Chim yến hót - một thú chơi tao nhã

Các bạn chơi chim yến Kanari thân mến!

Mình mở thêm Topic này để ace (anh chị em) cùng bàn bạc xem nuôi và chơi yến hót như thế nào nhé. Mình muốn topic này chia làm hai phần: Phần đầu chúng ta cùn bàn về kỹ thuật nuôi chim yến hót nhằm giúp các bạn mới tiếp xúc, mơi chơi chim yên nắm được những kiến thức và kỹ thuật cơ bản để nuôi được những con chim yến Kanari sống mạnh khỏe, cho chúng ta sản phẩm là tiếng hót tuyệt vời của nó.Phần hai sẽ bàn về nghệ thuật chơi yến hót và tính văn hóa của nghệ thuật chơi chim.
Nếu các bạn đồng ý như vậy mình sẽ cố gắng trình bày những kinh nghiệm bản thân trong quá trình nuôi chim yến hót Kanari từ năm 1980 đến nay để giúp các bạn mới chơi có được những kiên thức cần thiết nhất, cơ bản nhất như một sự nhập môn của nghề chơi này. Cũng xin phép các bạn đã chơi lâu năm và nhiều kinh nghiệm, mình làm việc này đối với các bạn chắc là nhạt nhẽo lắm và xem như đánh trống qua cửa nhà sấm, chỉ hy vọng nó giúp ích chút gì cho ace mới chơi còn bỡ ngỡ. Mong các bạn bớt chút thời gian cùng thảo luận để mọi người cùng chơi vui vẻ. Chúng ta bắt đầu nhé.

Bài 1

ĐẶC ĐIỂM SINH LÝ CHIM YẾN HÓT CANARI
Có lẽ con chim yến hót đã vào Việt Nam ta lâu lắm rồi, vì thế trong Truyện Kiều cụ Nguyên Du đã viết rằng:
"Xôn xao ngoài cửa thiếu gì yến oanh"
Trong bài về mẫu Liễu Hạnh cũng có đoạn như sau:
“ Cảnh như vẽ
Gió hây hây
Hoa đào mỉm miệng liễu giương mày
Trong bụi oanh vàng kêu ríu rít
Đầu nhà én (yến) đỏ hót hay”
Tuy nhiên trong nhiều tài liệu hiện nay người ta cho rằng quê hương của chim yến hót ở đảo Canaries thuộc Đại Tây dương và đảo Acores thuộc nước Bồ Đào Nha, mới du nhập vào Việt Nam chừng 100 năm nay.
Chim yến hót thuộc nhóm chim nhỏ, ăn hạt nhưng cũng ăn những chế phẩm từ động, thực vật như bôt trứng, sâu và côn trùng nhỏ. Chiều dài từ đầu mỏ đến chót đuôi từ 16 đến 18cm, cao từ 6 đến 8 cm, nặng 28 đến 35g. Bộ lông nguyên thủy màu xanh xám loang lổ, trong quá trình từ thế kỷ 16 đến nay người ta đã lại tạo được những giống yến có màu lông rất đẹp, tập trung vào 4 màu chính là vàng, đỏ, trắng và xanh. Từ bốn màu này nhiều nhà nuôi yến lại lai tạo ra Isavel, Agad, hoàng tuyết (hoàng phủ), đỏ tuyết (đỏ phủ)…nói tóm lại về sự mong ước lai tạo ra được những giống yến có màu sắc đẹp chưa dừng lại.
Do được thuần hóa nhiều thế hệ nên chim yến có một vài đặc điểm tâm, sinh lý đã thay đổi nhiều so với chim hoang dã:
-Tâm lý ổn định, ko sợ người vì thế chim yến ko có khái niệm chim mộc, chim thuần.
-Chất lông chim yến có độ thấm nước cao hơn chim hoang rất nhiều.Chúng ta cần nắm vững đặc điểm này để có phương án tắm nước phù hợp cho chim yến trong những thời kỳ thời tiết có biến động để tránh vô tình gây bệnh cho chim.
-Sức chịu rét kém tổ tiên của chúng rất nhiều vì đã sống quá lâu ở miền nhiệt đới.
-Chim yến dễ mắc bệnh hơn chim hoang.
-Màu lông dễ bạc nếu ko có chế độ chăm sóc hợp lý.
Đó là năm đặc điểm mà bất cứ bạn nào cũng có thể nhận ra sau một thời gian nuôi yến hót.
Bài này tạm dừng ở đây nhé. Các bạn nên đọc tham khảo bài của các bác:
* BlackCanary
-Thức ăn hàng ngày cho yến.
-Cách làm cám cho yến hót.
* Hưng Canari
- Đôi điều về chim yến
* ngoctuan
- Từ chim hoang dã thành chim yến nhà
Bác nào tâm huyết với loài chịm yến hót xin hãy vào cùng thảo luận chia sẻ với mọi người.
Bài sau chúng ta bàn về “thức ăn và chế độ dinh dưỡng cho chim yến” nhé.
Thân ái chào ace!

