngoài Bắc về "Thế nào là con cu gáy hay" thấy tuyệt quá, ngnghai muốn giới thiệu các bạn cái đánh giá tương tự được viết trong cuốn sách"nghệ thuật nuôi CHIM HÓT - CHIM CẢNH" của tác giả VIỆT CHƯƠNG được xuất bản năm 1993 ở miền Nam như sau:

"... một chim Cu thuộc vào loại tốt nhất ... phải có những điểm đặc biệt sau:
- Nhứt Huỳnh kiên: Tức là chim có cườm màu vàng. Cườm này phải xuống tận vai, nhưng không đóng ở trên lưng.Loại này hiếm khi gặp được.

- Nhì Liên giáp: Tức là hình dáng của chim giống như một cái bắp chuối, hai đầu nhỏ, giữa phình ra, trông rắn chắc, gọn chặt.

- Tam Quá khoé: Có cái chỉ màu đen chạy dưới khoé mắt, dài quá khoé mắt một chút mới tốt.

- Tứ Chân khô: Có nghĩa là chân chim phải vuông cạnh, và khô. Vảy đóng hai hàng trơn, đóng chặt, nổi mốc lên.

- Ngủ Liên hoàn: Cườm phải đóng giáp vòng hết cổ mới thật tốt. Thường thì chim chỉ có cườm đóng ở phần trên cổ mà thôi, phần ức không có cườm.

- Lục Cườm rựng: tức là có cườm lót. Chim mà có cườm rựng là chim có gù hậu, tức là gáy dai dẳng.

Ngoài ra, cũng còn có những chi tiết quan trọng sau đây cũng phải lưu ý tới:

- Chim Cu mà đuôi vót, tức là ở bắp đuôi thì lớn, chót đuôi thì nhỏ lại, mới là con chim tốt và khôn.

- Chim có gián cánh, tức là có lông trắng ở trên một cánh hay cả hai cánh. Đó là chim tốt nên chọn nuôi.

- Chim có móng trắng gọi là bạch đề: chị cần có một móng trắng hay nhiều móng trắng, là chim quí hiếm.

- Chim có mỏ đỏ, là chim sát thủ, tức là chim rất dữ, cọn làm mồi thì chỉ toàn gặp may.

Ngoài ra, ta phải chọn chim có đầu nhỏ, có mỏ cong, có hình bầu, có cổ lãi(cổ cao), có chân thấp, đuôi nhọn, có cánh phủ mình hay cánh chéo, lông phủ đầu gối..."

Còn về giọng gáy của chim Cu thì tác giả VIỆT CHƯƠNG viết:

"...chim Cu có cả thảy 5 giọng là giọng Trơn, giọng Một, giọng Hai, giọng Ba, và giọng Cà lăm.

- Giọng Trơn: Cúc cu cu ( mỗi lần gáy chỉ thốt ra ba tiếng đơn giản, cụt ngủn).
- Giọng Một: Cúc cu cu...cu ( có thêm một tiếng cu hậu ở dằng sau, nghe hay hơn).
- Giọng Hai: Cúc cu cu... cu cu ( có thêm hai tiếng cu hậu ở đằng sau, nghe càng hay hơn).
- Giọng Ba: Cúc cu cu... cu cu cu ( có ba tiếng cu hậu ở đằng sau, nghe càng hay hơn nữa. Ở đâu mà có con cu rừng nào hót hay như thế này thì dù có xa xôi cách mấy, người gác Cu cũng mò đến bắt cho bằng được, vì đây là chim quí khó tìm).
- Giọng Cà lăm: Con chim này gáy giọng khi thế này lúc lại thế khác, tiếng nọ xọ tiếng kia, nghe không ra làm sao cả...chỉ có đem thịt mà thôi.

Nghe giọng chim Cu gáy xong, ta còn phải xem cái âm của nó hay dở ra sao nữa. Đây là một việc cực kỳ khó khăn mà chỉ những người lão luyện trong nghề mới phân tích được kỹ càng, dù là tai họ chỉ mới nghe phớt qua.Còn người mới vào nghề thì chắc chắn không tài nào hiểu nổi.

Giọng chim Cu gáy có bốn loại âm chính: Âm thổ, âm đồng, âm son và âm kim.

- Âm Thổ: Chim gáy có âm thổ thì giọng trầm. Loại chim này được đánh giá là loại chm khôn nhất. Trong âm thổ còn có bốn âm sau đây:

1/Thổ đồng: âm trầm ngân vang như tiếng chiêng cồng.
2/Thổ bầu: âm trầm mà ồm to lên.
3/Thổ sấm: âm trầm mà rền như tiếng sấm.
4/Thổ dế: âm trầm mà rỉ rả nỉ non như tiếng dế gáy.

- Âm Đồng: Chim gáy có âm đồng thì tiếng ngân vang. Ân đồng cũng có nhiều loại như sau:

1/Đồng pha thổ(âm ngân vang nhưng lại trầm trầm).
2/Đồng pha son(âm càng lúc càng ngân vang)
3/Đồng pha kim(âm càng lúc càng nhỏ, nhưng vẫn vang xa).

-Âm Son: Chim gáy có âm son, có người gọi là âm chuông, vì giọng chim ngân vang như tiếng chuông rền, nghe có vẻ hùng tráng, oai vệ. Âm son cũng có nhiều loại như:
1/Son pha đồng(âm to mà rền vang như tiếng sấm).
2/Son pha kim âm khởi đầu rền vang như tiếng chuông ngân, nhưng sau cứ nhỏ dần...).

- Âm Kim: Chim gáy có âm kim thì tiếng nhỏ và vang xa. Trong âm kim cũng có nhiều loại như:

1/Kim pha son
2/Kim pha thổ
3/Kim pha đồng

...muốn phân tích một giọng chim Cu thật chính xác không phải là chuyện dễ dàng. Ai hiểu thấu đáo được điều này chắc chắn người đó sẽ gặp nhiều điều thú vị khi lắng tai nghe chim đang gáy.Đến đây, thì chắc chúng ta không còn ngạc nhiên nhiều khi biết tại sao người ta lại có thể say mê nuôi một con chim có bề ngoài không sắc sảo này đến thế!....Vì rằng, chọn được con chim mồi vừa ý, những đặc điểm ưu việt kể trên đâu phải là chuyện dễ. Đôi khi trăm con, hoặc ngàn con mới có một ! Chắc gì trong một đời người có thể chọn được cho mình một hoặc hai con mà nuôi? Do đó, giá trị con Cu mồi tốt nhất cũng độ nửa lượng vàng, nhưng người ta vì quá quí nó đến nổi có người dù nghèo, nhưng ai mua với giá nào cũng không bán, thề"sống nuôi chết chôn"; đôi khi họ còn dám đem thân mình bảo vệ cho chim."