 

Ðề: Chim yến hót - một thú chơi tao nhã

Rất vui vì cụ đã đến sinh hoạt ở box Yến Hót!
Mong rằng cụ thường xuyên viết bài chia sẻ/hướng dẫn ace mới tập chơi yến. Mình thấy rằng mem box yến đang rất quan tâm/gặp khó khăn về bệnh sưng chân, giữ mầu cho yến, yến sinh sản cụ cố gắng bớt chút thời gian viết bài chia sẻ/gợi mở/giúp đỡ ace.
Xin cảm ơn cụ!

 

Ðề: Chim yến hót - một thú chơi tao nhã

chào chú Lâm Kiệt. Lâu lắm cháu mới thấy phong trào yến hót mới sôi nổi như thế này. Nếu có thêm chú và nhiều ace nuôi yến hót trên cả nước cùng nhau tham gia bàn luận trao đổi thì cháu tin chắc phong trào sẽ ngày càng phát triển. Cháu đang rất mong chờ các bài viết của chú về thú chơi này. Chúc chú và gia đình luôn mạnh khỏe.

 

Ðề: Chim yến hót - một thú chơi tao nhã

Bài 2

THỨC ĂN VÀ CHẾ ĐỘ DINH DƯỠNG CHO CHIM YẾN HÓT.

Sovới các loại chim khác thức ăn của chim yến phức tạp hơn một chút. Thông thường bất kỳ người nuôi yến nào cũng biết thức ăn của yến là kê + vừng + hạt cải và một số loại hạt nhỏ khác là phần quan trọng nhất, trong đó hạt kê là thành phần chủ đạo. Cùng với thức ăn hạt chúng ta thường hay cho yến ăn thêm trứng hoặc những chế phẩm từ trứng và một số loại rau củ khác. Bây giờ chúng ta bàn từng phần nhé.
A-Thức ăn hạt.
Trong thực tế chim yến có thể chỉ ăn hạt kê nhưng người ta thường hay pha trộn kê với một số loại hạt khác. Bản thân mình thường trộn hỗn hợp như sau:
- Kê nhỏ đỏ trắng đều được 70%Tính theo khối lượng gam hoặc kg
-Vừng (đen hoặc trắng đều được) 15%
-Hạt cải bẹ 10%
-Hạt cỏ may 5% Hạt này về cuối thu phải tự ra đồng khai thác, ko có ai bán cả. Chim yến rất thích ăn loại hạt này.
B-Bột gạo trứng.
Trong trường hợp chỉ nuôi 1 con yến để chơi thì ko nên làm bột này mà nên cho ăn 2 ngày một bữa nửa quả trứng cút hoặc một miếng nhỏ trứng gà hoặc vịt là được. Không nên ngày nào cũng cho chim yến ăn lòng đỏ trứng gà. Nếu bạn nuôi hai ba cá thể yến trở lên thì hãy làm bột cho chim ăn.
Bột gạo ko xay mịn mà dùng cối xay hạt kiểu dao chém ngang để xay được loại bột lẩn dẩn như bột cà phê là được với tỷ lệ như sau:
-Gạo xay bột 1 bò
-Lòng đỏ trứng vịt luộc kỹ 3 cái
-Lòng đỏ trứng gà luộc kỹ 4 cái
-Khoáng chất 5 gam
Thao tác: Luộc kỹ trứng gà, vịt bóc lấy lòng đỏ bóp lẫn với bột gạo và bột khoáng rồi tãi ra mâm nhôm rồi sấy nhẹ ở nhiệt độ dưới 60 độ C hoặc phơi khoảng 2 giờ là được. Vì trong trong lòng đỏ trứng có nhiều chất béo nên khi phơi còn nóng,sờ tay vào tưởng như còn ỉu, để nguội sẽ có cảm giác khô. Sau khi phơi để nguội cho vào túi nilon hoặc lọ kín cho chim ăn dần.
Có không ít người nghĩ là phải cho yến ăn trứng gà mới tốt. Thực ra cho chim ăn quá nhiều trứng gà là làm hại nó. Đó là một trong những nguyên nhân dẫn đến chim xưng chân ko thể nào chữa được. Chúng ta sẽ thảo luận kỹ vấn đề này trong bài Một số bệnh ở chim yến hót.
Sau đây chúng ta khảo sát một chút về sự so sánh thành phần giữa trứng gà và trứng vịt.
“ Đem so sánh trứng gà và trứng vịt sẽ thấy được những điểm khác biệt rõ ràng.
Trong 100 gam trứng vịt cung cấp khoảng 185 đơn vị calo, trong khi đó ở trứng gà con số này là 149 đơn vị calo. Hàm lượng tinh bột ở trứng gà và trứng vịt tương đương nhau (rất ít), hàm lượng protein ở trứng vịt cao hơn trứng gà. Những thành phần khoáng chất ở trứng vịt và trứng gà tương đương nhau.Trong 100 gam trứng vịt chứa 3,68 gam chất béo bão hòa so với con số này ở trứng gà là 3,1 gam. Chất béo không bão hòa ở trứng vịt nhiều hơn với trứng gà là 50%.
Các amino axit trong hai loại trứng này tương tự nhau nhưng ở trứng vịt có chứa nhiều hơn về số lượng. Các amino axit này có tên làthreonine, isoleucine, trytophan, leucine, methionine, lysine, cystine,tyrosine, phenylalanine, valine, serine, glycine, proline, aspartic acid,histidine, alanine, và arginine.
Các nhà khoa học đã nhận thấy rằng,trọng lượng của một quả trứng gà nặng khoảng từ 55 - 60 gam, trong đó vỏ của quả trứng chiếm 10%, lòng trắng chiếm 60% và 30% là lòng đỏ. Trong một quả trứng gà có chứa khoảng 11% là protein, lòng trắng trứng gà là nguồn cung cấp dồi dào vitamin B2, còn thành phần chủ yếu trong lòng đỏ của trứng gà là chất béo. Trong lòng đỏ trứng gà cũng có chứa 1.33 gam cholesterol trong mỗi 100 gam trọng lượng. Trung bình trong mỗi quả trứng gà có trọng lượng 60 gam thì có chứa 7.9 gam protein, 7.9 gam chất béo, 3.6 gam canxi, 1.32 gam phôt pho và 0.00126 g sắt.
Cần hiểu rằng, trong trứng có chứa một hàm lượng albumin nhất định, hàm lượng albumin này sẽ gây nên tác dụng " phản chủ" nếu bạn ăn trứng chưa chín kỹ.Mặc dù trứng gà là loại thực phẩm chức năng, tuy nhiên nếu ăn quá nhiều trứng gà cũng sẽ phải đối mặt với những rắc rối về mặt sức khoẻ.Dựa theo kết quả nghiên cứu của Hiệp Hội Tim Mạch Anh Quốc, các nhà nghiên cứu khuyến cáo rằng mỗi người không nên ăn quá 4 quả trứng mỗi tuần”.
Vì vậy việc dùng trứng chế biết thức ăn cho chim là một vấn đề phải tính toán cân nhắc ký lưỡng một cách khoa học,ko nên quyết định theo những suy diễn cảm tính.
C-Thức ăn rau, củ
-Chim yến rất thích ăn rau xalach nên thường mỗi ngày nên cài vào lồng yến một vài lá xalach để yến ăn. Trường hợp ko kiếm được xalach, yến có thể ăn lá cải bắp non, lá xu hào non, thậm chí cả lá rau muống nhưng ko mạnh mẽ lắm.
-Với chim yến hồng nên cho ăn bột gấc trộn lẫn bột trứng với tỷ lệ Bột gấc/ bột gạo trứng = 7%
-Hàng ngày mỗi cá thể yến hồng có thể ăn hết 3 đến 5 gam cà rốt tươi thái nhỏ như hạt tấm. Lưu ý khi cho yến hồng ăn cà rốt thì ko cho ăn xalach nữa.
Thưa ace mình đã trình bày hết phần thức ăn của yến. Bài sau chúng ta sẽ thảo luận về Nguyên tố vi lượng và cách chế biến bột khoáng cho chim yến.
Cũng xin thưa với ace thế này, mình còn chơi ở các diễn đàn khác nữa nên có thể mỗi ngày hoặc vài ngày mới vào diễn đàn được một lần, mong ace thông cảm. Rất mong ace có kinh nghiệm hãy mạnh dạn trao đổi chia sẻ với mọi người để cùng chơi.
Chúc ace có những con yến hay về giọng hót, đẹp về màu sắc.

 

Ðề: Chim yến hót - một thú chơi tao nhã

Bác ui! lần này bác làm cả khoáng cho yến nữa bác nhé. Cháu xin đăng ký trước càng nhiều càng ít ạ!

 

Ðề: Chim yến hót - một thú chơi tao nhã

Nuôi đi cụ ơi!
Nhìn nick của cụ thì chắc cụ nhiều "ca sĩ rừng xanh" rồi; làm thêm mấy "ca sĩ phòng khách" nữa đê, đảm bảo cụ mê mấy em này ngay.
p/s: hôm nào rảnh qua Paradise Văn Quán làm ly capuchino với tớ đê.