 

Ðề: Tổng hợp các bài viết hay về Cu gáy

HUẤN LUYỆN MỒI CÂY THEO PHONG CÁCH HIỆN ĐẠI

Đây là phương pháp huấn luyện một con mồi cây theo Nguyên ... đây là phương pháp tuyệt vời nhất mà Nguyên được biết... vì bạn chỉ tốn có một khoảng thời gian rất ngắn một tháng hoặc hai tháng là bạn có thể sở hữu trong tay một con mồi rồi ... nhưng nó vẫn còn tung bành bạch , lông thì rụng tơi tả ...ở nhà không gáy một tiếng .. thấy người lạ thì tung bay lông búa xua ... ai cũng cho là chim bổi ...có nhìn tướng cũng không dám đoán nó hay - dở ra sao ... vì lông cườm lông quy rụng gần hết .....vậy mà khi ra đồng lại gáy gù như điện ...thế có lạ không !

Cách nầy hay đây nhưng Nguyên chưa thử nghiệm được vì không có đủ thời gian và sự kiên nhẫn để mà tập luyện ... nhưng nếu bạn là người nhàn rỗi hảy thử xem sao nhé !

Người xưa có câu : Nhất lý - nhì lì .... chủ nhân của những chú chim tung bành bạch ... tâm sự với Nguyên rằng : tuy gặp em lần đầu nhưng anh cảm thấy rất mến em cho nên anh mới đem cái điều tâm huyết của mình kể cho em nghe ... lúc trước anh là người chơi chim chào mào ... anh lựa con nào , chọn con nào , bán cho ai sau nầy đều nổi tiếng cả ... sau này anh chuyển sang chơi chim cu vì thấy nó hay và đả hơn nên không còn nuôi chào mào nữa ... Lúc đầu vì không có tiền mua mồi nên anh xin một con bổi hay của ông bạn đi bẫy ở rừng đem về nuôi ... anh đã huấn luyện nó theo cái câu " nhất lý -nhì lì " không ngờ anh đã thành công ... sự thật đã mỉm cười với anh ... theo thâm tâm Nguyên nghĩ thì anh còn thành công hơn nữa vì anh có một trái tim nhân hậu ... cái tâm , cái đạo của một người đam mê tiếng cù cú cu cu ...cần phải có ...

Tại sao anh lại huấn luyện nó theo phương pháp : Nhất lý -nhì lì ...

thứ nhất là cái lý , cái đạo lý sống ở đời , cái lý mà không một ai dám phản bác , nó bất di bất dịch ... Nguyên ví dụ : một con mồi hay thì ai cũng công nhận nó hay ... vì nó gáy gù hay quá , nghe đã quá , bắt bổi nhanh quá ... đấu với con mồi nào hay con bổi nào nó cũng dành phần thắng ... đó là cái lý lẻ nói về một con chim hay ...
thứ hai là lì : dù là con bổi mới bắt về rất hay ngoài rừng nhưng ta phải xem qua tướng tá mới chọn nuôi vì chỉ có tướng của con mồi sau này mới thành con mồi mà thôi ... người chủ huấn luyện phải thật lì và con bổi cũng thật lì ... nghe qua cũng buồn cười thật ... nhưng vẫn thành công ....và đây là các giai đoạn huấn luyện :
Nguyên nói trước bạn phải thật sự là người nhàn rỗi và kiên nhẫn nghen !

- Giai đoạn một : Ngày nào ta cũng mang cu bổi đi ra đồng hay đi rừng nhớ là đi bộ thôi nghen ... khi ta đi rẫy , đi ruộng ta đều mang nó theo , máng nó lên một cây nào đó sao cho nó nghe bổi gáy , thấy bổi bay qua , bay lại ....ta chỉ treo nó một chổ nhớ nghen ... ngày đầu ngày thứ hai nó sẽ gáy một hoặc hai tiếng nhưng nhỏ thôi ... khi nào ta nghe nó gáy lớn tiếng ... ta lập tức sang lụp ngay nó tung , nó giẫy , rụng lông kệ nó ....ta đem nó treo ngay cái cội của con bổi trận nhất , dữ nhất ( nên nhớ ta ngụy trang lá thật kỹ để con bổi trận không thể đá được con bổi của mình ...) ... ngày nào cũng vậy sáng đến trưa ta mang nó về , chiều ta đi tiếp cũng treo đúng một chổ .... khi nào nó dám đấu với con bổi , dám gù với con bổi trận ấy là nó đã nổi rồi ( ở đây nó chỉ dám gáy gù ở ngoài đồng thôi chứ mang về nhà thì im như thóc và còn tung nữa chứ ) ... khi nào mà nó bắt được con bổi ấy là coi như bạn đã thành công hơn một nữa rồi ... đây là chiêu lì đó nghen !

- Giai đoạn hai : ta mang nó sang con bổi trận khác ,có giọng gáy khác cũng cho đấu liên tục ... đến khi nào bắt được con bổi đó thì mang sang con gáy giọng khác nữa , ta để ý xem nó có sợ giọng gáy nào hay không ? thường thì có con sợ giọng sấm đồng , có con sợ giọng sấm thổ ...sợ giọng nào ta cứ mang nó đấu với con gáy giọng đó ... nếu nó bể luôn coi như ta thất bại ... còn nếu nó hết sợ , bắt được con đó ...thì sau nầy nó sẽ trở thành một con mồi thiện chiến ...

- Giai đoạn ba : huấn luyện đi xe và đi xa ( coi bài kỹ thuật huấn luyện mồi cây của Nguyên sẽ rõ ) ...

Thuở đời nay con mồi mà gặp người lạ cứ tung bành bạch mới lạ chứ ... mặc dù đã bắt gần 40 con bổi mà vẫn chưa thay lông rừng .... khi Nguyên đến nhà thì cho nó là bổi đó bạn ... lầm một cái quá to .... chúc các bạn , những ai có lòng trì chí kiên tâm sẽ thành công như ông anh mà tình cờ Nguyên quen được ... thân chào ..

 

Ðề: Tổng hợp các bài viết hay về Cu gáy

THẾ NÀO LÀ CON MỒI MAY BỔI ?

Từ cổ chí kim các nghệ nhân nuôi chim cu cườm ai ai cũng muốn mình sở hữu được một con mồi may bổi ... đó cũng là chuyện thường tình trong nghề chơi ... nhưng đâu phải ai ai cũng toại nguyện .... chỉ có những người có duyên với nghề ... phải thật sự có duyên mới nhận được sự ưu đãi của tạo hóa ... Tại sao con mồi may bổi ấy nó không ở nhà bạn mà nó lại ở nhà tôi ! phải chăng là cái duyên , cái thời của tôi có ... cũng y như vận may trong đời con người vậy ..." phước bất trùng lai , họa vô đơn chí " .... Ta hãy thử ngẫm mà xem : có những nghệ nhân cao niên , những bậc trưởng bối trong nghề suốt một đời lặn lội đi tìm , lội suối , băng rừng , thậm chí nhiều đêm thức trắng chỉ mong sao một ngày nào đó ta sở hữu được một con mồi may bổi ... suốt một đời đi tìm vậy mà cũng vô vọng ... tạo hóa có bất công lắm không ? ... ngược lại có những đứa trẻ mới mon men vào nghề mà đã sở hữu được một con mồi may bổi rồi ... điều đó có bất công lắm không ? ... theo Nguyên thì không ... nghề chơi cu cườm không phân biệt lớn nhỏ , giàu hay nghèo , người giàu chưa hẳn sở hữu được mồi hay , người nghèo cũng không hẳn chỉ nuôi toàn mồi dở ... mà ở đây Nguyên muốn nói đến cái duyên nợ ở đời ... phải có duyên với nghề gác cu lắm mới sở hữu được con mồi may bổi phải không các bạn !

Thế con mồi may bổi nó có hình dáng ra làm sao ?

Như các bạn cũng đã biết : Ông cha ta cũng đã có câu thiệu :

Nhất thời lông mũi mọc ra .... Nhì thời chéo cánh .... Thứ ba sa cườm ....
Thế còn những con không lọt vào hàng tam phẩm trên thì sao ? chẳng lẻ đem nhậu hết hay sao ! ... không đâu ... không đâu ....

Theo quan niệm của Nguyên thì chỉ cần nhìn một điểm là ta biết ngay con mồi ấy có may bổi hay không ... bắt bổi nhanh hay chậm ...nhưng các bậc trưởng bối lại cho rằng con mồi may bổi phải tập hợp nhiều điểm hay khác nhau như : đầu mỏ , mắt , lông quy, cườm , chân , đuôi , móng ngón vân vân và vân vân ...tổng hợp tất cả các điểm trên mới có được một con mồi may bổi .... còn các bạn thì sao ! ....
Nguyên lại cho rằng :" Nhất tiếng - Nhì tướng "

- Thứ nhất là tiếng gáy hay giọng gáy : Dù là Thổ hay Sấm , Son hay Đồng .... gáy giọng nào cũng được cả.... miển sao khi nó cất tiếng gáy lên là bổi bạch bạch đến ngay .... khi nó gáy những con bổi khác nghe rất tức và rất ghét ....thử hỏi con mồi kiểu đó ta có nên nuôi hay không ?

- Thứ hai là cái tướng của nó : khi con bổi nhập vào tàn cây treo mồi hoặc khi xuống mồi đất .... nó sẽ gù ngay một hai đạc sau đó nó nhảy , chuyền cành gần đến nhánh thế hoặc nó đi bộ gần đến mồi đất bao giờ con bổi cũng dè chừng , khi giáp mặt với con mồi lúc nào nó cũng nhìn con mồi một lúc từ 5 đến 10 giây ( cái này ta để ý thấy ngay ) sau đó mới gù tiếp hay quyết định nhảy vô đá ...phải chăng thấy cái mặt mày là tao muốn đánh cho nó sưng bầm lên ....cái tướng thấy ghét !
Rồi Nguyên lại cho rằng : Tiền bần - Hậu phú

- Tiền bần là sao ? nghĩa là khi con bổi ở xa ... con mồi chiêu hoặc gáy nghe từ từ , rất chi là điềm tĩnh , ung dung và cũng rất khoan thai .... gáy không nhanh lắm , không chậm lắm .... ( điểm này thì bạn đem nó ra so sánh với mấy anh gáy giọng son thì sẽ rõ ) .... nhưng con mồi phải tráo trở hay đổi giọng lia lịa ....chiêu - thúc -gù ...

- Hậu phú là sao ? nghĩa là khi con bổi bay về hay bói về .... thì con mồi may bổi bao giờ cũng có nước siết hay dồn , gù dồn , càng về khuya càng hay , càng lúc càng tăng tốc .... càng lúc gù càng nhiều .... cứ thấy con bổi chuẩn bị gù là nó chụp gù ngay .... kiểu gù như vậy bổi rất tức nhảy vào đá ngay .... nếu con mồi biết gù canh bổi thì càng tuyệt ...

Theo Nguyên thì bấy nhiêu đó cũng đã đủ rồi .... nhưng các nghệ nhân cho rằng vẫn chưa đủ

Những sai lầm khi nuôi gáy bổi

Thứ nhất: Nhiều khi bẫy được chim bổi hay, nhưng chỉ vài ngày sau nó không thèm " ăn uống " rồi lăn đùng ra chết làm cho chủ nhân của nó tiếc " đứt ruột ". Nhiều người cho rằng đó là chim khôn nên sống theo tôn chỉ " freedom or die" ( tự do hay là chết ). Không phải vậy đâu. Đó chỉ qua sự non kém nghề nghiệp mới để chết như vậy.

Chẳng qua con chim không biết ăn uống ở cóng nên chết do đói khát thôi. Nen khi bắt chim bổi, chiều về khi ngang qua suối nhớ nhúng bị chứa " bổi " sâu khoản 2 cm, thời gian 5 phút đề cho chim bổi tự uống nước, nếu chứa chim bằng bị nhỏ cá nhân, thì cho uống từng con một, bằng cách đưa cóc chứa đầy nước vào mỏ chim từng con một, chúng sẽ uống ngay, cẩn thận hơn nhét vào miệng chim vài hạt ngô cho chắc ăn. Khi về nhà chứa ngay con chim bổi "độc" ra riêng 1 lồng. Buổi sáng hôm sau, lấy lồng hạ thố, bỏ lúa, bắp (ngô) vào cóng thật đầy sau đó bỏ dưới đất vài hột lúa hay bắp ở gần cóng lúa, thấy chim ăn dưới đất , hết lúa dưới đất, chim thấy lúa trong cóng chúng sẽ tiếp tục ăn...nghĩa là đã thành công rồi đấy. Uống nước cũng vậy, cóng nước chứa đầy rồi dùng một tấm khăn sạch ướt nước, treo lên sao cho khi nước rơi xuống cóng từng giọt từng giọt một, lúc này con bổi sẽ thấy nước, và nó sẽ uống, nếu thấy nó uống nước trong cóng, thì con bổi sẽ không còn sợ chết vì " tự tử " nữa mà sẽ là con mồi hay trong tương lai.