 

Ðề: Chim yến hót - một thú chơi tao nhã

Bài 3
KHOÁNG CHẤT CHO CHIM YẾN KANARI.
Thưa các bạn!
Hiện nay nhiều ace chơi chim chúng ta còn chưa biết dùng khoáng chất cho chim và cũng không coi trọng việc đó. Đó là một cách nghĩ rất sai lầm. Bời vì sự suy giảm thể lực của mỗi con chim theo thời gian là rất chậm nên đại đa số người nuôi chim ko biết đó là bệnh. Con chim ở ngoài thiên nhiên ăn thức ăn rất phong phú và tự điều chỉnh thức ăn cho bản thân, khi sống trong điều kiện nuôi nhốt dù ta có chăm chút thế nào cũng không thể so với khi nó sống tự do bên ngoài được nên thường thiếu rất nhiều chất trong khẩu phần thức ăn mà người nuôi chim không biết hoặc không quan tâm.Riêng với chim yến hót đã được con người thuần hóa từ lâu nên một phần đã thích nghi được với đời sống nuôi nhốt với những thức ăn do con người cung cấp nhưng vẫn có một phần bản năng ko thích nghi được.
Từ năm 1817 nhà điểu học Pháp Louis Vieillotđã nhận thấy có một số chim nuôi trong nhà như họa mi, yến hót (yến kanari),sơn ca… sau mấy năm tự nhiên có con rơi xuống chết. Sau đó ông nghiên cứu và biết rằng những con chim nuôi nhốt trong nhà thường bị thiếu một số nguyên tố vi lượng nên sức khỏe dần dần bị suy giảm, đến một lúc nào đó nó bị đột quỵ do suy tim, suy hô hấp, rối loạn thần kinh do thiếu calcium. Sau này tiến sĩ PaulWalton trong hiệp hội bảo vệ chim hoàng gia Scotland đã khẳng định quan điểm của Louis Vieillot là hoàn toàn đúng. Từ đấy người ta mới đặt vấn đề bổ sung nguyên tố vi lượng cho chim cảnh trong điều kiện nuối nhốt. Mãi đến thập kỷ 70 của thế kỷ XX Việt Nam ta mới bắt đầu có người chú ý đến vấn đề này, tuy nhiên đại bộ phận người chơi chim ở Việt Nam vẫn chưa biết gì về nó cả. Trong vòng vài chục năm gần đây mới có nhiều người biết đến việc này. Đầu tiên là những người nuôi yến hót sinh sản (đúc yến). Khi được bổ sung khoáng chất, yến đẻ đều, yến con ít chết, yến đực chóng căng và tránh được một số bệnh nguy hiểm. Tiếp theo đó là những người chơi họa mi chiến ở Hà Nội. Con họa mi chiến được nuôi đủ khoáng chất có thể lực dẻo dai và gan lỳ hơn rất nhiều vì bộ khung xương của nó cứng vững nên không ngại va chạm.Chim hót có khoáng chất sẽ xung mãn thể lực nên luôn hót gọi bạn. Có một điều đáng tiếc là các bạn biết dùng khoáng chất lại coi đó là một độc chiêu bí truyền nên thường giữ kín không phổ biến rộng rãi cho mọi người. Có lẽ tài liệu đầu tiên về khoáng chất được phổ cập ở Việt Nam ta là của ông Việc Chương. Tuy nhiên tài liệu này khá chung chung, ko đi đến chi tiết cho từng loại chim.
Vậy khoáng chất cho chim là gì?
Khoáng chất cho chim là một loại bột được chế biến từ một số hợp chất có chứa những nguyên tố vi lượng cần thiết cho đời sống sinh lý và cơ thể của loài chim.
Mỗi một loài chim cần có một loại khoáng chất phù hợp với yêu cầu của nó. Có loại rất đơn giản như đối với chim cu gáy chỉ cần cát vàng + đất đỏ với một ít Vitamin B1 là đủ. Có loại rất phức tạp như đối với yến hót Kanari hay Họa mi, chích chòe chẳng hạn. Do ở đây đang nói về yến kanari nên mình đưa ra công thức chế biến khoáng cho chim chim yến.
1- Đất sét xám 10% (Mình thường dùng loại đất sét xám lấy ở Phú Thọ. Loại đất này có người dùng lá sim hun lên rồi ăn như ăn bánh, ko biết trong nam có loại đất này ko?)
2- Đất đỏ 20% ( Loại đất này lấy ở Tây Nguyên như Công Tum, Dak Lak, Đà Lạt… là rất tốt. Vùng miền đông nam bộ cũng có đất đỏ nhưng không được bằng đất Tây Nguyên. Ngoài bắc có đất đỏ Lục Ngạn, đất đỏ núi Tiên Bắc Ninh cũng dùng được nhưng ko bằng đất miền đông nam bộ)
3- Bột than củi 25% (Tốt nhất là bột than gỗ ổi, nên tránh than xoan và than lim vì có độc tố. Trong bột than có một lượng muối Kalyrất lớn. Nguyên tố này cùng với Natri trong muối ăn gắn kết Calci tạo ra kết cấu mô xương làm cho xương cứng vững đồng thời nó cũng duy trì sự làm việc ổn định của hệ thần kinh. Nếu muốn giữ màu cho chim yến đỏ hãy thay than gỗ bằng than của quả ổi xanh phơi khô, đốt hồng lên, nhúng nước được loại than đen kít)
4- Bột mai mực 24% (Đây là chất giàu Calci,thành phần chính cấu tạo mô xương, nó cũng cung cấp một lượng NaCl đáng kể)
5- Cát đen đãi sạch 5% (Dùng cát đen đãi sạch nước bẩn, khi nào thấy nước thật trong thì được, đem phơi khô. Trong cátcó hợp chất của nguyên tố Silic và nguyên tố Alominhium cùng với nhiều nguyên tố khác)
6- Đường Glucoza 8% (Mua ở hiệu thuốc tây. Tăng năng lượng cho chim)
7- Calcium loại viên 400đv (Tỷ lệ loại này3200đv/kg khoáng chiếm khỏang 2%. Mua ở cửa hàng thuốc tân dược)
8- Vitamin B1 5% (mua ở cửa hàng thuốc tây về giã nhỏ ra. B1 có tác dụng ổn định thần kinh, giảm đau và làm tăng cường sự trao đổi chất, tăng cường đào thải các Acid có hại trong cơ thể động vật)
9- NatriClorua 1% (Cái này là muối ăn nhà ai cũng có).
Tất cả tỷ lệ trên tính theo đợn vị khốilượng ( gam hoặc kg ).