Thứ hai: Chim đi ngoài, Banchu tôi cam đoan rằng nếu con bổi có bị đi ngoài thật sự, bịnh này rất khó trị và con bổi ấy sẽ chết ngay trong vòng ít ngày. Chim rừng tỷ lệ có sán lải rất cao; nên nhiều người mới phục về, thấy phân loãn, thường nghĩ rằng chim bị đi ngoài, nên dùng nhiều loại thuốc đông tây để " điều trị" , nhưng không thiên giảm... sán lãi không giết chết chim, nhưng dùng sai thuốc có thể hại chim một cách vô tình và lâu dài. Khi chim có lải thông thương phao của nó lúc nào cũng " ướt " . Nếu vậy thì dùng thuốc xổ sán lải cho gia cầm, trị đúng liều lượng ... thì chúng sẽ hết sán lải trong vòng một tuần. Còn việc sai lầm khác nữa là chim nhẩy đêm cũng có hiện tượng đi ngoài, phân xanh. Nếu đúng vậy thì nên tìm cách " che chắn" cho chim khỏi nhảy đêm, được vậy phân sẽ không còn loãng, theo kinh nghiệm, khi chi hết nhảy đêm, thì chim sẽ " nổi " căng và chuẩn bị ra mồi rồi đấy; Bởi thế chim có hiện tượng đi ngoài thì nên theo dõi thật kỷ mà trị cho đúng bịnh. Nhiều người có kinh nghiệm chuyên sâu về con chim gáy, có thể nhìn con chim gáy rồi nhìn phân, có thể đoán được khi nào con chim ấy có thể ra mồi là vậy. Ví dụ: thấy chim bổi có bộ lông mướt, mắt hơi đỏ, phân to, không lỏng thì con chim ấy có thể ra mồi từ 3 đến 6 tháng sau.... đây là bí quyết để đi " mua " chim bổi

Thứ ba: Chuyện đấu chim, khi chim bổi có chiều hướng "sung". nhiều người nghĩ rằng dùng mồi thục đấu với bổi sẽ làm bổi " căng " hơn. Đây là một sai lầm rất nghiêm trọng. Chim bổi khi đang sung lên, là nó đang trong thời kỳ chuẫn bị tranh giành lãnh địa, nên nó chỉ gáy hơi nhiều và hơi căng thôi, chứ chưa nổi lắm, đấu chim, nó vẫn đấu dữ dội, nhưng khi hết đấu nó sẽ bị xuống theo thời gian, nhất là gặp những anh mồi già mồm thì bổi sẽ nằm liệt luôn, có xung lửa lại thì nó cũng dễ thành mồi lúc nắng lúc mưa sau này. Tệ hại hơn có nhiều bác cho nó đấu gù mới chết chứ... có khi gù đến tắc tiếng luôn .... muốn kích chim cho xung lửa hơn, nên để chim mồi thật xa, ít nhất là 100 m , cho đấu vài tiếng đồng hồ rồi đừng cho đấu nữa, làm như vậy chim rất dễ xung hơn. Còn khi nào nó xuống cầu, thúc gù với đôi cánh nhịp nhịp cả ngày.... lúc này có đập chết cũng không hư... nói thì nói như vậy thôi .... tốt nhất là đấu những con mồi cở trung bình thôi. Bởi nếu gặp mồi hay quá ( nhất là mồi già gù ) dễ bị knock out thì tiếc lắm, dù gì nó cũng là con bổi thôi mà. Nếu có đấu thì nên đấu theo hình bật thang; hôm nay đấu con mồi tệ nhất, ít ngày sau đầu con mồi hay hơn ty.... cứ như vậy mà tăng lên. Nhưng nên nhớ đừng bao giờ đấu gần, và nhất là đừng cho gặp mặt gù quá lâu ... dễ bễ chim

Thứ tư: Sự tham lam quá độ có thể làm hư một con mồi tương lai. Con chim mồi mới. Tiếng gáy, còn " run run " nên rất sát bổi, nhiều khi gọi và bắt bổi nhiều hơn chim thuộc. Nên chủ nhân của nó hứng chí lắm nên quên rằng em nó là chim mồi tập nên cứ gặp, nghe chim rừng gáy....bẫy, đấu, bắt thoải mái... hậu quả đi vài chuyến là chim mồi " bẹp " luôn. Khi con mồi tơ mới đi tập, đừng nên bắt nhiều, khi gặp con bổi già rừng thì đừng bao giờ cho đấu lâu, chỉ vài chục phút nên xách lồng bẩy nơi khác. Nếu gặp những con già lồng đấu ít thôi, để vài ngày tới cho đấu lâu hơn. Khi mồi cứng rồi cho đấu thoải mái.

Tóm lại: Nếu những ngày đầu đi bẫy nên tìm những con chim bổi thường, bắt 1 hay 2 con bổi dễ bắt. nếu gặp những con bổi già lồng hay già rừng thì nên để dành đó khi nào con mồi "cứng" sẽ quay lại tính sổ với chúng. Đừng nên bắt quá nhiều chim bổi trong một chuyến, vì làm thế con mồi sẻ bị " rớt " trong thời gian ngắn.... vì ngán.....

Thứ năm: tập thói quen cho chim; như tập gù sào, chơi một buổi, cho chim nghĩ trưa... đó là điều rất tệ hại cho chim mồi sau này. Khi chúng đã quen cách chơi như vậy thì sẽ rất khó trị. Khi tập chim bổi nên phải kiên nhẫn, trên mọi địa hình, Cây cao, cây rậm... làm láng hết. Nhưng tốt nhất là tập ở rừng già trước. Khi thuộc ở rừng già rồi thì bẫy bất cứ lúc nào, bất cứ địa hình nào... vì chim chơi tốt ở rừng già sẽ chơi tốt hơn ở rừng thấp, láng ... còn ngược lại thì chưa chắc được như ý. Khi treo bẫy chim mồi tập, cội đầu tiên phải chờ cho nó gáy mới chuyển cội, dù phải chờ lâu, nếu không nó sẽ dễ bị " sượng " và lười sau này. Khi đi tập thì phải đi suốt ngày, kể cả buổi trưa nắng nóng, nếu không chim dễ có thói quen, gáy một buổi,sáng gáy, trưa nghĩ , chiều nghỉ luôn thì phiền...

Chú ý khi tập chim mồi, đừng bao giờ đi quá xa nơi bẫy chim, vì chỉ cần sơ ý tý...gặp chồn, cắt, kiến, bìm bịp... thì .... coi như công cóc.

Để có một con cu gáy hay, người chọn cần nhớ:

“Đầu nhỏ, mỏ đinh.
Cườm nhặt, dóng quanh.
Mình thon bắp chuối.
Lông xoay con cúi.
Chân ngắn đỏ sần.
Tiếng hót hồ âm.
Gáy hoài không mệt”.

- Đối với con bổi đã lớn ta phân biệt bằng cách kiểm tra ghim đích ...con nào ghim đích hẹp đa phần là con chim trống nhưng chỉ đúng với loại chim đã qua hai ba mùa sinh sản , còn đối với chim tơ mới lớn con mái chưa đẻ thì rờ ghim đích vô tác dụng ... không tài nào ta phân biệt được ...đâu là con trống, đâu là con mái ... ta phải thử thêm một cách nữa : nhổ cọng lông đuôi xem xét kỹ phần chân lông nếu có màu đen , đục là con trống ...còn màu trắng ,nhạt là con mái .( chắc ăn nhổ luôn cọng lông cánh ).

- Đối với chim con ta không phân biệt được bằng cách ấy nhưng con chim trống thường đứng với tư thế cao đầu hơn , hiên ngang hơn con mái và một điểm nữa con chim trống là con chim lớn . Ta chỉ cần biết bắt con lớn về nuôi là được ...

 

Ðề: Tổng hợp các bài viết hay về Cu gáy

ẨN TƯỚNG CỦA CHIM CU

Hôm nay Nguyên sẽ trình bày về những tướng lạ hay còn gọi là ẩn tướng của chim cu ... để giúp cho những anh em mới làm quen với chim cu hay nói đúng hơn là mới tập nuôi chim cu có cái nhìn sâu sắc hơn về loài chim dân dã , mộc mạc này ... Đúng vậy một khi ta hiểu biết tường tận về cái hay , cái đẹp của chim cu thì chúng ta sẽ yêu quý chúng hơn phải không các bạn .

Thông thường khi ta đi đâu đó ... chúng ta vẫn thấy , vẫn gặp những con chim có ẩn tướng ... mà ta không biết đã bỏ qua ... có người nuôi trong nhà thấy xấu loại đi sau này khi biết thì đã muộn ... thật là đáng tiếc phải không các bạn ? .

1. Ẩn về giọng gáy :

Giọng gáy của chim cu thường na ná nhau về vần điệu ... chỉ khác nhau về âm ( thổ - kim - đồng - sấm ) ... nên khi ta muốn phân định được ta phải thật tập trung lắng nghe thật kỹ thì ta vẫn thấy có sự khác biệt dù chỉ là điểm nhỏ thôi ... Theo như Nguyên chim nghiệm thì những con chim ẩn về tiếng gáy đều ở dạng khá hay ( dù cho tướng mạo có xấu xí ) .

- Cục -cục - cù , cục - cục - cù .... gáy rất nhanh .... Nguyên tạm dịch là " chụp - chụp - ô , chụp chụp ô " ... loại này đa phần rất hay .

- Cục - cú - cu - cu ... âm thứ hai " cú " cao vút , âm thứ ba và thứ tư thường ... Nguyên tạm dịch là " Tu quét ki ô " ... loại này con nào cũng xuất sắc ... và rất dà rừng ... không sợ gì cả ...

- Cục - cu - cú .... hai âm đầu thường , trung bình nhưng âm thứ ba thì cao vút ... cái này Nguyên không giải mã được .

- Gáy hai giọng : lúc đầu thì gáy rất to ...nhưng khi bổi nhập tàn thì lại gáy nhỏ giọng ... dụ ... có người lại cho là chim gáy " tiếng trống và tiếng mái " .... nhưng nghe thì không đã đúng không các bạn .

2. Ẩn về giọng gù :

Chỉ có gù cà lăm là số 1 ... khi nó gù ta nghe như nấc nghẹn , nghẹn ngào cù , cù , cù ... cụ ... cái giọng gù này làm cho bổi tức hay nghe lạ đến chọc ... vây quanh rất đông .

3. Ẩn về cái cổ khi gù :

Như các bạn cũng đã biết chim cu gù có các kiểu như sau :

- Gù cao đầu ... dở cái đầu thật cao bửa xuống ... phát nào ra phát đó .
- Gù thấp đầu hay gù gật gật .... cái đầu nhúc nhích vừa phải .
- Gù nghiên đầu ... khi nhìn nó cà lĩa , cà lĩa ...
Còn đây là những ẩn tướng khi gù :
- Gù thẳng đầu ... cái cổ thẳng đơ , suông được mà vẫn gù được .
-Gù dấu cổ .... khi nó gù cứ rút cái đầu , dấu dưới bụng , càng gù càng thò đầu sâu vào trong , co vào dưới lườn ... mai bổi vô địch .
- Khi gù dở cánh , khi gù xòe đuôi ... hay dở tùy con .

4. Ẩn về màu sắc :

Thông thường thì màu sắc của chim cu hơi na ná nhau , có con có bộ lông hơi sậm một tí , có con sáng hơn một tí ( nhiều nghệ nhân lớn tuổi lại cho rằng những con có màu sắc hơi sậm thì nuôi lâu nổi hơn và nó cũng thường bị bệnh đau mắt hơn ... sau một thời gian dài chiêm nghiệm thì điều này không đúng ... chúng đau mắt là do chúng ta vệ sinh lồng , cóng nước không sạch sẽ chứ không liên quan gì đến màu sắc lông sậm của nó ) ... cũng tùy vào thổ nhưỡng của từng vùng mà chim có màu sắc lông và thân mình khác nhau ... cả ba miền Bắc - Trung - Nam đều khác nhau ... bên cạnh đó lại xuất hiện những con chim có màu sắc lông khác xa với đồng loại ... cái này có lẽ do đột biến nhiễm sắc thể ... có lẽ do tạo hóa ban tặng những hình tượng vô cùng quý và hiếm như anh em trên diễn đàn gọi đó là " hàng độc "...

- Chim có bộ lông trắng phau hay hơi trắng một tí : những con chim được gọi là " Bạch tạng " này đa phần có mỏ và móng màu hơi đỏ ... ai cũng cho rằng loại này là chim dữ ... Nguyên không biết nó dữ cỡ nào nhưng đa phần khó bắt bổi , chỉ bắt được những con bổi thật dữ ... chứ bổi thường thì không dám lại gần ... có lẽ do bộ lông " độc nhất vô nhị " của nó làm cho bổi mất hồn bay mất .

- Chim có màu lông gần như đen : loại này sống trong rừng sâu , rất nhác ... lúc trước cũng có người bắt được đem về nuôi 7 năm không nổi sau đó nó bị chết khác ... thật uổng .

- Chim có bộ lông hơi đỏ nhìn từ xa trông đỏ chót ... loại chim này thường có ở Campuchia .

- Chim xám , chim bông ... hay dở tùy con .

Còn đây là những ẩn tướng của lông :

- Ẩn lông trắng nơi vùng đầu : loại này đa phần hay , gáy đủ bài bản , đổi giọng liên tục ...

- Ẩn lông trắng nơi cánh hay gọi là dán cánh ... những con chim dán cánh thường có nước gù dai dẳng ( gù hậu tốt ) , càng về khuya càng gù dữ ... loại này thường làm bể mồi . Nhưng các bạn nên để ý con có lông trắng dấu hay ẩn vào trong thì hay hơn những con có lông trắng lộ toàn diện .

- Ẩn lông trắng nơi đuôi và trên mình thì thường ....

- Ẩn những chấm lông đen tròn nhỏ như những nốt ruồi đen nơi phao ... có người gọi đó là bông đích ... cái này Nguyên đã nhìn thấy nhưng vì nó là con chim mái nên không xác định được hay , dở ra sao .

DỊ ĐIỂU ...

Chim cu thì đâu đâu cũng có từ Bắc chí Nam , mỗi vùng đều có con hay con dở , ngoại hình cũng vậy , có loại to con có loại nhỏ con ... Hôm nay Nguyên sẽ trình bày cho các bạn về ẩn tướng nơi thân mình của chim cu .