Tất cả tán nhỏ trộn đều với nhau, phơi thật khô ( riêng đất có thể rang qua để diệt mầm nấm, khuẩn), bảo quản chống ẩm tốt có thể để dùng trong nhiều năm không hỏng. Tỷ lệ trộn khoáng vào cám là 1%nghĩa là cứ 1kg cám trộn vào 10g khoáng. Đối với chim yến đẻ tăng lượng lên1,5%.
Bột khoáng chất tránh cho chim hiện tượng tự nhiên lăn xuống chết, chim mẹ vặt lông chim con ăn vì thiếu chất, chim trống ko căng lửa, chim mái đẻ chóng tàn, yến đỏ bạc màu…
Một cá thể yến không dùng khoáng có thể sống được 12 đến 15 năm, nếu có dùng khoáng sẽ sống trên 20 năm. Một cá thể yến mái có thể đẻ tốt được 3 đến 4 năm, nếu dùng khoáng sẽ đẻ tốt ko dưới 8 năm.Nhiều bạn treo mai mực trong lồng yến để yến tự ăn, đó là điều cần thiết nhưng chưa đủ, vẫn phải làm khoáng cho yến mới có được kết quả tốt. “ nghề chơi cũng lắm công phu “ Người xưa dạy thế, mong ace đừng ngại.
Mình sẽ dành thời gian viết một bài đọc thêm(Bài 3 bis) nói về: SỰ CẦN THIẾT CỦA KHOÁNG CHẤT VỚI CƠ THỂ ĐỘNG VẬT, để làm tài liệu tham khảo cho bạn nào muốn tìm hiểu kỹ về các nguyên tố vi lượng vớicơ thể động vật.

Chúc cả nhà thànhcông.

 

Ðề: Chim yến hót - một thú chơi tao nhã

Thôi bố ơi!Con chẳng có thời gian kiếm nguyên liệu tỉ mỉ thế này. Bố rỗi rãi cứ làm hộ bọn con rồi cho con lấy nhiều nhiều chút là được mà bố!
Chúc bố luôn vui và khỏe!

 

Ðề: Chim yến hót - một thú chơi tao nhã

- Thua luôn cái vụ làm Khoáng . ANh LK cho em hỏi em nuôi Hồn thì không cho ăn rau xanh mà chỉ cho ăn Cà rốt đúng ko anh

 

Ðề: Chim yến hót - một thú chơi tao nhã

Cám ơn bác đã quan tâm các bài viết của e vào kinh nghiệm chia sẻ chung cho a e chơi yến có chỗ thảo luận

 

Ðề: Chim yến hót - một thú chơi tao nhã

Bác Lk cho chau hỏi, loại yến nào giờ đắt nhất trên thị trường? Tại sạo lại đắt nhất? Nó hơn các loại yên khác ở những điểm nào? Ưu, khuyết điểm? Thanks bác nhiều.

 

Ðề: Chim yến hót - một thú chơi tao nhã

Đắt nhất thì cũng tùy vào độ kết;
Về cơ bản là những con rubino, vì hiếm ^^; nhưng những con này nghe nói sức đề kháng ko được cao.