1. Chim có thân mình dài : là loại chim mà đa phần ai ai cũng thích nên trong dân gian thường gọi là chim mình bắp chuối ... loại này đa phần rất bền bĩ nhưng khi quan sát ta cần xem xét kỹ hơn ...các vấn đề khác , không nên nhìn một điểm mà đánh giá sự hay dở của một con mồi ... Nguyên ví dụ :" Đầu vuông - mình chuối - đuôi lao ."... đây lại là câu thiệu mà chỉ có những người tâm huyết mới được trao truyền ... cho nên nếu chỉ có mình bắp chuối vẫn chưa đủ .

- Mình dài + đuôi lao ...... ưu tiên 1 .
- Mình dài + đuôi thường .... hay dở tùy con .
- Mình dài + đuôi xòe ..... loại ... được cho là thất cách .

2. Chim có thân mình ngắn : đa phần loại chim mình ngắn đều rất nhỏ con có vùng gọi đó là giống chim sẻ . Tuy nhỏ con nhưng cũng có những con rất hay ... nếu nói về sự bền bĩ khi đi rừng thì nó không chịu nổi những con có thân mình dài và lớn con .
- Mình ngắn + đuôi lao ... loại này cũng được chọn làm ưu tiên hàng đầu .
- Mình ngắn + đuôi thường ... hay dở tùy con .
- Mình ngắn + đuôi xòe ... loại ... nuôi tốn lúa .

3. Chim có thân mình vuông : loại chim có thân mình này thường rất bệ vệ như võ tướng mặc giáp sắt vậy ... nhưng loại chim có thân mình vuông này hơi khó tìm .
- Mình vuông + đuôi lao .... số 1 .
- Mình vuông + đuôi thường ... khá .
- Mình vuông + đuôi xòe ... loại .

Tóm lại : khi chọn chim nuôi thì con nào nuôi cũng được , cũng gáy cũng gù ... nhưng để có một con chim hay , nổi tiếng , vang danh một vùng ... nào là bền bĩ , nào là tinh khôn , có biệt tài dụ bổi ... thì nhất định chú chim đó phải có cấp mình dài và bộ đuôi lao .

Đặc điểm của những con mồi có bộ đuôi lao hay vót lại là : Rất điềm tĩnh - không háo thắng - không lội -không tung ra cắn bổi - chỉ xoay xoay trên cầu mà gáy mà gù ... đây là nét đáng yêu của nó làm cho những nghệ nhân chơi chim gáy thèm mê mết ...

Ngược lại chim có bộ đuôi xòe thì chục con như một ... hay thì có hay nhưng khi bổi về gần thì cứ lao ra cắn mổ .... nên nó rất khó bắt bổi ... những người chơi chuyên nghiệp không bao giờ chọn nuôi loại này ... chỉ tốn lúa mà thôi .

Vậy thì ẩn tướng nó nằm ở đâu ?

Như các bạn cũng đã biết con người có dị tướng thì được gọi là dị nhân ... còn con chim có dị tướng thì cho là dị điểu ... và đây là những chú chim dị điểu mà Nguyên được biết .

1. Chim có thân mình dài thược ... nghĩa là nó dài hơn những con chim bình thường từ 10 cm trở lên ... loại này không cần xem quy cườm ... thường rất nhác , khó thành mồi nhưng khi thành mồi thì nó bắt bổi nhanh và nhiều không tả ... khó có con nào bì kịp ... nhưng lại có một nghịch lý là sau thời gian sung mãn thì nó xuống dần ... không còn bắt bổi nhiều như xưa nữa .

2. Chim có thân mình tròn vo y như ta lấy hai cái dĩa ụp lại ... có người gọi đó là mình quy ... loại này nuôi lâu nổi vô cùng ... nhưng khi thành mồi thì khó có con mồi nào theo kịp nó về trình độ bắt bổi ....

ĐÔI CHÂN CHIM CU NÓI LÊN ĐIỀU GÌ .

Chân chim cu đa phần đều rất giống nhau về hình thức bên ngoài , con nào cũng có 3 ngón trước và 1 ngón sau ... tuy vậy nhưng khi ta đi sâu vào từng khía cạnh thì lại có sự khác biệt dù đó chỉ là một điểm nhỏ mà thôi ... đối với một số nghệ nhân chuyên lựa chim mồi bằng đôi chân " lấy chân làm gốc " thì những điểm tưởng chừng như vô cùng nhỏ đó ... lại là chuyện vô cùng lớn ...

Hôm nay cũng hơi rảnh một tí Nguyên xin phân tích sơ lược về đôi chân ấy nhé ! Những màu sắc của những loại chân đó nói lên điều gì ... chúng ta hãy cùng nhau chiêm nghiệm nhé :

Thông thường chân chim cu có 3 loại : Chân khô - chân ước hay còn gọi là chân sáp - và chân thường không khô cũng không ướt .

- Đối với loại chim có đôi chân khô mặc dù chim vẫn còn tơ nhưng đôi chân lúc nào cũng nổi lên một màu phấn trắng ( hơi trắng ) nhưng khi về già thì nổi vẫy lên như sừng khi ta mới nhìn vào trông nó " gai góc lạ lùng " đa phần những con chim có màu chân khô này đều hay cả nhưng hơi chứng một tí khi mới tập lên mồi ... một khi đã làu thì chơi như ý .

- Chân ướt hay còn gọi là chân sáp : khi ta nhìn vào trông nó láng bóng như được phủ lên một lớp dầu bóng trông rất đẹp mắt ... đối với loại chân này nếu nhỏ thì thường nhưng chân to thì đa số đều hay và rất bền .

- Chân bình thường : tài nghệ cũng tầm thường .

Bên cạnh đó thì màu sắc của chân chim cũng nói lên rất nhiều điều một con chim tơ sẽ có màu chân ra sao ? còn con chim già thì thế nào nhỉ !

- Màu đỏ tím + chân mềm mại ( dùng tay bóp vào có cảm giác non trẻ ) loại này là chim tơ thường có tuổi đời từ 1 đến 3 tuổi .

- Màu đỏ + chân không mềm không cứng ... loại này có độ tuổi từ 4 đến 7 tuổi .

- Màu đỏ pha tím bầm + chân cứng ... loại này từ 8 đến 12 tuổi .

- Màu đỏ tím bầm + chân khô khốc + nổi sừng ... loại này có tuổi đời từ 13 đến 17 tuổi

- Màu đỏ gạch ( như màu của con tôm luột ) loại này quá già ...

VẪY CHÂN CHIM CU

Cũng tùy vào từng vùng từng miền mà các nghệ nhân nuôi chim cu có cách nghĩ và cách chọn lựa chim hay về nuôi ... không ai giống ai ... có một số nghệ nhân khi chọn chim gáy về nuôi chỉ nhìn vào đôi chân , màu sắc chân , vẫy chân , móng chân ... Nguyên thiết nghĩ " đây cũng là một môn nghệ thuật chọn lựa vô cùng độc đáo và có sự chính xác cao ... " . Lại có người chọn nuôi mồi qua giọng gáy , nghe giọng gáy biết con mồi đó bắt bao nhiêu bổi ... đây quả là cao siêu ... cái này thì Nguyên bó tay ... vì anh này là người Campuchia ....

Sau khi tìm hiểu và chiêm nghiệm thực tiễn Nguyên nghiệm ra một điều rằng tất cả các vấn đề đều có mối tương quan với nhau " Có cái này ắc sẽ có cái kia " .
Nguyên ví dụ : Một con mồi được cho là gù nhiều thì nó phải có các đặc điểm sau đây :

1. Khổ cườm phải to bản vuông rộng hay sa cườm .

2. Các hạt cườm phải đóng khít , đóng dầy , hạt cườm phải vuông ...

- Cườm đen nhiều ... đối với loại chim có bộ cườm đen .
- Cườm vàng đóng cao và sa xuống vai ... đối với loại chim có cườm trắng nhiều .
- Chỉ có một dường cườm vàng lót chân ... đối với loại cườm trắng vuông to hạt .

3. Lông quy phải đóng thật dầy ... quy 4 tần hay phủ bì .
Sau khi quan sát cả 3 vấn đề trên bạn mới có thể đánh giá được con mồi đó gù nhiều hay ít .

Nhưng khi ta xem chân thì sao ?

1. Màu sắc của chân ... chọn con có màu chân hơi khô hay nói đúng hơn là lúc nào cũng mang một lớp phấn trắng phủ bên ngoài ...

2. Vẫy chân : vẫy phải ngắn - đóng khít ... càng nhiều vẫy cáng tốt ...

3.Hình dáng của vẫy thì chọn : " Nhất giao long - nhì xoăn ốc - tam vẫy chẻ " .

Thật ra thì hai cách nhìn nhận trên đều đúng cả ... tùy vào từng người chơi mà có cách lựa chọn cho riêng mình . Nhưng các bạn nên nhớ rằng một chú mồi hay thì phải hội tụ nhiều điểm tốt cộng lại chứ chỉ tốt một hai điểm mà cho con đó là hay ... thì phải xem lại .

Nguyên ví dụ : Một con mồi hay thì phải là con mồi biết bắt bổi , phải biết nó may bổi cỡ nào .... sau đó mới đánh giá :

1. Mỏ .... tốt .
2. Mũi ... tốt .
3. Mắt ... tốt .
4. Màu mắt ... tốt .
5. Chỉ dàm ... tốt .
6. Đầu ... tốt .
7. Bộ cườm ... tốt .
8. Ức hay ngực ... tốt .
9. Thân mình ... tốt .
10. Lông quy ... tốt .
11. Bộ đuôi ... tốt .
12. Phao ... tốt .
13. Chân ... tốt .
14. Móng ... tốt .
15. Lông mình ...tốt .
16. Các ẩn tướng kèm theo .

Nếu mà tìm được con mồi có nhiều điểm tốt ... thì quá hoàn mỹ ... nhưng Nguyên e rằng hơi khó ... nhưng nếu bạn là người có duyên trong nghề ắc hẳn sẽ tìm được ...
Theo quan niệm của Nguyên thì khi chọn mồi ta nên châm chế - bù qua cấn lại ... xem xem nó nằm ở khoảng 8 đến 10 điểm là quá tốt rồi .

 

Ðề: Tổng hợp các bài viết hay về Cu gáy

NHẤT THỔ - NHÌ KIM - TAM ĐỒNG - TỨ SẤM .

Những nghệ nhân ngày xưa vẫn nói với nhau rằng " Nhất thổ - nhì kim - tam đồng - tứ sấm " đây cũng là câu thiệu và nó còn là kim chỉ nam dẫn đường chỉ lối cho những nghệ nhân chọn lựa giọng gáy của chim cu .... và cũng lấy đó làm căn cứ để huấn luyện mồi sau này .

Nhưng đối với thế hệ chúng ta bây giờ thì câu thiệu ấy cũng đã có sự đảo lộn trật tự ... tuy không nhiều ... phải chẳng theo dòng thời gian vạn vật đều đổi thay ...

Các cụ vẫn nói với nhau rằng tao không biết mồi hay dở ra sao hể chịu gáy gù là tao mang đi một lác thì cũng có 5 đến 7 con bổi đem về ... chứ bây giờ mà đi quanh xóm , quanh làng kiểu đó chắc là về tay không ... nên ai muốn bắt 5 -7 con thì chịu khó đi rừng thật xa , những vùng bổi chưa trận ... cho nên theo ngày tháng con cu bổi nó cũng khôn dần lên ... trong tất cả các loài chim mà Nguyên biết thì không có loài chim nào tinh khôn như loài chim cu cườm này cả ... các bạn hãy điểm danh nhé !

- Chích chòe than .... lúc trước thấy nhan nhãn , quanh xóm quanh làng ... cứ sáng sáng , chiều chiều lúc nào cũng nghe chim hót vậy mà giờ đây ..... chỉ nghe chúng hót ở trong lồng mà thôi .

- Chích chòe lửa ... hiện giờ chỉ còn trong rừng sâu chứ rừng chồi thì cũng đã hết sạch .

- Khướu ....không còn nghe tiếng hót mỗi khi ta đi đến bìa rừng ...

- Đa đa ... mất dạng ... không còn nghe ta tà tả tà tà ...
- Chào mào đích đỏ lúc trước đậu bầy bầy ... mà giờ đây .... cũng mai một thưa dần ...
- Sáo .... cũng thưa dần ..
- Bồ cắt thì dạo này nhiều nghen ... sao không ai bắt hết vậy .

Chỉ có loài chim cu đất là còn nhan nhãn ... vì chúng trận quá không bẫy được ... lúc trước Nguyên cũng sợ mấy ông giật lưới bắt hết nhưng ... có người sống bằng nghề giật lưới ba đời ( từ thời ông nội đến đời cháu ) mà vẫn không hết bổi ... nó bể lưới , bể mồi , bể lụp , bể dò ....

Quay về chủ đề chính nhé ! Tùy vào từng địa phương mà có cách gọi khác nhau ... rồi có các cách xếp hạng cũng khác nhau .... chẳng hạn ở miền Bắc thì anh em rất ưa chuộng con thổ đồng , còn ở miền Trung thì chọn con sấm thổ và miền Nam cũng chọn con sấm thổ .... Ngoài sự tinh khôn , bền bĩ , mưu lược thì con chim gáy giọng thổ là con chim lì nhất , đá lộn dữ nhất ... Cho nên thổ vẫn ưu tiên hàng đầu .
Kế đến là con sấm đồng ...loại này gáy vang vang ... nghe đã nhưng nó chơi không đã bền bằng con thổ ...