 

Ðề: Chim yến hót - một thú chơi tao nhã

Bài 3 bis
(Bài để tham khảo, đọc chơi thôi nhé )

SỰ CẦN THIẾT CỦA KHOÁNG CHẤT VỚI CƠ THỂ ĐỘNG VẬT

I- Nguyên tố đa lượng và nguyên tố vi lượng
Trong cơ thể mọi đông vật đều chứa hai phần là nguyên tố đa lượng và nguyên tố vi lượng.
- Nguyên tố đa lượng: Cacbon, Oxy, Hydro, Nitơ, chúng là thành phần cơ bản tạo nên nước, protein, xương, cơ (hay còn ở dạng chất đạm, chất đường và chất béo -chúng có thể coi là các hợp chất hóa học hữu cơ) trong cơ thể động vật, các nguyên tố đa lượng này chiếm 96% trọng lượng cơ thể.
- Nguyên tố vi lượng: Có khoảng 4%trọng lượng cơ thể động vật là các chất hóa học vô cơ (khi cơ thể động vật bị đốt cháy hoàn toàn chỉ còn lại các chất này, sẽ đọng lại thành tro). Hay còn được gọi là các khoáng chất. Trong số đó có một số nguyên tố là thiết yếu và cần thiết cho cơ thể sống nhưng chúng lại chỉ chiếm lượng nhỏ, chúng thường hay được gọi là các nguyên tố vi lượng (hay còn gọi là vi khoáng).
Vi lượng tố, còn gọi là nguyên tố vi lượng, là những nguyên tố hóa học cần thiết cho cơ thể ở lượng rất nhỏ,cần dùng trong các chức năng trao đổi chất quan trọng cho sự sống. Chúng phải được đưa vào cơ thể đều đặn. Lượng cần dùng hằng ngày của một cơ thể sống khỏe mạnh ở vào khoảng từ một vài trăm micrôgam (cho selen và asen - thạch tín) cho đến một vài miligam (sắt và iốt).
Những nguyên tố: canxi, magiê, natri, clo, lưuhuỳnh và phốt pho.Chúng phải được đưa vào cơ thể với số lượng lớn hơn (cho đến vài trăm miligamhằng ngày).
Các chất nói chung được công nhận là vi lượng tố không thể thiếu (cần thiết cho cuộc sống) là: asen, crôm, sắt, flo, iốt, côbal, đồng,mangan, molypđen, selen, vanađi, kẽm và thiếc. Các nguyên tố sau đây nói chung không được công nhận là vi lượng tố không thể thiếu hoặc là chức năng của chúng chỉ mới được phỏng đoán: bari, bismut, bo, liti, kền (niken), thủy ngân, rubiđi, silic (silicon), stronti, telua, titan và vonfram (tungsten).
Thiếu vi lượng tố có thể trực tiếp hay gián tiếp gây ra nhiều bệnh: thiếu sắt dẫn đến bệnh thiếu máu (thiếu hồng huyết cầu trong máu), thiếu kẽm ảnh hưởng đến các hoóc môn tăng trưởng, thiếu iốt gây ra bệnh bướu cổ, thiếu kẽm có thể gây ra vô sinh…

II- Tác dụng cụ thể của 16 nguyên tố hóa học quan trọng nhất trong cơ thể sống
1. Sắt: rất cần thiết để hình thành hemoglobin trong hồng cầu. Nó là thành phần của nhiều enzyme. Thiếu sắt sẽ bị thiếu máu, da nhợt nhạt, mệt mỏi, khó thở, giảm sức đề kháng. Sắt là yếu tố vi lượng cổ xưa nhất được nghiên cứu. Mặc dù hiện diện trong cơ thể sống với một lượng rất nhỏ nhưng nó rất cần thiết cho sự sống:
- Chức năng hô hấp: tạo nên hemoglobin để vận chuyển ôxy từ phổi về tất cả các cơ quan.
- Nó tham dự vào quá trình tạo thành myoglobin,sắc tố hô hấp của cơ cũng như tạo thành đặc tính dự trữ oxy của cơ.
- Sắt bị oxy hóa và khử dễ dàng, nó tham gia vào cấu tạo của nhiều enzyme. Đặc biệt trong chuỗi hô hấp, sắt đóng vai trò vận chuyển điện tích.
Ba chức năng này sẽ tham gia vào kênh năng lượng của hiện tượng oxy hóa. Do đó, thiếu sắt sẽ đưa đến giảm năng lượng.
- Hậu quả của thiếu Sắt là thiếu máu, nhưng triệu chứng thiếu Sắt thường xuất hiện trước vì thiếu máu đôi khi được chịu đựng tốt nên nó diễn ra từ từ.
- Suy nhược, mệt mỏi.
- Khó thở khi gắng sức, hồi hộp.
- Chậm phát triển thể chất.
- Sức đề kháng với nhiễm trùng rất kém.
- Ảnh hưởng đến sự phát triển của da, lông và móng như: da sần sùi, lông và móng dễ gãy rụng, móng mất độ bóng.
Trong các điều tra về nhu cầu dinh dưỡng của các tổ chức thế giới, người ta xác định rằng: thiếu Sắt là trường hợp thường hay xảy ra. Có 4 trường hợp thiếu máu hay gặp:
+ Thiếu từ nguồn đưa vào
+ Thiếu do mất sau khi bị chảy máu. Ngoài ra còn gặp trong các trường hợp chảy máu cấp, chảy máu ít nhưng âm ỉ kéo dài hoặc bệnh ký sinh trùng cũng làm mất một lượng Sắt trong cơ thể.Tất cả các trường hợp đó đều phải tăng nhu cầu cho phù hợp.
+ Thiếu do kém hấp thu: Nếu thường xuyên ăn các thức ăn chứa nhiều chất ngăn cản sự hấp thu Sắt như: sữa, phomat, lòng đỏ trứng…
+ Thiếu sử dụng: xảy ra do rối loạn tổng hợp hemoglobin, do thiếu pholat.