Tiếp nữa là con sấm và sau cùng là con son hay kim .... cái anh son hay kim thường rất hay vào buổi sáng và buổi chiều chứ trưa là xếp cánh nằm chơi ....

Cho nên những nghệ nhân đi rừng chuyên nghiệp đi một tuần thì bao giờ họ cũng mang theo 3 đến 4 con mồi : con thì gáy giọng thổ , con thì giọng đồng , con thì sấm , con thì kim .... ba con sấm , đồng , kim hay son thi nhau thay đổi luân phiên ... chứ anh thổ là chủ lực ... đấu suốt .... qua đó ta mới thấy được cái chổ bền bĩ của con mồi thổ .

 

Ðề: Tổng hợp các bài viết hay về Cu gáy

NGỦ HÀNH SINH KHẮC

Thú thật với các bạn lúc trước Nguyên cũng đã nghiên cứu đến sự " sung - khắc " của giọng gáy chim cu ... nhưng công trình ấy theo thời gian không có một đáp số nào hợp lý cả ... nên đôi khi Nguyên tự nhủ hay là mình chưa đủ trình độ để chiêm nghiệm điều đó ... chắc là vậy ... nên cũng đã nhiều lần Nguyên tầm thầy học " đạo " ... nếu ta hiểu được vạn vật biến hóa , hiểu được quy luật của đất trời ... càn khôn vạn vật biến đổi ra sao thì cái chuyện " sung khắc kia " đâu là gì ... nhưng Nguyên vẫn chưa tìm được minh sư ... đó mới là chuyện đáng nói đúng không các bạn ...

Vẫn biết rằng vũ trụ này vốn rất bao la và muôn trùng biến hóa ... vạn vật cũng thay đổi theo thời gian ... nên giọng gáy của chim cu cũng biến đổi dần .... từ bốn giọng cơ bản " Thổ - kim - đồng - sấm " theo thời gian những giọng gáy cơ bản ấy đã biến ra .... ôi ! quá trời .... để xem xem :

- Anh gáy giọng thổ : thì có thổ rặc , thổ đồng , thổ bọng , thổ lùm , thổ dế , thổ sấm ( sấm thổ ) ... chỉ một giọng thổ mà đã sinh ra quá trời giọng như vậy ... thế thì anh gáy giọng đồng , giọng sấm , giọng kim ... khi biến hóa cũng đâu có thua kém gì ...

Còn nói về ngũ hành : gồm có " Kim - mộc - thủy -hỏa - thổ "

- Tương sanh thì như sau : Thủy sanh mộc , mộc sanh hỏa , hỏa sanh thổ , thổ sanh kim , kim sanh thủy ... cái vòng tròn ấy cứ luân chuyển trong ngũ hành .

- Tương khắc thì như sau : Thổ khắc thủy , thủy khắc hỏa , hỏa khắc kim , kim khắc mộc , mộc khắc thổ ... cũng luân chuyển không ngừng theo thời gian ...
Nếu ta đem con chim gáy giọng thổ vào thổ
Đem con gáy giọng kim vào kim
Đem con gáy giọng sấm vào hỏa .
Đem con gáy giọng đồng vào thủy ( e không hợp lý ... nếu đem con giọng đồng vào mộc thì cũng không được ) . Đường nào cũng dư một cung , không hợp lệ ... nên ... bỏ cuộc ....

- Nếu ta đem bốn giọng gáy trên đưa vào tứ đại chủng : thổ - thủy - hỏa - phong ... thì nghe êm hơn một tí .

Anh gáy giọng thổ cho vào thổ ( hợp lý )
Anh gáy giọng sấm cho vào hỏa ( hợp lý )
Anh gáy giọng đồng cho vào phong hay thủy đây ... cái này phân vân quá ...
Anh gáy giọng kim thì cho vào thủy hay phong ... cũng đang phân vân ...

... Rồi những anh đồng pha , thổ pha , sấm pha , kim pha .... ta bỏ vào đâu ... bó tay ...

 

Ðề: Tổng hợp các bài viết hay về Cu gáy

NIỀM ĐAM MÊ

Đúng vậy ... không kể bạn là ai _ bạn đang làm công việc gì ... nếu bạn thử , tập nuôi chim cu cườm ... thử đi bẫy vài chuyến cùng bạn bè .... bảo đảm không sớm thì muộn bạn sẽ bị ba tiếng " cù cú cu " kia cuốn hút cho mà coi , nó sẽ làm cho bạn mê mẫn ... mà một khi đã sa chân vào thì khó mà bỏ được .

Có những cụ đã ngoài 80 tuổi , biết nuôi chim cu từ lúc mới 12 - 13 tuổi đến giờ ... trong cuộc đời đã xảy ra biết bao nhiêu chuyện thăng trầm ... nào là chiến tranh , ly loạn , đã bao lần mồi hay chết mà vẫn không sao bỏ được cứ " thua keo này là ta gầy keo khác " .... đến nổi bà xã ở nhà cũng bó tay luôn ... có nhiều bà đòi ly dị , bắt chọn lựa một là tôi , hai là cu ... ông chọn cái nào thì phải nói cho ra lẻ ... rồi cũng có nhiều bà xã nói xéo nói xiên ... " Này cái ông kia ông mê chim cu quá ... ông cứ ôm cái con cu của ông mà sống nghen ... rồi ông kêu cái con cu của ông nó nấu cơm , giặc đồ cho ông nghen ... tối đến thì ông ôm cái con cu của ông mà ngủ mà ngủ nghen ... đừng có mò sang đây ... " , bị cấm , bị trêu , bị la ... mà vẫn không sao bỏ được ... khi còn sức thì ta đi rừng ... lúc về già thì nằm võng nghe nó gáy ... có hữu tình hay không .! .

Lại có nhiều người nuôi rất nhiều mồi nhưng do thiếu kinh nghiệm nên chỉ nuôi toàn mồi dở ... khi đi rừng nhiều lần mà bắt bổi không được ... đăm ra nản ( một phần vì quê với bạn bè , một phần vì kinh tế ) .. khi về đến nhà kêu bán đổ bán tháo và quyết định phen này ta " nhất quyết " giải nghệ luôn ... nhưng chỉ " giải " được vài tháng là lại đi tầm về nuôi ... cho vui nhà vui cửa ...

Người ta vẫn nói vơi nhau rằng : giọng cu gáy đượm buồn , nó mộc mạc , giản dị như những người chân quê ... hiền lành chân chất ... nhưng đối với những người mê cu gáy thì lại cho rằng : ngoài cái " mộc mạc - giản dị - chân quê " thì giọng gáy của chim cu rất chi là hùng dũng , oai phong ... cứ nhìn cái cổ phù phù , cái đầu gật gật của nó khi gù là khoái rồi ... nhìn bộ cườm của nó chẳng khác gì ngàn ánh sao lấp lánh ... cũng chính vì vậy mà nó đã làm điên đảo biết bao nhiêu kẻ si tình ...