2. Zn (Kẽm): Có khoảng 100 loại enzyme cần có Kẽm để hình thành các phản ứng hóa học trong tế bào. Tỷ lệ kẽm trong cơ thể sống chiếm khoảng 4 đến 5/100 000, hiện diện trong hầu hết các loại tế bào và các bộ phận của cơ thể, nhưng nhiều nhất tại gan, thận, lá lách, xương, tinh hoàn, da,lông và móng.
Mất đi 1 lượng nhỏ Kẽm có thể đực sút cân,giảm khả năng tình dục và có thể mắc bệnh vô sinh. Cơ thể cái thiếu kẽm sẽ dẫn đến úng trứng, lưu thai… Cơ thể non thiếu Kẽm đưa đến chậm lớn, bộ phận sinh dục teo nhỏ, dễ bị các bệnh ngoài da, giảm khả năng đề kháng, …
Kẽm còn cần thiết cho thị lực (chim có thị lực phát triển cao nên rất cần có kẽm). Kẽm còn giúp cơ thể chống lại bệnh tật, kích thích tổng hợp protein, giúp tế bào hấp thu chất đạm để tổng hợp tế báo mới,tăng liền sẹo.
Bạch cầu cần có Kẽm để chống lại nhiễm trùng và ung thư.

3. Magne
+ Duy trì Canxi, giúp cơ thể sử dụng tốt Canxi.
+ Góp phần chống bệnh động mạch vành và chứng loạn nhịp tim, do nó có vai trò như một chất mang chủ động các ion điện tích qua màng tế bào một cách dễ dàng.
+ Tham gia khoảng 300 phản ứng enzyme trong cơ thể sống.
+ Cùng Phốt pho và Canxi tham gia quá trình tạo xương, là một thành phần quan trọng trong cấu trúc của xương.
+ Tham gia vào các thành phần của cơ bắp, dịch cơ thể và các mô mềm như tim, thận.
+ Giúp chuyển hóa hydrat car bon, protein vàchất béo thành năng lượng
+ Tham gia vào các hoạt động giãn và co cơ cũng như sự dẫn truyền thần kinh
+ Tham gia điều hòa thân nhiệt, quá trình thông khí ở phổi (rất quan trọng đối với chim)
Thức ăn tự nhiên chứa nhiều Magné (các loại quả hạch như: lạc, điều, đậu nành…; rau, hạt nguyên cám, hải sản, rau xanh sẫm…).Thiếu hụt Magné sẽ ảnh hưởng tới tất cả các mô trong cơ thể, đặc biệt là tim,thần kinh và thận ( Chim thiếu Magne rất dễ bị ngoái cổ).
Tuy nhiên ko thể sử dụng nhiều nguyên tố này vì dễ gây ngộ độc.

4. Mangan: góp phần quan trọng vào sự vững chắc của xương. Mangan còn có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát lượng insulin trong cơ thể.
Nghiên cứu trên súc vật cho thấy, nếu khi mang thai mà thiếu Mangan thì đẻ con ra sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển không đều của bộ xương , thần kinh bị mắc chứng bệnh không phối hợp cử động điều hòa được,một bên màng nhĩ trong tai bị hóa xương, biến đổi di truyền màu, da lợt màu, lá lách teo nhỏ.

5. Đồng: là nguyên tố vi lượng rất cần thiết cho các loài động thực vật bậc cao, nó được tìm thấy trong 1 số loại enzyme. Khoảng 90% Đồng trong máu kết hợp với chất đạm Ceruloplasmin và được vận chuyển vào trong tế bào dưới hình thức thẩm thấu và một phần nhỏ dưới hình thức vận chuyển mang theo chất đạm. Phần lớn Đồng được bài tiết theo mật qua đường phân cùng với lượng Đồng không thẩm thấu được vào máu.
Đồng cần thiết cho chuyển hóa Sắt và Lipid, có tác dụng bảo trì cơ tim, cần cho hoạt động của hệ thần kinh và hệ miễn dịch, góp phần bảo trì màng tế bào hồng cầu,góp phần tạo xương và biến năng Cholesterol thành vô hại. Các nhà khoa học cho rằng Kẽm cùng với Molypden là cạnh tranh về phương diện hấp thu với Đồng trong bộ máy tiêu hóa, vì thế việc ăn uống dư thừa 1 chất này sẽ làm thiếu hụt chất kia. Từ đó chúng ta thấy rằng việc chế biến thức ăn cho người, gia súc, gia cầm cần phải cân nhặc tính toán một cách rất khoa học, ko thể tùy thích theo cảm tính được.

6. Coban: Cơ thể thiếu Coban có những biểu hiện đầu tiên là cảm giác mệt mỏi, thần kinh làm việc thiếu tập trung và thiếu máu. Coban kết hợp với Mangan có tác dụng rất tốt đối với các triệu chứng đau nửa đầu ở người.
Cho vào trong đất một lượng nhỏ từ 0.13mg –0.30mg Coban trên 1kg đất sẽ làm tăng sức khỏe của những động vật ăn cỏ ở vùng đất đó.
Coban là một thành phần trung tâm của vitamincobalamin hoặc vitamin B12, có trong sôcôla, tôm, cua, 1 số quả khô, hạt códầu. Trong trái cây và rau đậu không có Coban, những người ăn chay trường sẽ bị thiếu Coban, sau 3-6 năm sẽ xuất hiện triệu chứng bệnh.

7. Molypden: Có vai trò cần thiết trong quá trình cố định đạm của cơ thể sống.

8. Vanadium:được phân bố nhiều hơn ở thận và xương, cần thiết cho 1 số enzyme. Có vai trò trong việc tạo sắc tố của máu cùng với sắt. Điều hòa việc bơm Na+ và K+ trong tế bào, giúp cân bằng điện giải trong và ngoài tế bào . Ngoài ra, nó còn giúp cải thiện khả năng kiểm soát Glucose, chất có vai trò quan trọng trong việc khử các gốc tự do thừa, đồng thời Vanadium cũng đóng vai trò thiết yếu trong cơ chế khử độc bằng cation.
Vanadium ngăn không cho sản xuất quá nhiều Cholesterol, giảm sự lắng đọng Cholesterol trong động mạch.

9. Niken: Có tác dụng kích thích hệ gan-tụy. Giúp làm tăng hấp thu Sắt. Nikencó thể thay thế cho các yếu tố vi lượng trong việc đảm bảo hoạt tính của nhiều enzyme.

10. Bo: Tồn tại trong nước, phần nhiều ở dạng axit boric. Nguyên tố này giúp điều hòa các kích thích tố gây nên bệnh loãng xương, giúp làm giảm loãng xương và phòng ngừa loãng xương.

11. Asen:Đây là một độc tố rất mạnh (thạch tín) nhưng cơ thể ko thể ko có nó vì nó có vai trò diệt khuẩn và lưu thông máu. Thiếu Asen cơ thể sống sẽ ko thể chống lại những bệnh do nhiễm trùng và dễ bị tắc nghẽ huyết quản. Tuy nhiên nếu quá liều lượng sẽ gây ngộ độc rất nguy hiểm.

12. Brom: Làm trấn tĩnh hệ thần kinh, điều tiết tác dụng và hoạt động của thần kinh trung ương.


13. Selen: Giữ vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất của tim. Trong võng mạc mắt,người ta nghiên cứu và thấy rằng chim ưng tinh mắt nhờ nồng độ Selen trong võng mạc cao gấp hàng trăm lần người. Selen cũng được sử dụng rộng rãi trong các chế phẩm thuốc với vai trò như một chất chống oxy hóa cùng với vài loại vitamin,ngoài ra nó được sử dụng trong một số thuốc bổ mắt, giảm sự thoái hóa của hoàng điểm. Selen kết hợp với Asen là một loại thuốc độc cổ truyền của phương đông,đó là thạch tín.

14. Flour (F): Rất cần thiết cho xương của động vật đã già, giúp vết thương mau lành, ngăn ngừa thiếu máu.

15. Crom:Thiếu Crom sẽ liên quan đến sự hạ đường huyết, làm chóng mặt, cồn cào, loạn nhịp tim . Lúa, thịt, men bia, phomat có nhiều Crom.

16. Bạc (Ag): Nguyên tố bạc có khả năng tiêu diệt nhiều loại vi khuẩn.

 

Ðề: Chim yến hót - một thú chơi tao nhã

Bác Lâm Kiệt cho cháu hỏi: ở chỗ cháu (Bắc Cạn) có loại đất sét màu xám và trên núi cũng có đất đỏ, cháu dùng đất ấy để làm khoáng có được ko ạ?Mong bác trả lời sớm!
Cảm ơn bác trước.